Tekst źródłowy strony Piłka nożna kobiet w Polsce

{{Dopracować|aktualizacja}}
W '''Polsce piłkarskie kobiece''' [[Klub piłkarski|zespoły klubowe]] rywalizują na sześciu szczeblach ligowych: [[Ekstraliga polska w piłce nożnej kobiet|Ekstralidze]], I lidze, II lidze (2 grupy), III lidze (4 grupy), IV lidze (11 grup), V lidze (1 grupa) oraz w [[Puchar Polski w piłce nożnej kobiet|Pucharze Polski]]. W sezonie 2019/2020 we wszystkich krajowych rozgrywkach wzięło udział 235 drużyn zrzeszonych w 211 klubach, co stanowiło spadek o 7% w stosunku do sezonu 2018/2019<ref>{{Cytuj| tytuł=Mniej w ligach| data dostępu=2019-09-28| opublikowany=kobiecapilka.pl| url=http://www.kobiecapilka.pl/news,16550.html}}</ref>.

== Historia ==
Na ziemiach polskich kobiety zaczęły uprawiać [[Piłka nożna|piłkę nożną]] już na początku XX wieku. Gry miały wówczas charakter wyłącznie towarzyski i nieoficjalny. Najczęściej były to pojedyncze mecze, rzadziej turnieje, nie prowadzono jednak żadnych zorganizowanych rozgrywek. We wrześniu 1921 r. utworzono w [[Poznań|Poznaniu]] pierwszą w historii kobiecą drużynę piłkarską, stanowiącą jedną z sekcji ''Towarzystwa Sportowego Unja Poznań''<ref name="lp">{{Cytuj stronę | url = https://www.lepszypoznan.pl/najstarsza-zenska-druzyna-pilkarska-jest-z-poznania-23-12-2021.html | tytuł = Najstarsza żeńska drużyna piłkarska jest z Poznania? | opublikowany = lepszypoznan.pl | język = pl | data = 2021-12-23 | data dostępu = 2024-10-30}}</ref>. Już w październiku 1921 r. rozegrała ona swe premierowe spotkanie z - jak donosił [[dwutygodnik]] „Sport Polski” - „żeńską drużyną gdańską”, której nazwa do dziś pozostaje zagadką<ref name="pzpn1">{{Cytuj |autor = Adam Drygalski, Paula Duda, Hanna Urbaniak, Maciej Witkowski |tytuł = Piłkarki. Urodzone, by grać |data = 2022 |wydanie = 2 |s = s. 85-86 |opublikowany = pzpn.pl |url = https://pzpn.pl/public/system/files/publikacje/140/5079-Piłkarki.%20Urodzone,%20by%20grać.%20Wydanie%20drugie.pdf}}</ref>. Z uwagi na brak konkurencji sekcję w 1922 r. rozwiązano<ref>{{Cytuj |tytuł = Kobiety grają w piłkę nożną |czasopismo = Sportowiec |data = 1946.11.21 |data dostępu = 2021-11-11 |url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/publication/880447/edition/845340/content? |kropka = W numerze zdjęcie zespołu. W artykule pojawia się wzmianka o jeszcze jednej drużynie w Polsce, ale bez wskazania miejscowości.}}</ref>. Jednak w tym samym roku żeńska sekcja piłki nożnej powstała w Zorzy Poznań{{r|pzpn1}}.

Reaktywacja kobiecej piłki nożnej nastąpiła w latach 50. Latem 1957 r. powstała pierwsza w powojennej Polsce kobieca drużyna piłki nożnej. Utworzono ją przy katowickim klubie Kolejarz<ref>{{Cytuj |tytuł = Pierwsza w Polsce kobieca drużyna piłkarska |czasopismo = Gazeta Zielonogórska |data = 1957.06.13 |data dostępu = 2021-02-26 |url = https://zbc.uz.zgora.pl/dlibra/publication/50070/edition/34929/content?&ref=desc}}</ref>. 1 września 1957 w Katowicach odbył się pierwszy mecz pomiędzy drużynami Kolejarza Katowice i [[Pogoń Szczecin|Kolejarza Szczecin]]. Katowiczanki wygrały 1:0<ref>{{Cytuj |tytuł = Kobiety grają w piłkę nożną |czasopismo = Gazeta Zielonogórska |data = 1957.09.04 |data dostępu = 2021-03-02 |url = https://zbc.uz.zgora.pl/dlibra/publication/50224/edition/35000/content?&ref=desc |kropka = W artykule zdjęcie z meczu}}</ref>. Pojedynek anonsowany był jako pierwszy w historii Polski. W 1957 r. drużyny kobiece zorganizowały również: Polonia Warszawa<ref>{{Cytuj |tytuł = Piłkarki Polonii – pierwsze w Warszawie |data = 2020-12-30 |data dostępu = 2024-03-28 |opublikowany = Futbolowe zapiski |url = https://futbolowezapiski.wordpress.com/2020/12/30/pilkarki-polonii-pierwsze-w-warszawie/ |język = pl}}</ref>, Widzew Łódź, Korona Kraków, Ślęza Wrocław i Kolejarz Opole{{r|pzpn1}}.

