Opowieść o schodach
| Autor | |
|---|---|
| Typ utworu |
opowiadanie |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania | |
| Język | |
| Data wydania | |
| Pierwsze wydanie polskie | |
| Data wydania polskiego |
1954 |
| Przekład |
Halina Kalita |
Opowieść o schodach (bułg. Приказка за стълбата, dosł. Bajka o schodach) – opowiadanie Christo Smirnenskiego, opublikowane w maju 1923 roku na łamach czasopisma Mładeż, miesiąc przed śmiercią autora. Utwór ten należy do najbardziej znanych tekstów prozatorskich Smirnenskiego[1].
Treść[edytuj | edytuj kod]
Na treść opowiadania składa się rozmowa Diabła z człowiekiem. Diabeł namawia młodego człowieka (który przedstawia się słowami: Z pochodzenia jestem plebejuszem i wszyscy nędzarze są mi braćmi[2]) do tego, by wspinał się po kolejnych szczeblach drabiny. Na szczycie drabiny znajdują się książęta i magnaci, których młody człowiek nienawidzi i na których pragnie się zemścić za cierpienie ludzi, spośród których się wywodzi. Diabeł pozwala mu wspinać się coraz wyżej, żąda jednak dla siebie od plebejusza słuchu, oczu, serca i pamięci. Docierając do szczytu człowiek przyjmuje zupełnie inną perspektywę i wypowiada słowa: Z pochodzenia jestem księciem i bogowie są mi braćmi"[3].
Mottem opowiadania są słowa: Przeznaczone dla tych, którzy powiedzieliby "To mnie nie dotyczy"[2].
Opowiadanie wykorzystuje konwencję bajki do podjęcia w alegoryczny sposób tematyki społecznej. Przedstawia awans społeczny plebejusza, który z każdym kolejnym stopniem oddala się od środowiska, z którego się wywodzi i przyjmuje wartości środowiska, które dotychczas krytykował[4]. Utwór Smirnenskiego jest szeroko znany w bułgarskich kręgach inteligenckich i chętnie przywoływany w kontekście walki politycznej, słabego związku między elitami politycznymi a wyborcami, itp.[5].
Polski przekład opowiadania, dokonany przez Halinę Kalitę, ukazał się w zbiorze Antologia noweli bułgarskiej XIX i XX (Warszawa 1954).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Józef Magnuszewski: Mały słownik pisarzy zachodniosłowiańskich i południowosłowiańskich. s. 422.
- ↑ a b Antologia noweli bułgarskiej XIX i XX w.. s. 483.
- ↑ Antologia noweli bułgarskiej XIX i XX w.. s. 486.
- ↑ Henryka Czajka: Literatura bułgarska. W: Dzieje literatur europejskich. s. 86.
- ↑ Петър Лефтеров: Съвременна Приказка за стълбата (tekst wskazujący na paralelę między treścią utworu Smirnenskiego i sytuacją polityczną w Bułgarii). liternet.bg. [dostęp 2011-10-26]. (bułg.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Henryka Czajka: Literatura bułgarska. W: Dzieje literatur europejskich. T. 3. Warszawa: 1991, s. 85-86.
- Teresa Dąbek-Wirgowa: Historia literatury bułgarskiej. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: 1980, s. 216.
- Antologia noweli bułgarskiej XIX i XX w.. Warszawa: Czytelnik, 1954, s. 476-483.
- Józef Magnuszewski: Mały słownik pisarzy zachodniosłowiańskich i południowosłowiańskich. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 421-422.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Приказка за стълбата (tekst utworu). litclub.bg. [dostęp 2011-10-26]. (bułg.).