Tekst źródłowy strony Pogrzeb Benedykta XVI

{| class="infobox" cellpadding="4" style="width: 100px; border-collapse: collapse; background: #f8f8f8"
|-
|colspan=2 style="background:#FFFF00; color:#00000; font-size:120%; text-align:center;"| '''Pogrzeb Benedykta XVI'''
|-
{{Infobox nagłówek|[[Plik:Ratzinger funeral (09).jpg|255px]]|pole=style="background:white; text-align:center;"}}
{{Infobox nagłówek||pole=style="background:white; text-align:center;"}}
{{Infobox wiersz|'''Miejsce'''|[[Plac Świętego Piotra]]<br />{{Państwo|Watykan}}}}
{{Infobox wiersz|'''Data'''|[[5 stycznia]] [[2023]]}}
{{Infobox wiersz|'''Celebrans uroczystości'''|[[Franciszek (papież)|Franciszek]]<br />[[Giovanni Battista Re]] (Liturgia eucharystyczna oraz obrzęd pogrzebowy)}}
{{Infobox wiersz|'''Liczba uczestników'''|400 biskupów, 120 kardynałów, ponad 3700 kapłanów oraz 100 tys. wiernych}}
{{Infobox wiersz|'''Uwagi'''|• Była to pierwsza w historii uroczystość w Watykanie, podczas której odbył się pogrzeb emerytowanego papieża, a uroczystościom przewodniczył urzędujący biskup Rzymu.}}
|}'''Pogrzeb [[Benedykt XVI|Benedykta XVI]]''' – ceremonia pogrzebowa pierwszego od XV wieku emerytowanego papieża Benedykta XVI, która odbyła 5 stycznia 2023 roku, sześć dni po jego śmierci.

W uroczystości brali udział przywódcy polityczni (m.in. prezydent Niemiec [[Frank-Walter Steinmeier]], prezydent Włoch [[Sergio Mattarella]] i prezydent Litwy [[Gitanas Nausėda|Gitanas Nauseda]]) przedstawiciele innych religii. Uroczystości zgromadziły kilkadziesiąt tysięcy osób obecnych na [[Plac Świętego Piotra|placu Świętego Piotra]]. Trumna z ciałem zmarłego papieża została złożona w [[Groty Watykańskie|Grotach Watykańskich]].

== Okoliczności śmierci ==
Papież chorował na [[stwardnienie zanikowe boczne]], od 2020 miał problemy z mową, a w ostatnich dniach przed śmiercią miał kłopoty z oddychaniem<ref>{{Cytuj |tytuł = Na co zmarł Benedykt XVI? Ta choroba rozwija się stopniowo, ale paraliżuje całe ciało |data dostępu = 2022-12-31 |opublikowany = medonet.pl |url = https://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,na-co-zmarl-benedykt-xvi--ta-choroba-rozwija-sie-stopniowo--ale-paralizuje-cale-cialo,artykul,95289153.html |język = pl}}</ref>.