W kolejnych latach organizowano mecze towarzyskie lub pokazowe. Duża trudnością była mała liczba drużyn. W 1971 r. zorganizowano w [[Szczecin]]ie mecz o Puchar Polskiej Żeglugi Morskiej, w którym reprezentacja Szczecina pokonała reprezentację [[Gdańsk]]a 5:0. W tym samym roku z okazji [[Dzień Kobiet|Dnia Kobiet]] tygodnik „Prometej” zorganizował w Rzeszowie turniej, na który zaproszono zespoły reprezentujące Kraków, Lublin, Rzeszów oraz „[[Express Wieczorny]]”. Do wzięcia udziału w kolejnej edycji turnieju (w 1972 r.) zaproszono mistrza Słowacji – Duklę Preszów. Przez kilka kolejnych lat turnieje te były najważniejszymi imprezami piłkarstwa kobiecego w Polsce.

W 1971 r. w [[Gdynia|Gdyni]] z inicjatywy [[Roman Bieszke|Romana Bieszke]] założono TKKF Checz. W tym samym roku w Szczecinie powstał TKKF Mors. Trzy lata później w [[Sosnowiec|Sosnowcu]] z inicjatywy redaktora Jana Zielińskiego i działacza OZPN-u Maurycego Wieczorka utworzono sekcję piłki nożnej kobiet w [[Czarni Sosnowiec|tamtejszych Czarnych]], której opiekunami zostali: Irena Półtorak i Tadeusz Maślak. Pionierami kobiecej piłki nożnej w Polsce były również: [[Korona Kraków]], [[Garbarnia Kraków]], Karolinki Jaworzyna Śląska, Walter Radom, Irena Wrocław, Telpod Kraków oraz Polam Warszawa.

W 1975 r. odbyły się pierwsze, nieoficjalne [[Mistrzostwa Polski w piłce nożnej kobiet|mistrzostwa Polski kobiet]], które wygrała Checz Gdynia. Gdynianki zwyciężały także w kolejnych edycjach mistrzostw w latach: 1976, 1978 i 1979. Rok 1979 okazał się przełomowy dla rozwoju piłkarstwa kobiecego w Polsce. Podczas konferencji [[Główny Komitet Kultury Fizycznej i Sportu|Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Sportu]] postanowiono utworzyć Komisję do Spraw Piłki Nożnej Kobiet, a także, począwszy od jesieni, organizować Mistrzostwa Polski. Triumfatorkami pierwszej edycji (tj. sezonu 1979/1980) zostały [[Czarni Sosnowiec|Czarne Sosnowiec]], które pięć lat później wywalczyły również premierowy [[Puchar Polski w piłce nożnej kobiet|Puchar Polski]].

27 czerwca 1981 swoje pierwsze oficjalne spotkanie międzypaństwowe rozegrała żeńska reprezentacja narodowa. Polki uległy w [[Katania|Katanii]] Włoszkom 0:3. 12 lipca 1984 „Biało-Czerwone” zadebiutowały przed własną publicznością, ulegając w [[Piotrków Trybunalski|Piotrkowie Trybunalskim]] Czechosłowacji 1:4. 1 października 2001, podczas turnieju w [[Berno|Bernie]], ówczesne mistrzynie Polski [[AZS Politechnika Wrocławska|AZS Wrocław]] pokonały [[Hapoel Tel Awiw]] 7:0 i był to debiut polskiej drużyny klubowej w nowo utworzonym ''Pucharze Europy''. W 2004 r. „Akademiczki” awansowały do II rundy rozgrywek.

== Rozgrywki krajowe ==
Najbardziej utytułowanym klubem są [[Czarni Sosnowiec]]. Zespół z Sosnowca trzynastokrotnie wywalczył Mistrzostwo Polski, trzynastokrotnie Puchar Polski, a ośmiokrotnie zdobył tzw. podwójną koronę.

