Ociemniały Wit Stwosz z wnuczką
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania | |
| Medium | |
| Wymiary |
155,5 × 140 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Ociemniały Wit Stwosz z wnuczką lub Wit Stwosz prowadzony przez wnuczkę – obraz olejny autorstwa Jana Matejki namalowany w roku 1865. Znajduje się w kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Matejko inspirował się postacią rzeźbiarza Wita Stwosza, a sam kościół Mariacki był dla niego źródłem natchnienia artystycznego. Krakowska świątynia, którą znał od lat dziecięcych, stanowiła jego ulubione miejsce do modlitw[1]. Artysta już wcześniej tworzył portrety Wita Stwosza (Wit Stwosz jako dziecko, 1855). Powstały dwa szkice olejne do Ociemniałego Wita Stwosza z wnuczką. Po ukończeniu obrazu we wrześniu 1865 roku, płótno wystawiano w Prałatówce Kościoła Mariackiego, mieszczącej się na rogu placu Mariackiego i Szpitalnej na krakowskim Starym Mieście. Malarz przeznaczył dochód ze sprzedaży biletów z wystawy w Krakowie, jak również fotografii tego dzieła wykonanych przez Karola Beyera na restaurację ołtarza Mariackiego, a także na krakowskie przytułki dla sierot[2][3].
Dzieło zostało zakupione w 1865 roku przez Stanisława Potockiego z Brzeżan. Po roku 1894 znajdowało się w depozycie Muzeum im XX. Lubomirskich we Lwowie. Następnie, w 1936 roku, został przekazany przez Jakuba Potockiego Muzeum Narodowemu w Warszawie. Obraz został wywieziony przez Niemców w czasie powstania warszawskiego. W 1945 roku został odzyskany z terenu Austrii. W latach 2019-2020 dzieło można było oglądać w domu artysty, oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie przy ul. Floriańskiej 41[4]. Obecnie obraz znajduje się w kolekcji Zbiorów Malarstwa Polskiego do 1914 roku Muzeum Narodowego w Warszawie[5].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Obraz przedstawia Wita Stwosza prowadzonego przez swoją wnuczkę po wnętrzu kruchty gotyckiego kościoła. Na policzku oślepłego rzeźbiarza widnieje piętno, związane z udziałem w aferze fałszerstwa weksli. Artysta w obszernym futrzanym okryciu wyciąga rękę do stóp Ukrzyżowanego Chrystusa i kamiennej kropielnicy. Wnuczka, w której twarzy można dostrzec rysy młodej żony Matejki, Teodory, jedną ręką ujmuje dłoń dziadka. W drugiej ręce trzyma książeczkę do nabożeństwa oraz palemkę. W tle widać maswerkową dekorację wnętrza. Z lewej strony, za filarem występuje postać mężczyzny przyglądająca się scenie[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Elżbieta Matyaszewska, „Wierzę w cuda nie od dziś”: religia w życiu i twórczości Jana Matejki, Prace Wydziału historyczno-filologicznego, Lublin: Towarzystwo naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 2007, s. 17, ISBN 978-83-7306-358-7 [dostęp 2023-11-19].
- ↑ Bożena Lesiak-Przybył, Dawne fotografie dotyczące życia i twórczości Jana Matejki w zbiorach Archiwum Narodowego w Krakowie, „Rocznik Biblioteki Naukowej PAU i PAN”, 67, 2022, s. 75, DOI: 10.4467/25440500rbn.22.007.17362, ISSN 2544-0500 [dostęp 2023-11-19].
- ↑ Marta Kłak-Ambrożkiewicz i inni red., Matejko: malarz i historia = the painter and history, Kraków: Muzeum Narodowe w Krakowie, 2023, s. 33, ISBN 978-83-7581-429-3 [dostęp 2023-11-19].
- ↑ Wit Stwosz w twórczości Jana Matejki - Muzeum Narodowe w Krakowie [online], mnk.pl [dostęp 2024-01-24] (pol.).
- ↑ a b Krystyna Sroczyńska, Jurij Birjułow, Jan Matejko, Warszawa: Arkady, 1993, s. 83, ISBN 83-213-3650-7 [dostęp 2023-11-17].