28 grudnia 2022, podczas audiencji generalnej, papież [[Franciszek (papież)|Franciszek]] poprosił o modlitwę za Benedykta XVI, którego stan zdrowia w ostatnich godzinach pogorszył się. Dyrektor [[Biuro Prasowe Stolicy Apostolskiej|Biura Prasowego Stolicy Apostolskiej]] [[Matteo Bruni]] potwierdził, że nastąpiło pogorszenie stanu zdrowia emerytowanego papieża i jest on pod stałą opieką lekarską<ref>{{Cytuj |tytuł = Papież Franciszek odwiedził chorego Benedykta XVI – Vatican News |data = 2022-12-28 |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = vaticannews.va |url = https://www.vaticannews.va/pl/watykan/news/2022-12/papiez-franciszek-odwiedzil-chorego-benedykta-xvi.html |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Papież prosi o modlitwę za Benedykta XVI: jest bardzo chory, ale w ciszy wspiera Kościół – Vatican News |data = 2022-12-28 |data dostępu = 2022-12-28 |opublikowany = vaticannews.va |url = https://www.vaticannews.va/pl/papiez/news/2022-12/papiez-prosi-o-modlitwe-za-benedykta-xvi.html |język = pl}}</ref>. 29 grudnia 2022 Benedykt XVI otrzymał sakrament [[Namaszczenie chorych|namaszczenia chorych]], uczestniczył we mszy świętej – choć jej nie [[Koncelebra|koncelebrował]] – i przyjął [[Eucharystia (sakrament)|Komunię Świętą]]<ref name="smierc4">{{Cytuj stronę |url = https://www.ekai.pl/abp-ganswein-benedykt-xvi-to-skarb-ktory-nam-pozostanie/ |tytuł = Abp Gänswein: Benedykt XVI to skarb, który nam pozostanie |opublikowany = ekai.pl |data = 2023-01-05 |data dostępu = 2023-01-05}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Odejście Benedykta XVI, pokornego robotnika w winnicy Pańskiej |data = 2022-12-31 |data dostępu = 2022-12-31 |opublikowany = vaticannews.va |url = https://www.vaticannews.va/pl/papiez/news/2022-12/odejscie-benedykta-xvi-pokornego-robotnika-w-winnicy-panskiej.html |język = pl}}</ref>. Przez kolejne dni jego stan pozostawał poważny, ale stabilny<ref>{{Cytuj |tytuł = Rzecznik Watykanu: stan Papieża Seniora poważny, ale stabilny |data = 2022-12-29 |data dostępu = 2022-12-29 |opublikowany = vaticannews.va |url = https://www.vaticannews.va/pl/watykan/news/2022-12/rzecznik-watykanu-stan-papieza-seniora-powazny-ale-stabilny.html |język = pl}}</ref>. Zmarł o godzinie 9:34, w klasztorze Mater Ecclesiae<ref name="smierc1">{{Cytuj |tytuł = Dichiarazione del Direttore della Sala Stampa della Santa Sede, Matteo Bruni |data = 2022-12-31 |data dostępu = 2022-12-31 |opublikowany = press.vatican.va |url = https://press.vatican.va/content/salastampa/it/bollettino/pubblico/2022/12/31/0962/02037.html |język = it}}</ref>. Tuż po jego śmierci, jako pierwszy, do klasztoru udał się jego następca<ref name="smierc3">{{Cytuj stronę |url = https://www.ekai.pl/abp-ganswein-o-ostatnich-chwilach-benedykta-xvi/ |tytuł = Abp Gänswein o ostatnich chwilach Benedykta XVI |opublikowany = ekai.pl |data = 2023-01-06 |data dostępu = 2023-01-06}}</ref><ref name="Świat żegna się z Benedyktem XVI">{{Cytuj stronę |url = https://www.vaticannews.va/pl/watykan/news/2023-01/swiat-zegna-sie-z-benedyktem-xvi.html |tytuł = Świat żegna się z Benedyktem XVI |opublikowany = vaticannews.va |data dostępu = 2023-01-02}}</ref>.

