Pełzaczniki

Pełzaczniki
	Xenopinae
	Bonaparte, 1854
	; Przedstawiciel podrodziny – pełzacznik białowąsy (X. minutus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	tyrankowce
Rodzina	garncarzowate
Podrodzina	pełzaczniki
	Typ nomenklatoryczny
	Xenops genibarbis Illiger, 1811
Synonimy
	Anecorhamphus Billberg, 1828;
	Anecorhamphus Billberg, 1828;
Rodzaje
	Xenops Illiger, 1811;
	Xenops Illiger, 1811;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pełzaczniki^[4] (Xenopinae) – monotypowa podrodzina ptaków z rodziny garncarzowatych (Furnariidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Podrodzina obejmuje gatunki występujące w krainie neotropikalnej – południowym Meksyku, Ameryce Centralnej i Południowej^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 10–12 cm; masa ciała 9–15 g^[6].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Xenops: gr. ξενος xenos – nieznajomy, obcy; ωψ ops, ωπος opos – oblicze, twarz^[7].
Anecorhamphus: gr. ανεκας anekas – do góry, w górę (por. ανηκω anēkō – dochodzić, sięgać); ῥαμφος rhamphos – dziób^[8]. Nowa nazwa dla Xenops.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Podrodzina ta jest taksonem siostrzanym wobec Furnariinae lub Dendrocolaptidae^[9]^[10]^[11]^[12]^[13]. Do podrodziny należy jeden rodzaj z gatunkami^[4]:

Xenops minutus – pełzacznik białowąsy
Xenops rutilus – pełzacznik kreskowany
Xenops tenuirostris – pełzacznik cienkodzioby

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Podgatunek X. minutus.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 2: Aves. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1828, s. tab. A. (łac.).
↑ Xenops, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2011-09-14] (ang.).
↑ J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 213. (łac.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Xenopinae Bonaparte, 1854 - pełzaczniki (wersja: 2020-09-23). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-27].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ovenbirds, woodcreepers. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-27]. (ang.).
↑ V. Remsen: Family Furnariidae (Ovenbirds). W: J. del Hoyo, A. Elliott & D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 8: Broadbills to Tapaculos. Barcelona: Lynx Edicions, 2003, s. 355–356. ISBN 84-87334-50-4. (ang.).
↑ Xenops, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-04] (ang.).
↑ Anecorhamphus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-04] (ang.).
↑ J. Fjeldså, M. Irestedt & P.G.P. Ericson. Molecular data reveal some major adaptational shifts in the early evolution of the most diverse avian family, the Furnariidae. „Journal of Ornithology”. 146 (1), s. 1–13, 2005. DOI: 10.1007/s10336-004-0054-5. (ang.).
↑ J. Fjeldså, M. Irestedt, K.A. Jønsson, J.I. Ohlson & P.G.P. Ericson. Phylogeny of the ovenbird genus Upucerthia: a case of independent adaptations for terrestrial life. „Zoologica Scripta”. 36 (2), s. 133–141, 2007. DOI: 10.1111/j.1463-6409.2006.00270.x. (ang.).
↑ M. Irestedt, J. Fjeldså, L. Dalén & P.G.P. Ericson. Convergent evolution, habitat shifts and variable diversification rates in the ovenbird-woodcreeper family (Furnariidae). „BMC Evolutionary Biology”. 9, s. 268, 2009. DOI: 10.1186/1471-2148-9-268. (ang.).
↑ R.G. Moyle, R.T. Chesser, R.T. Brumfield, J.G. Tello, D.J. Marchese & J. Cracraft. Phylogeny and phylogenetic classification of the antbirds, ovenbirds, woodcreepers, and allies (Aves: Passeriformes: infraorder Furnariides). „Cladistic”. 25, s. 1–20, 2009. DOI: 10.1111/j.1096-0031.2009.00259.x. (ang.).
↑ E.P. Derryberry, S. Claramunt, G. Derryberry, R.T. Chesser, J. Cracraft, A. Aleixo, J. Pérez-Emán, J.V. Remsen, Jr. & R.T. Brumfield. Lineage diversification and morphological evolution in a large-scale continental radiation: the Neotropical ovenbirds and woodcreepers (Aves: Furnariidae). „Evolution”. 65 (10), s. 2973–2986, 2011. DOI: 10.1111/j.1558-5646.2011.01374.x. (ang.).

[a-1] Podgatunek X. minutus.

[Billberg-2] G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 2: Aves. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1828, s. tab. A. (łac.).

[itis-3] Xenops, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2011-09-14] (ang.).

[Illiger-4] J.K.W. Illiger: Prodromus systematis mammalium et avium: additis terminis zoographicis utriusque classis, eorumque versione germanica. Berolini: Sumptibus C. Salfeld, 1811, s. 213. (łac.).

[Mielczarek&Kuziemko-5] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Xenopinae Bonaparte, 1854 - pełzaczniki (wersja: 2020-09-23). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-27].

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Ovenbirds, woodcreepers. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-27]. (ang.).

[hbw8-7] V. Remsen: Family Furnariidae (Ovenbirds). W: J. del Hoyo, A. Elliott & D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 8: Broadbills to Tapaculos. Barcelona: Lynx Edicions, 2003, s. 355–356. ISBN 84-87334-50-4. (ang.).

[8] Xenops, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-04] (ang.).

[9] Anecorhamphus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-04] (ang.).

[Fjeldså&innia-10] J. Fjeldså, M. Irestedt & P.G.P. Ericson. Molecular data reveal some major adaptational shifts in the early evolution of the most diverse avian family, the Furnariidae. „Journal of Ornithology”. 146 (1), s. 1–13, 2005. DOI: 10.1007/s10336-004-0054-5. (ang.).

[Fjeldså&innib-11] J. Fjeldså, M. Irestedt, K.A. Jønsson, J.I. Ohlson & P.G.P. Ericson. Phylogeny of the ovenbird genus Upucerthia: a case of independent adaptations for terrestrial life. „Zoologica Scripta”. 36 (2), s. 133–141, 2007. DOI: 10.1111/j.1463-6409.2006.00270.x. (ang.).

[Irestedt&inni-12] M. Irestedt, J. Fjeldså, L. Dalén & P.G.P. Ericson. Convergent evolution, habitat shifts and variable diversification rates in the ovenbird-woodcreeper family (Furnariidae). „BMC Evolutionary Biology”. 9, s. 268, 2009. DOI: 10.1186/1471-2148-9-268. (ang.).

[Moyle&inni-13] R.G. Moyle, R.T. Chesser, R.T. Brumfield, J.G. Tello, D.J. Marchese & J. Cracraft. Phylogeny and phylogenetic classification of the antbirds, ovenbirds, woodcreepers, and allies (Aves: Passeriformes: infraorder Furnariides). „Cladistic”. 25, s. 1–20, 2009. DOI: 10.1111/j.1096-0031.2009.00259.x. (ang.).

[Derryberry&inni-14] E.P. Derryberry, S. Claramunt, G. Derryberry, R.T. Chesser, J. Cracraft, A. Aleixo, J. Pérez-Emán, J.V. Remsen, Jr. & R.T. Brumfield. Lineage diversification and morphological evolution in a large-scale continental radiation: the Neotropical ovenbirds and woodcreepers (Aves: Furnariidae). „Evolution”. 65 (10), s. 2973–2986, 2011. DOI: 10.1111/j.1558-5646.2011.01374.x. (ang.).

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]