Tekst źródłowy strony Pałac Juliusza Heinzla w Łodzi

{{Inne znaczenia|pałacu Juliusza Henzla przy ul. Piotrkowskiej|[[Pałac Juliusza Heinzla w Łodzi (1890–1942)|pałac Juliusza Heinzla w Parku Julianowskim]]}}{{Budynek infobox
 |nazwa                 = Pałac Juliusza Heinzla
 |nazwa oryginalna      = 
 |zabytek               = A/41 z 20.01.1971{{r|nid}}
 |zdjęcie               = Pałac Juliusza Heinzla 2.jpg
 |opis zdjęcia          = Widok współczesny
 |alt zdjęcia           = 
 |państwo               = POL
 |miejscowość           = [[Łódź]]
 |adres                 = [[Ulica Piotrkowska w Łodzi|ulica Piotrkowska]] 104
 |typ budynku           = pałac
 |styl architektoniczny = 
 |architekt             = [[Hilary Majewski]]
 |inwestor              = [[Juliusz Heinzel]]
 |wysokość całkowita    = 
 |wysokość do dachu     = 
 |kondygnacje           = 
 |powierzchnia użytkowa = 
 |rozpoczęcie budowy    = 
 |ukończenie budowy     = [[1882]]
 |przebudowy            = 
 |zniszczono            = 
 |odbudowano            = 
 |pierwszy właściciel   = Juliusz Heinzel
 |kolejni właściciele   = Urząd Miasta Łodzi
 |właściciel            = 
 |plan budynku          = 
 |kod mapy              = Łódź
 |wariant mapy          = osm
 |współrzędne           = 51°45′52.92″N 19°27′27.27″E
 |commons               = Category:Pałac Juliusza Heinzla
 |www                   = 
}}
'''Pałac Juliusza Heinzla''' – [[pałac]] [[Juliusz Heinzel|Juliusza Heinzla]] znajdujący się przy [[Ulica Piotrkowska w Łodzi|ulicy Piotrkowskiej]] 104 w [[Łódź|Łodzi]].

== Historia ==
[[Plik:Bronisław Wilkoszewski – Pałac J. Heinzla.jpg|thumb|left|Pałac Heinzla (fot. [[Bronisław Wilkoszewski]], 1896)]]
Pierwszą z trzech siedzib Juliusza Heinzla był pałac przy ulicy Piotrkowskiej 104, którego budowa ukończona została w roku 1882<ref name=AZ>{{cytuj stronę |url = http://www.ziemialodzka.pl/?kat=zabytki&sub=palace&id=49 |tytuł = Pałac Juliusza Heinzla |autor = Anna Zygma |opublikowany = ziemialodzka.pl |praca = Pałace województwa łódzkiego |data = 2010-12-15 |język = pl |data dostępu = 2018-12-15}}</ref><ref name=Ryn>{{Cytuj |autor = [[Anna Rynkowska]]| tytuł= Ulica Piotrkowska| wydanie= I| miejsce= Łódź| wydawca= Wydawnictwo Łódzkie| data= 1970|isbn=978-83-939822-4-0 |s=200–201}}</ref>. Wzniesiony został według projektu [[Hilary Majewski|Hilarego Majewskiego]]<ref name=AZ />, a jego budowniczym był przyszły zięć Juliusza Heinzla – [[Otto Gehlig]]<ref name=AZ /><ref name=Ryn />.

Usytuowany został przy fabryce wyrobów wełnianych, w linii regulacyjnej ulicy, tuż przed zabudowaniami fabrycznymi, rozciągającymi się w głębi posesji. Była to budowla w stylu eklektycznym, z przewagą elementów nawiązujących do [[renesans]]u berlińskiego. Pałac składał się z [[kondygnacja|trójkondygnacyjnego]] [[Korpus budowli|korpusu]] głównego oraz niższych skrzydeł bocznych i dwóch pawilonów, zakończonych wieżami, oddzielonych od pałacu ozdobną kratą. Z biegiem lat ulegał modyfikacjom i przebudowom, szczególnie skrzydła boczne<ref name=AZ />.