== Reakcje na śmierć ==
Kondolencje oraz ubolewanie w związku ze śmiercią papieża wyrazili przedstawiciele: [[Argentyna|Argentyny]]<ref>{{Cytuj |tytuł = El Gobierno argentino y todo el arco político expresaron sus condolencias por el fallecimiento de Benedicto XVI – Agencia Noticias Argentinas NA |data = 2022-12-31 |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = noticiasargentinas.com |url = https://noticiasargentinas.com/politica/la-gobierno-argentino-y-todo-el-arco-politico-expresaron-sus-condolencias-por-el-fallecimiento-de-benedicto-xvi |język = es}}</ref>, [[Austria|Austrii]]<ref>{{Cytuj |autor = ORF at/Agenturen red |tytuł = „Edle, sanfte Person”: Papst Franziskus würdigt Vorgänger |data = 2022-12-31 |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = news.ORF.at |url = https://orf.at/stories/3299665/ |język = de}}</ref>, [[Brazylia|Brazylii]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Pope Francis and world leaders pay tribute to Benedict XVI |czasopismo = BBC News |data = 2022-12-31 |data dostępu = 2023-07-31 |url = https://www.bbc.com/news/world-europe-64136969 |język = en}}</ref>, [[Czechy|Czech]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Weekend headlines: Czech Republic and Slovakia mark 30 years since historic split |data = 2022-12-31 |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = www.expats.cz |url = https://www.expats.cz/czech-news/article/weekend-headlines-czech-republic-rings-in-new-year-with-high-temperatures |język = en}}</ref>, [[Dania|Danii]]<ref>{{Cytuj |autor = Mandag d 02 januar 2023, kl 14 10 Del denne artikel Del denne artikel Opdateret mandag d 02 januar 2023, Kl. 14.29 |tytuł = Dronningen sender kondolencer efter tidligere paves død |data = 2023-01-02 |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = Berlingske.dk |url = https://www.berlingske.dk/content/item/1697502 |język = da}}</ref>, [[Filipiny|Filipin]]<ref>{{Cytuj |autor = Jom Garner |tytuł = Marcos offers condolences on Benedict’s death |data = 2023-01-01 |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = Daily Tribune |url = https://tribune.net.ph/2023/01/02/marcos-offers-condolences-on-benedicts-death/ |język = en}}</ref>, [[Francja|Francji]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Mort de Benoît XVI: Macron et les chefs d’État saluent les efforts et la dévotion du pape |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = BFMTV |url = https://www.bfmtv.com/societe/religions/mort-de-benoit-xvi-macron-salue-les-efforts-du-pape-emerite-pour-un-monde-plus-fraternel_AV-202212310116.html |język = fr}}</ref>, [[Hiszpania|Hiszpanii]]<ref>{{Cytuj |autor = Europa Press |tytuł = El Rey lamenta la muerte de Benedicto XVI y destaca su „extraordinaria vocación de servicio, humildad, entrega y amor” |data = 2022-12-31 |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = www.europapress.es |url = https://www.europapress.es/sociedad/noticia-rey-lamenta-muerte-benedicto-xvi-destaca-extraordinaria-vocacion-servicio-humildad-entrega-amor-20221231153241.html}}</ref>, [[Holandia|Holandii]]<ref>{{Cytuj |autor = Susanne Kurstjens |tytuł = Wereld reageert op overlijden Benedictus: ‘Gigant van het geloof’ |data = 2022-12-31 |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = Katholiek Nieuwsblad |url = https://www.kn.nl/nieuws/wereld-reageert-op-overlijden-benedictus-gigant-van-het-geloof/ |język = nl}}</ref>, [[Indonezja|Indonezji]]<ref>{{Cytuj |autor = Akbar Evandio |tytuł = Jokowi Ucapkan Duka Cita atas Wafatnya Paus Benediktus XVI |data = 2023-01-01 |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = Bisnis.com |url = https://kabar24.bisnis.com/read/20230101/15/1613926/jokowi-ucapkan-duka-cita-atas-wafatnya-paus-benediktus-xvi |język = id}}</ref>, [[Irlandia|Irlandii]]<ref>{{Cytuj |autor = Office of the President of Ireland |tytuł = Media Library News Releases |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = president.ie |url = https://president.ie/index.php/en/media-library/news-releases/statement-by-president-michael-d-higgins-on-the-death-of-pope-emeritus-benedict-xvi |język = en}}</ref>, [[Izrael]]a<ref>{{Cytuj |autor = ToI Staff |tytuł = Netanyahu offers condolences for death of ex-pope