Pannonia (marka motocykli)
 |
Ten artykuł od 2012-09 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Pannonia – marka węgierskich motocykli produkowanych w zakładach Csepel w Budapeszcie w latach 1954–1975. Konstrukcja bazowała na przedwojennym motocyklu Csepel 250. Motocykle Pannonia były importowane do Polski.
Pannonia TL – w 1954 roku pojawił się model TL, który bazował wprawdzie na konstrukcji Csepel 250, jednak zastosowano w nim wiele nowoczesnych rozwiązań. Przede wszystkim to rozwiązanie tylnego zawieszenia i zastosowanie zintegrowanej kanapy. Silnik był nieznacznie zmodyfikowaną pewną i sprawdzoną jednocylindrową dwusuwową jednostką z Csepela o pojemności 250 cm³, która generowała moc 10,5 KM[1]. Początkowo produkowano Pannonie tylko w kolorze ciemnoczerwonym. Przez pierwsze dwa lata motocykle produkowano pod starą nazwą, a w 1956 roku wprowadzono markę Pannonia[1].
Pannonia TLT – już dwa lata później bo w 1956 roku pojawiła się wersja motocykla po kolejnych zmianach. Poszerzyła się gama kolorów najpierw o pistacjowo-zielony, a następnie czarny. Wprowadzono kolejne zmiany konstrukcyjne i udoskonalenia, łańcuch zamknięto w obudowie, błotnik został przymocowany do dolnych lag, aby poruszał się wraz z kołem zachowując stały prześwit, zachowano schowek w baku paliwa, ale dodano dwie puszki na narzędzia i akumulator, zastosowano lakierowane tłumiki, podniesiono moc silnika do 12 KM. W takiej formie produkowano motocykl do 1958 roku.
Pannonia TLF (TLD) później T1 – chyba najbardziej popularna na polskim rynku. Litera F w nazwie symbolizowała zwiększenie mocy do 14 KM, co pozwalało rozpędzić motocykl do ok. 105 km/h. Wersja TLD, rzadziej spotykana, posiadła prądnicę zamiast dynama. Ponownie też dokonano wielu zmian konstrukcyjnych; tylna lampa o kształcie kropli, zmieniono skrzynię biegów, ożebrowanie cylindra, elementy gaźnika, zlikwidowano schowek w zbiorniku paliwa, dodano linkę i cięgno ssania, zastosowano tylne amortyzatory z dwoma położeniami napięcia sprężyny do jazdy solo i z pasażerem, silnik dodatkowo zamocowano do ramy łącznikiem przy głowicy co nadało większej sztywności całej konstrukcji i zmniejszyło wibracje silnika. Produkowano też wersje eksportowe tego motocykla do NRD i krajów skandynawskich, charakteryzowały się szerszą gamą kolorów i większą ilością chromowanych elementów. Model ten z niewielkimi zmianami produkowano do 1964 roku (od 1960 roku najczęściej pod nazwą T1).
Pannonia TLB – na bazie modelu TLF powstała wersja Pannoni o oznaczeniu TLB. Zmiany dotyczyły przede wszystkim karoserii, która została mocno zabudowana i dodano wiele ozdobnych elementów. Tylny błotnik stał się krótszy, ale o wiele głębszy zakrywając częściowo koło, zamocowano chromowany zderzak i lampę o zmienionym kształcie. Z przodu zmodyfikowano obudowy amortyzatorów, a reflektor zabudowano w stylowej osłonie z blach. Dodano również kontrolkę naładowania akumulatora. Silnik został częściowo przysłonięty chromowanymi obudowami, które zajęły miejsce puszek bocznych, dlatego ponownie mocowano zbiorniki paliwa z wbudowanym pojemnikiem. Kanapa została podzielona na dwie części z uchwytem dla pasażera. Wprowadzono też wiele mniejszych zmian i ozdobnych elementów decydujących o niezwykle nowoczesnym na owe czasy wyglądzie tego modelu. Motocykle te były głównie eksportowane do ówczesnego NRD i Związku Radzieckiego. Stosowano standardowy silnik i podobnie jak w przypadku TLF, część z nich występowała w wersji TLD z zapłonem bateryjnym.
Pannonia T5 – w 1964 roku pojawił się model oznaczony symbolem T5, w którym znowu dokonano kilka zmian, z czego najbardziej znamienne było zastosowanie kół z bębnami hamulcowymi o mniejszej średnicy i innym mocowanie szprych. Mimo ciągle dużej popularności Pannoni, która była solidnym motocyklem o dosyć prostej i łatwej w obsłudze konstrukcji, wiadomo było, że technologia z lat 40, na której bazowała ta konstrukcja jest już przestarzała i potrzebna jest gruntowna modyfikacja. Dlatego model T5 nie wniósł wiele nowego, gdyż już w tym czasie w fabryce zaczęto się przygotowywać do zbudowania motocykla odpowiadającego nowym standardom. Eksperymentowano z aluminiowymi cylindrami oraz jednostkami dwucylindrowymi. W przyszłości zaowocowało to powstaniem modelu P20. Powstanie jeszcze lekko zmodyfikowana wersja T5H, która wraz z modelami T10 i P20 będzie produkowana niemal do końca czyli 1975 roku.
Pannonia P10 – w 1967 roku ukazał się model posiadający już cechy nowej konstrukcji, ale jeszcze ciągle bazujący na modelu TLF. Główne zmiany dotyczą przodu motocykla, gdzie zastosowano amortyzatory z tłumieniem olejowym, zmodyfikowano konstrukcję lampy, kierownicy, montowano bak o nowocześniejszej linii, zmodyfikowano kształt głowicy i cylindra silnika, udoskonalono układ wydechowy (wyciszony), zmieniono system pobierania powietrza do gaźnika, tylny wahacz, ale też nieco zmodyfikowano siedzenie.
Motocykle produkowano do 1975 roku. Ogółem wyprodukowano ponad 600 tysięcy sztuk[1]. Ponad 70% produkcji trafiało na eksport, z czego największe ilości sprowadzano do ZSRR (do 25 tysięcy rocznie, począwszy od modelu TLB)[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- A. Woroncow, Je. Piewzner, D. Dolnikow, A. Popow, R. Sazonow: Encykłopiedija motocykłow. Firmy, modieli, konstrukcyji. Moskwa: Za rulom, 2003. ISBN 5-85907-340-2. (ros.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Historia i zdjęcia Pannonii. pannonia.hoffman.auto.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- forum użytkowników i sympatyków motocykli Pannonia