{| class=wikitable border="1" cellpadding="5" cellspacing="0"
|+'''Zdobywczynie trofeów w Polsce'''
|-
! width="50" style="background:#efefef;" | Sezon
! width="250" style="background:#efefef;" | Mistrz
! width="250" style="background:#efefef;" | Wicemistrz
! width="250" style="background:#ffdead;" | Puchar Polski
|-
| 1979/80
| Czarni Sosnowiec
| Checz Gdynia
| –
|-
| 1980/81
| Czarni Sosnowiec
| Pafawag Wrocław
| –
|-
| 1981/82
| Pafawag Wrocław
| Iskra Szczecin
| –
|-
| 1982/83
| Pafawag Wrocław
| Czarni Sosnowiec
| –
|-
| 1983/84
| Czarni Sosnowiec
| Pafawag Wrocław
| –
|-
| 1984/85
| Czarni Sosnowiec
| Pafawag Wrocław
| bgcolor=#ffdead| Czarni Sosnowiec
|-
| 1985/86
| Czarni Sosnowiec
| Pafawag Wrocław
| bgcolor=#ffdead| Pafawag Wrocław
|-
| 1986/87
| Czarni Sosnowiec
| Pafawag Wrocław
| bgcolor=#ffdead| Czarni Sosnowiec
|-
| 1987/88
| Zagłębianka Dąbrowa Górn.
| Pafawag Wrocław
| bgcolor=#ffdead| Pafawag Wrocław
|-
| 1988/89
| Czarni Sosnowiec
| Zagłębianka Dąbrowa Górn.
| bgcolor=#ffdead| Czarni Sosnowiec
|-
| 1989/90
| Zagłębianka Dąbrowa Górn.
| Pafawag Wrocław
| bgcolor=#ffdead| Zagłębianka Dąbrowa Górn.
|-
| 1990/91
| Czarni Sosnowiec
| Zagłębianka Dąbrowa Górn.
| bgcolor=#ffdead| Stilon Gorzów Wlkp.
|-
| 1991/92
| Stilon Gorzów Wlkp.
| Czarni Sosnowiec
| bgcolor=#ffdead| Stilon Gorzów Wlkp.
|-
| 1992/93
| Piastunki Gliwice
| Stilon Gorzów Wlkp.
| bgcolor=#ffdead| Stilon Gorzów Wlkp.
|-
| 1993/94
| Piastunki Gliwice
| Stilon Gorzów Wlkp.
| bgcolor=#ffdead| [[Sparta Złotów]]
|-
| 1994/95
| Stilon Gorzów Wlkp.
| Czarni Sosnowiec
| bgcolor=#ffdead| Czarni Sosnowiec
|-
| 1995/96
| Stilon Gorzów Wlkp.
| Czarni Sosnowiec
| bgcolor=#ffdead| Czarni Sosnowiec
|-
| 1996/97
| Czarni Sosnowiec
| Stilon Gorzów Wlkp.
| bgcolor=#ffdead| Czarni Sosnowiec
|-
| 1997/98
| Czarni Sosnowiec
| Podgórze Kraków
| bgcolor=#ffdead| Czarni Sosnowiec
|-
| 1998/99
| Czarni Sosnowiec
| Podgórze Kraków
| bgcolor=#ffdead| Czarni Sosnowiec
|-
| 1999/00
| Czarni Sosnowiec
| AZS Wrocław
| bgcolor=#ffdead| Czarni Sosnowiec
|-
| 2000/01
| AZS Wrocław
| Czarni Sosnowiec
| bgcolor=#ffdead| Czarni Sosnowiec
|-
| 2001/02
| AZS Wrocław
| Czarni Sosnowiec
| bgcolor=#ffdead| Czarni Sosnowiec
|-
| 2002/03
| AZS Wrocław
| [[Medyk Konin]]
| bgcolor=#ffdead| AZS Wrocław
|-
| 2003/04
| AZS Wrocław
| Medyk Konin
| bgcolor=#ffdead| AZS Wrocław
|-
| 2004/05
| AZS Wrocław
| Czarni Sosnowiec
| bgcolor=#ffdead| Medyk Konin
|-
| 2005/06
| AZS Wrocław
| Medyk Konin
| bgcolor=#ffdead| Medyk Konin
|-
|2006/07
| AZS Wrocław
| [[Gol Częstochowa]]
| bgcolor=#ffdead| AZS Wrocław
|-
|2007/08
| AZS Wrocław
| Medyk Konin
| bgcolor=#ffdead| Medyk Konin
|-
|2008/09
| [[RTP Unia Racibórz|Unia Racibórz]]
| AZS Wrocław
| bgcolor=#ffdead| AZS Wrocław
|-
|2009/10
| Unia Racibórz
| Medyk Konin
| bgcolor=#ffdead| Unia Racibórz
|-
|2010/11
| Unia Racibórz
| Medyk Konin
| bgcolor=#ffdead| Unia Racibórz
|-
|2011/12
| Unia Racibórz
| Medyk Konin
| bgcolor=#ffdead| Unia Racibórz
|-
|2012/13 
| Unia Racibórz
| Medyk Konin
| bgcolor=#ffdead| Medyk Konin
|-
|2013/14 
| Medyk Konin
| [[Górnik Łęczna (piłka nożna kobiet)|Górnik Łęczna]]
| bgcolor=#ffdead| Medyk Konin
|-
|2014/15
| Medyk Konin
| Zagłębie Lubin
| bgcolor=#ffdead| Medyk Konin
|-
|2015/16
| Medyk Konin
| Górnik Łęczna
| bgcolor=#ffdead| Medyk Konin
|-
|2016/17
| Medyk Konin
| Górnik Łęczna
| bgcolor=#ffdead| Medyk Konin
|-
|2017/18
| Górnik Łęczna
| [[Czarni Sosnowiec]]
| bgcolor=#ffdead| Górnik Łęczna
|-
|2018/19
| Górnik Łęczna
| Medyk Konin
| bgcolor=#ffdead| Medyk Konin
|-
|2019/20
| Górnik Łęczna
| Medyk Konin
| bgcolor=#ffdead| Górnik Łęczna
|-
|2020/21
| Czarni Sosnowiec
| [[UKS SMS Łódź (piłka nożna kobiet)|UKS SMS Łódź]]
| bgcolor=#ffdead| Czarni Sosnowiec
|-
|2021/22
| UKS SMS Łódź
| Górnik Łęczna
| bgcolor=#ffdead| Czarni Sosnowiec
|-
|2022/23
| [[GKS Katowice (piłka nożna kobiet)|GKS Katowice]]
| Górnik Łęczna
| bgcolor=#ffdead| UKS SMS Łódź
|-
|2023/24
| [[Pogoń Szczecin (piłka nożna kobiet)|Pogoń Szczecin]]
| GKS Katowice
| bgcolor=#ffdead| GKS Katowice
|}