Pierwsze piętro fasady frontowej korpusu głównego zdobią symetrycznie umieszczone po bokach wykusze, zdobione tralkową balustradą. Poniżej [[gzyms]]u kordonowego biegnie [[fryz]], z płycinami w formie [[Kartusz (ozdoba)|kartuszy]], z emblematami przemysłu i handlu<ref name=Ryn />. Fasadę wieńczy rzeźbiarska kompozycja figuralna, przedstawiająca alegorie Wolności, Przemysłu i Handlu<ref name=AZ />, sygnowana EMS, z roku 1880, charakterystyczna dla dekoracji rezydencji łódzkich fabrykantów.

=== Współczesność ===
Pałac w latach 50. został zintegrowany z budynkami fabrycznymi adaptowanymi na biura oraz Salę Posiedzeń ówczesnej [[Rada Narodowa miasta Łodzi|Miejskiej Rady Narodowej]]. Oficyny, mieszczące wcześniej m.in. tkalnię, zrównano, a ich fasady ujednolicono, nadając im surowy, pozbawiony w zasadzie ozdobnych detali, kształt. Dotykają one po stronie zachodniej [[Plac Komuny Paryskiej w Łodzi|pl. Komuny Paryskiej]], gdzie znajduje się również obszerny parking. Autorem projektu przebudowy był [[Ignacy (Izaak) Gutman]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Pałac i tkalnia Juliusza Heinzla przy Piotrkowskiej 104 |data dostępu = 2024-05-25 |opublikowany = Refotografie |url = https://refotografie.pl/asset/202 |język = pl}}</ref>. Obecnie gmach służy jako siedziba urzędów: Urzędu Wojewódzkiego i [[Urząd Miasta Łodzi|Urzędu Miasta Łodzi]]<ref name=AZ />.
[[Plik:Ławeczka Tuwima (2024).jpg|mały|[[Ławeczka Tuwima]] w 2024 roku.]]
Od 29 lipca 1998 roku, codziennie z balkonu pałacu, w południe, odgrywany jest [[Prząśniczka|hejnał Łodzi]]<ref name=AZ />.

W 1999 roku przed pałacem Juliusza Heinzla odsłonięto pomnik ''[[Ławeczka Tuwima]]'' autorstwa [[Wojciech Gryniewicz|Wojciecha Gryniewicza]]<ref name=KK>{{Cytuj książkę |nazwisko = Krajewski| imię = Sławomir| nazwisko2 = Kusiński| imię2 = Jacek| tytuł = Spacer pierwszy. Ulica Piotrkowska| url = |wydanie = |rok = 2008| wydawca = Wydawnictwo Jacek Kusiński| miejsce = Łódź| isbn = 978-83-927666-4-3}}</ref>.

Budynek wpisany jest do [[Rejestr zabytków (Polska)|rejestru zabytków]] pod numerem A/41 z 20.01.1971{{r|nid}}.

== Zobacz też ==
* [[Pałac Ludwika Heinzla w Łodzi|Pałac Ludwika Heinzla]]
* [[Ratusz w Łodzi]]

== Przypisy ==
<references>
<ref name="nid">{{zabytek|łódzkie|data dostępu=2020-02-07}}</ref>
</references>

== Bibliografia ==
* {{cytuj stronę |url = http://www.ziemialodzka.pl/?kat=zabytki&sub=palace&id=49 |tytuł = Pałac Juliusza Heinzla |autor = Anna Zygma |opublikowany = ziemialodzka.pl |praca = Pałace województwa łódzkiego |data = 2010-12-15 |język = pl |data dostępu = 2012-01-07}}
* {{cytuj stronę |url = http://www.cit.lodz.pl/pokaz/457,7,4,palac-i-fabryka-juliusza-heinzla |tytuł = Pałac i fabryka Juliusza Heinzla |opublikowany = cit.lodz.pl |praca = Wille i pałace |język = pl |data dostępu = 2012-01-07}}

{{SORTUJ:Heinzla}}
[[Kategoria:Zabytkowe budynki w Łodzi]]
[[Kategoria:Pałace w Łodzi]]
[[Kategoria:Kamienice przy ulicy Piotrkowskiej w Łodzi]]
[[Kategoria:Architektura eklektyczna w Łodzi]]
[[Kategoria:Budynki w Polsce oddane do użytku w 1882]]
[[Kategoria:Śródmieście (Łódź)]]
[[Kategoria:Plac Komuny Paryskiej w Łodzi]]