Benedict, recounts Israel visit |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = www.timesofisrael.com |url = https://www.timesofisrael.com/netanyahu-offers-condolences-for-death-of-former-pope-recounts-israel-visit/ |język = en}}</ref>, [[Japonia|Japonii]]<ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = Pope Francis, world leaders pay tribute to Benedict XVI |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = www.aljazeera.com |url = https://www.aljazeera.com/news/2022/12/31/world-reacts-to-pope-benedict-xvis-death |język = en}}</ref>, [[Kanada|Kanady]]<ref name=":2" />, [[Korea Południowa|Korei Południowej]]<ref>{{Cytuj |autor = Oh Seok-min |tytuł = S. Korea offers condolences over death of former Pope Benedict XVI |data = 2022-12-31 |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = Yonhap News Agency |url = https://en.yna.co.kr/view/AEN20221231003000320 |język = en}}</ref>, [[Kostaryka|Kostaryki]]<ref>{{Cytuj |autor = EFE |tytuł = Benedicto XVI: Costa Rica declara cuatro días de duelo nacional por el papa emérito |data = 2022-12-31 |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = Blu Radio |url = https://www.bluradio.com/mundo/benedicto-xvi-costa-rica-declara-cuatro-dias-de-duelo-nacional-por-el-papa-emerito-cb20 |język = es}}</ref>, [[Luksemburg]]a<ref>{{Cytuj |tytuł = Décès de Sa Sainteté le Pape Benoît XVI – Message de condoléances du Grand-Duc à Sa Sainteté le Pape François {{!}} Cour grand-ducale |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = www.monarchie.lu |url = https://www.monarchie.lu/ |język = en}}</ref>, [[Meksyk]]u<ref>{{Cytuj |tytuł = Benedicto XVI: AMLO y Marcelo Ebrard se unen a las condolencias tras muerte de papa emérito |data = 2022-12-31 |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = MVS Noticias |url = https://mvsnoticias.com/nacional/2022/12/31/benedicto-xvi-amlo-marcelo-ebrard-se-unen-las-condolencias-tras-muerte-de-papa-emerito-578113.html |język = es}}</ref>, [[Niemcy|Niemiec]]<ref name=":2" />, [[Norwegia|Norwegii]]<ref name=":2" />, [[Palestyna (państwo)|Palestyny]]<ref>{{Cytuj |tytuł = الرئيس عباس يُعزي بوفاة البابا الفخري بندكتس السادس عشر |data = 2022-12-31 |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = وكالة خبر الفلسطينية للصحافة |url = https://khbrpress.ps/post/357825/الرئيس-عباس-يعزي-بوفاة-البابا-الفخري-بندكتس-السادس-عشر |język = ar}}</ref>, [[Polska|Polski]]<ref name=":3" />, [[Portugalia|Portugalii]], [[Rosja|Rosji]]<ref name=":2" />, [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]]<ref name=":2" />, [[Ukraina|Ukrainy]]<ref>{{Cytuj |autor = By Amy Woodyatt, Laura Smith-Spark, Sana Noor Haq, Matt Meyer and Adrienne Vogt CNN |tytuł = Updates: Pope Benedict XVI dies |data = 2022-12-31 |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = CNN |url = https://www.cnn.com/world/live-news/pope-benedict-xvi-death-coverage-12-29-22-intl/index.html |język = en}}</ref> oraz [[Włochy|Włoch]]<ref name=":2" />. Na znak kondolencji po śmierci papieża seniora w [[Kostaryka|Kostaryce]]<ref>{{Cytuj stronę |url = https://24happenings.com/top-world/137536.html |tytuł = Benedict XVI: Costa Rica declares four days of national mourning for the pope emeritus |opublikowany = 24happenings.com, 31 grudnia 2022 |archiwum = https://24happenings.com/top-world/137536.html |data dostępu = 2023-01-04}}</ref>, [[Kuba|Kubie]]<ref>{{Cytuj stronę |url = https://oncubanews.com/cuba/cuba-decreta-duelo-oficial-por-la-muerte-del-papa-emerito-benedicto-xvi/ |tytuł = Cuba decreta duelo oficial por la muerte del papa emérito Benedicto XVI |opublikowany = oncubanews.com, 5 stycznia 2023 |archiwum = https://oncubanews.com/cuba/cuba-decreta-duelo-oficial-por-la-muerte-del-papa-emerito-benedicto-xvi/ |data dostępu = 2023-02-13}}</ref> i Portugalii<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.onet.pl/informacje/kai/portugalia-dzien-zaloby-narodowej-po-smierci-benedykta-xvi/fn2k0mt,30bc1058 |tytuł = Portugalia: dzień żałoby narodowej po śmierci Benedykta XVI |opublikowany = onet.pl |archiwum = https://www.onet.pl/informacje/kai/portugalia-dzien-zaloby-narodowej-po-smierci-benedykta-xvi/fn2k0mt,30bc1058 |data dostępu = 2023-01-04}}</ref> ogłoszono [[Żałoba narodowa|żałobę narodową]].