== Puchar Europy ==
W Pucharze Europy, AZS Wrocław dwukrotnie zakwalifikował się do II rundy rozgrywek. W tej fazie rywalizowało 16 najlepszych drużyn Europy.

'''I Edycja ([[2001]])'''
* [[1 października]] ([[Berno]]) {{Flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|ISR}} Hapoel Tel Awiw 7:0 (4:0)
* [[3 października]] ([[Berno]]) {{Flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|CHE}} FC Berno 1:3 (0:1)
* [[5 października]] ([[Berno]]) {{Flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|ENG}} Arsenal F.C. 1:2 (1:0)

'''II Edycja ([[2002]])'''
* [[25 września]] ([[Wrocław]]) {{Flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|FIN}} HJK Helsinki 0:2 (0:1)
* [[27 września]] ([[Wrocław]]) {{Flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|CHE}} FC Sursee 0:1 (0:0)
* [[29 września]] ([[Oleśnica]]) {{Flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|WAL}} Bangor City Girls 6:3 (3:2)

'''III Edycja ([[2003]])'''
* [[21 sierpnia]] ([[Drøbak]]) {{Flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|NOR}} Kolbotn IF 2:15 (0:4)
* [[23 sierpnia]] ([[Drøbak]]) {{Flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|FRA}} FCF Juvisy-sur-Orge 0:3 (0:2)
* [[25 sierpnia]] ([[Drøbak]]) {{Flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|IRL}} University College Dublin 3:0 (1:0)

'''IV Edycja ([[2004]])'''
* [[20 lipca]] ([[Wrocław]]) {{Flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|WAL}} Cardiff City 2:1 (1:1)
* [[22 lipca]] ([[Wrocław]]) {{Flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|FRO}} Klaksvikar Itrottarfelag 5:1 (2:0)
* [[24 lipca]] ([[Wrocław]]) {{Flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|UKR}} Metalist Charków 2:0 (0:0)

: ''II runda''
* [[14 września]] ([[Poczdam]]) {{Flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|ITA}} FC Foroni Verona 0:5 (0:2)
* [[16 września]] ([[Poczdam]]) {{Flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|DEU}} 1.FFC Turbine Potsdam 1:4 (0:2)
* [[18 września]] ([[Poczdam]]) {{Flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|FRA}} Montpellier-Herault S.C. 2:0 (1:0)

