Pleśniakowiec lśniący

Pleśniakowiec lśniący

Alphitobius diaperinus
(Panzer, 1797)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Rodzina	czarnuchowate
Podrodzina	Tenebrioninae
Rodzaj	Alphitobius
Gatunek	pleśniakowiec lśniący
Synonimy
Tenebrio diaperinus Alphitobius piceus Herbst

Pleśniakowiec lśniący (Alphitobius diaperinus Panzer = A. piceus Herbst.) – chrząszcz z rodziny czarnuchowatych (Tenebrionidae), nazywany też czarnym chrząszczem ściółkowym. Pochodzi z krajów tropikalnych, gdzie zamieszkiwał w glebie, pod korzeniami lub korą drzew, w ściółce leśnej czy w butwiejących resztkach roślinnych (np. słoma, kukurydza). Tam pożywiał się resztkami organicznymi pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego. Został przetransportowany do Stanów Zjednoczonych wraz z paszą, do Europy przybył w latach 60. Od tego czasu masowo występuje na fermach drobiu, zwłaszcza w brojlerniach.

Opis

Chrząszcz osiąga długość od 5 mm do 7 mm. Samice są nieco masywniejsze od samców. Ciało jest lekko spłaszczone i wydłużone. Barwa brązowoczarna i wyraźnie połyskująca. Głowa mała, wkomponowana w przedplecze z krótkimi, lekko owłosionymi czułkami koloru czerwonobrązowego. Aparat gębowy i odnóża o takiej samej barwie. Pleśniakowiec posiada bardzo dobrze rozwinięte skrzydła, lecz rzadko używa ich do przemieszczania się.

Znaczenie

Samica pleśniakowca składa jaja pojedynczo lub w złożach po kilkanaście jaj (czasem nawet do 50 jaj), w miejscach dobrze zamaskowanych. Są to np. szczeliny i szpary w ścianach oraz podłogach lub wnętrze kawałków słomy ściółkowej. W ciągu życia samica jest w stanie złożyć nawet 2000 jaj, ale najczęściej jest to 200-400 jaj.

Chrząszcza najczęściej można znaleźć na fermach drobiu, gdzie ma bardzo dobre warunki dla rozwoju (wysoka temperatura, stały dostęp do pokarmu, wiele zakamarków do schronienia). Pleśniakowiec lśniący zjada i zanieczyszcza pasze, przenosi wiele wirusów i bakterii. W zainfekowanych kurnikach notuje się słabe wyniki produkcyjne, a także częstszą umieralność drobiu. Można spotkać go również w magazynach, gdzie przechowywane jest zboże, mąka, kasze, pasze. Szczególnie w takich, gdzie sposób przechowywania produktów nie jest właściwy.

Kiedy brakuje pożywienia, pleśniakowiec poszukując pokarmu może zniszczyć konstrukcje budynku (elementy drewniane, warstwy ocieplające, tynk). W ten sposób obniża właściwości termoizolacyjne (nawet o 30%) – i sprowadza kolejne poważne zagrożenie dla hodowców.

Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2023/58 z 5 stycznia 2023 r. zezwala na wprowadzenie na rynek larw Alphitobius diaperinus (pleśniakowca lśniącego) w postaci mrożonej, pasty, suszonej i sproszkowanej jako nowej żywności.