Prezydent Polski [[Andrzej Duda]] napisał na [[Twitter]]ze<ref name=":3">{{Cytuj |tytuł = Śmierć Benedykta XVI. Reakcje polskich władz |czasopismo = TVN24 |data dostępu = 2023-07-30 |url = https://tvn24.pl/polska/nie-zyje-papiez-benedykt-xvi-reakcje-polskich-wladz-komentarze-prezydenta-andrzeja-dudy-premiera-mateusza-morawieckiego-i-szefa-msz-6559229 |język = pl}}</ref>:
{{Cytat|treść=„Papież Benedykt XVI odszedł do Domu Ojca. Świat utracił dziś jednego z najwybitniejszych teologów XX i XXI wieku, bliskiego współpracownika św. Jana Pawła II. Jego życie, dzieła i posługa duszpasterska to drogowskaz wśród wielu krętych i zwodniczych dróg współczesności. R.I.P.”|autor=|źródło=}}
[[Cyryl I (patriarcha Moskwy)|Cyryl I]] zawarł w swoich kondolencjach słowa<ref>{{Cytuj |autor = Katolicka Agencja Informacyjna KAI |tytuł = Kondolencje patriarchy Cyryla po śmierci Benedykta XVI {{!}} eKAI |data = 2022-12-31 |data dostępu = 2023-07-30 |opublikowany = eKAI {{!}} Portal Katolickiej Agencji Informacyjnej |url = https://www.ekai.pl/kondolencje-patriarchy-cyryla-po-smierci-benedykta-xvi/}}</ref>:
{{Cytat|treść=„Niepodważalny autorytet Benedykta XVI jako wybitnego teologa pozwolił mu wnieść znaczący wkład w rozwój współpracy międzychrześcijańskiej, w dawanie świadectwa Chrystusowi w obliczu zsekularyzowanego świata oraz w obronę tradycyjnych wartości moralnych”}}

== Uroczystości żałobne (1–4 stycznia 2023) ==
[[Plik:Ratzinger funeral (01).jpg|mały|Ciało Benedykta XVI, wystawione w bazylice św. Piotra; w tle widać prezydenta Włoch [[Sergio Mattarella|Sergio Mattarellę]]]]
1 stycznia 2023 ciało zmarłego Benedykta XVI zostało wystawione w kaplicy [[Klasztor Mater Ecclesiae|klasztoru Mater Ecclesiae]], gdzie żegnali go jego współpracownicy<ref>{{Cytuj |tytuł = Ciało Benedykta XVI wystawione w kaplicy w Watykanie. Pokazano zdjęcia zmarłego {{!}} Wiadomości Radio ZET |data = 2023-01-01 |data dostępu = 2023-07-30 |opublikowany = wiadomosci.radiozet.pl |url = https://wiadomosci.radiozet.pl/swiat/cialo-benedykta-xvi-wystawione-w-kaplicy-w-watykanie-pokazano-zdjecia-zmarlego |język = pl}}</ref>. Dzień później o godz. 7:00 ciało zostało wprowadzone do [[Bazylika św. Piotra na Watykanie|bazyliki św. Piotra na Watykanie]] i po krótkim nabożeństwie pod przewodnictwem kard. [[Mauro Gambetti]]ego, archiprezbitera bazyliki watykańskiej, wystawione na widok publiczny, dając wiernym możliwość oddania hołdu zmarłemu papieżowi<ref>{{Cytuj |tytuł = Przygotowania do pogrzebu Benedykta XVI. Tłumy wiernych, nadzwyczajne środki bezpieczeństwa |data = 2023-01-02 |data dostępu = 2023-07-30 |opublikowany = TVN24 |url = https://tvn24.pl/swiat/watykan-benedykt-xvi-nie-zyje-przygotowania-do-pogrzebu-papieza-cialo-bedzie-wystawione-w-bazylice-sw-piotra-6580592 |język = pl}}</ref>. Ciało spoczywało na widoku do 4 stycznia, a Stolica Apostolska podała, że w trakcie tych dni hołd zmarłemu oddało ok. 200 tys. wiernych; w tym prezydent Włoch [[Sergio Mattarella]] oraz premier [[Giorgia Meloni]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Indicazioni circa l’Esposizione e le Esequie del Papa Emerito Benedetto XVI |data dostępu = 2023-07-30 |opublikowany = press.vatican.va |url = https://press.vatican.va/content/salastampa/it/bollettino/pubblico/2022/12/31/0965/02041.html}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Watykan: prawie 200 tys. osób pożegnało Benedykta XVI |data dostępu = 2023-07-30 |opublikowany = niedziela.pl |url = https://niedziela.pl/artykul/87776 |język = pl}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Świat żegna się z Benedyktem XVI – Vatican News |data = 2023-01-02 |data dostępu = 2023-07-30 |opublikowany = www.vaticannews.va |url = https://www.vaticannews.va/pl/watykan/news/2023-01/swiat-zegna-sie-z-benedyktem-xvi.html |język = pl}}</ref>. 4 stycznia twarz Benedykta XVI została zasłonięta białą chustką, a następnie ciało zostało złożone do trumny<ref>{{Cytuj |tytuł = Deed of Pope Emeritus Benedict XVI placed in casket – Vatican News |data = 2023-01-05 |data dostępu = 2023-07-30 |opublikowany = www.vaticannews.va |url = https://www.vaticannews.va/en/vatican-city/news/2023-01/pope-emeritus-benedict-xvi-deed-rogito-coffin.html |język = en}}</ref>.

Podczas wszystkich uroczystości ciało emerytowanego papieża było odziane w czerwone szaty liturgiczne, wraz z białą mitrą oraz różańcem w ręku<ref>{{Cytuj |tytuł = Ciało Benedykta XVI wystawione w kaplicy klasztoru Mater Ecclesiae. Jedno zdjęcie jest bardzo symboliczne… |data = 2023-01-01 |data dostępu = 2023-07-30 |opublikowany = Aleteia Polska |url = https://pl.aleteia.org/2023/01/01/cialo-benedykta-xvi-w-kaplicy-klasztoru-mater-ecclesiae/ |język = pl}}</ref>. Z racji tego, że w momencie śmierci Benedykt XVI nie pełnił funkcji papieża, podczas uroczystości nie miał on na sobie paliusza oraz krzyża papieskiego<ref>{{Cytuj |tytuł = What you need to know about the historic funeral of Pope Benedict XVI |data = 2023-01-04 |data dostępu = 2023-07-30 |opublikowany = America Magazine |url = https://www.americamagazine.org/faith/2023/01/04/pope-benedict-funeral-244462 |język = en}}</ref>.