'''V Edycja ([[2005]])'''
* [[9 sierpnia]] ([[Wrocław]]) {{Flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|UKR}} Arsenał Charków  5:0 (1:0)
* [[11 sierpnia]] ([[Wrocław]]) {{Flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|CYP}} AÉK Kokkinochovion Famagusta 11:0 (5:0)
* [[24 lipca]] ([[Wrocław]]) {{Flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|ISR}} Maccabi Holon 1:0 (1:0)

: ''II runda''
* [[13 września]] ([[Brøndby Stadion|Brøndby]]) {{Flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|ENG}} Arsenal LFC 1:3 (0:2)
* [[15 września]] ([[Brøndby Stadion|Brøndby]]) {{Flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|DNK}} Brøndbyernes IF 1:3 (0:0)
* [[17 września]] ([[Brøndby Stadion|Brøndby]]) {{Flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|RUS}} Łada Togliatti 3:3 (?:?)

'''VI Edycja ([[2006]])'''
* [[8 sierpnia]] ([[Strumica (miasto)|Strumica]]) {{flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|MKD}} ZFK Šćiponjat Hasanbeg 4:1 (2:0)
* [[10 sierpnia]] (Strumica) {{flaga|POL}} AZS Wrocław – {{flaga|FIN}} Helsingin Jalkapalloklubi  0:1 (0:0)
* [[12 sierpnia]] (Strumica) {{flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|CHE}} Frauen FC Zuchwil 05 2:2 (1:1)

'''VII Edycja ([[2007]])'''
* [[9 sierpnia]] ([[Neulengbach]]) {{flaga|POL}} Gol Częstochowa – {{Flaga|IRL}} Mayo FC 4:1
* [[11 sierpnia]] ([[Neulengbach]]) {{flaga|POL}} Gol Częstochowa – {{flaga|SCO}} Hibernian LFC 1:4
* [[14 sierpnia]] ([[Neulengbach]]) {{flaga|POL}} Gol Częstochowa – {{Flaga|AUT}} SV Neulengbach 1:8

'''VIII Edycja ([[2008]])'''
* [[4 września]] (Wrocław) {{flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|UKR}} Naftochimik Kałusz 0:1
* [[6 września]] (Wrocław) {{flaga|POL}} AZS Wrocław – {{flaga|EST}} FC Levadia Tallin 4:0
* [[9 września]] (Wrocław) {{flaga|POL}} AZS Wrocław – {{Flaga|GRC}} PAÓK (Saloniki) 4:1

=== Liga Mistrzyń ===
W 2009 r. Puchar Europy został przemianowany na [[Liga Mistrzyń UEFA|Ligę Mistrzów Kobiet]].

'''IX Edycja ([[2009]])'''
* [[30 września]] ([[Racibórz]]) {{flaga|POL}} RTP Unia Racibórz – {{Flaga|AUT}} '''SV Neulengbach''' 1:3
* [[7 października]] (Neulengbach) {{Flaga|AUT}} '''SV Neulengbach''' – {{flaga|POL}} RTP Unia Racibórz 0:1

== Reprezentacja ==
[[Plik:Reprezentacja Polski w piłkę nożną kobiet w 2004.jpg|thumb|250px|Reprezentacja Polski w piłce nożnej kobiet w 2004 r. przed meczem z Ukrainą.]]
{{Osobny artykuł|Reprezentacja Polski w piłce nożnej kobiet}}
{{Osobny artykuł|Lista meczów reprezentacji Polski w piłce nożnej kobiet}}

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę
 |autor = Jarosław Owsiański, Tomasz Siwiński
 |tytuł = Historia futbolu wielkopolskiego
 |wydawca = WZPN [[Poznań]]
 |rok = 2013
 |isbn = 978-83-64237-00-3}}

== Linki zewnętrzne ==
{{wikicytaty|Piłka nożna kobiet|Piłka nożna kobiet}}
<!-- ============================================================ -->
<!-- NIE DODAWAJ WIĘCEJ LINKÓW. WIKIPEDIA NIE JEST ZBIOREM LINKÓW -->
<!-- Jeżeli sądzisz, że Twój link może się przydać, zamiast tutaj -->
<!-- umieść go najpierw na stronie dyskusji tego artykułu.  Linki -->
<!-- umieszczone bez przeprowadzonej weryfikacji zostaną usunięte -->
<!-- ============================================================ -->
* [http://www.90minut.pl/kobiety.php?id_sezon=105 Rozgrywki kobiece z udziałem polskich drużyn klubowych w sezonie 2024/25]

[[Kategoria:Piłka nożna kobiet w Polsce| ]]