Odporność roślin na czynniki środowiskowe

Odporność roślin na czynniki środowiskowe – mechanizmy obronne pozwalające przetrwać roślinom w warunkach stresu. Odporność na stres może mieć charakter konstytutywny albo indukowany. W pierwszym przypadku mechanizmy obronne występują trwale przez całe życie rośliny. Odporność indukowana to zespół mechanizmów obronnych pojawiających się na skutek działania czynnika stresowego, stresora.

Czynniki stresowe środowiska to stresory abiotyczne i biotyczne. Do czynników abiotycznych zaliczane są:

• temperatura (wysoka, chłód, mróz),
• promieniowanie świetlne (wysokie, niskie),
• susza,
• niedobór tlenu,
• czynniki mechaniczne (wiatr, pokrywa śnieżna, pokrywa lodowa),
• związki chemiczne (zasolenie, toksyny, niedobór minerałów).

Do czynników biotyczne zaliczane są:

• patogeny (grzyby, bakterie, wirusy),
• rośliny (allelopatia, pasożytnictwo, konkurencja),
• zwierzęta (zgryzanie, pasożytnictwo, deptanie).

Odpowiedź na wymienione wyżej czynniki określana jest jako:

• Odporność roślin na niską temperaturę – mrozoodporność i zimotrwałość,
• Odporność roślin na wysoką temperaturę,
• Odporność roślin na suszę,
• Odporność roślin na zasolenie,
• Odporność roślin na związki toksyczne
• Odporność roślin na czynniki biotyczne – obronność roślin, obrona przed roślinożercami.

Przystosowanie do niekorzystnych warunków środowiska może mieć charakter adaptacji, cech nabytych w drodze ewolucji podlegających zmianie w genomie kolejnych pokoleń oraz aklimatyzacji, cech nabytych w wyniku przebywania osobnika w warunkach stresowych. Aklimatyzacja to modyfikacje niedziedziczone.