== Uroczystości pogrzebowe (5 stycznia 2023) ==
[[Plik:Ratzinger funeral (08).jpg|mały|lewo|Uroczystość pogrzebowa emerytowanego papieża Benedykta XVI]]
5 stycznia 2023 około godziny 9:00 na plac św. Piotra została wniesiona trumna z ciałem emerytowanego papieża Benedykta XVI<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Katolicka Agencja Informacyjna KAI |tytuł = Pogrzeb papieża seniora Benedykta XVI {{!}} eKAI |data = 2023-01-05 |data dostępu = 2023-07-30 |opublikowany = eKAI {{!}} Portal Katolickiej Agencji Informacyjnej |url = https://www.ekai.pl/pogrzeb-papieza-seniora-benedykta-xvi/}}</ref>. Pół godziny później rozpoczęła się uroczysta liturgia pogrzebowa, która zgodnie z prośbą denata była krótsza i mniej oficjalna, niż zwykła ceremonia pogrzebu papieskiego<ref>{{Cytuj |tytuł = To nie będzie pogrzeb taki, jak papieża Wojtyły |data dostępu = 2023-07-30 |opublikowany = Gra w klasy |url = https://szostkiewicz.blog.polityka.pl/2023/01/02/13656/ |język = pl}}</ref>. Podczas uroczystości, liturgii słowa przewodniczył papież Franciszek, zaś liturgii eucharystycznej przy ołtarzu oraz obrzędom pogrzebowym – dziekan Kolegium Kardynalskiego [[Giovanni Battista Re]]<ref name=":0" /><ref>{{Cytuj |tytuł = Pierwsza taka msza w historii Kościoła: Papież pochował papieża [ZAPIS RELACJI] |data dostępu = 2023-07-30 |opublikowany = www.rmf24.pl |url = https://www.rmf24.pl/raporty/raport-benedykt-xvi-nie-zyje/news-pierwsza-taka-msza-w-historii-kosciola-papiez-pochowal-papie,nId,6515985 |język = pl}}</ref>. Homilię wygłosił papież Franciszek, a w jej tekście skupił się przede wszystkim na odczytanej wcześniej Ewangelii, wspominając krótko o życiu zmarłego, doceniając jego zasługi dla kościoła<ref>{{Cytuj |autor = DAS |tytuł = Papież w ogniu krytyki. Chodzi o słowa na pogrzebie Benedykta |data = 2023-01-05 |data dostępu = 2023-07-30 |opublikowany = wiadomosci.wp.pl |url = https://wiadomosci.wp.pl/franciszek-pozegnal-benedykta-xvi-kluczowe-trzy-slowa-6852238724029376a |język = pl}}</ref>. W uroczystości uczestniczyło 400 biskupów, 120 kardynałów, ponad 3700 kapłanów z całego świata oraz 100 tysięcy wiernych zgromadzonych na placu św. Piotra<ref name="Ojcze, w Twoje ręce powierzamy jego ducha. Tysiące ludzi żegnało Benedykta XVI na placu św. Piotra">{{Cytuj stronę |url = https://stacja7.pl/zwatykanu/ojcze-w-twoje-rece-powierzamy-jego-ducha-tysiace-ludzi-zegnalo-benedykta-xvi-na-placu-sw-piotra/ |tytuł = „Ojcze, w Twoje ręce powierzamy jego ducha”. Tysiące ludzi żegnało Benedykta XVI na placu św. Piotra |opublikowany = stacja7.pl |archiwum = https://stacja7.pl/zwatykanu/ojcze-w-twoje-rece-powierzamy-jego-ducha-tysiace-ludzi-zegnalo-benedykta-xvi-na-placu-sw-piotra/ |data dostępu = 2023-01-05}}</ref>.
[[Plik:Funeral de Bento XVI (3).png|mały|Trumna z ciałem Benedykta XVI w grobie w Grotach Watykańskich, po lewej abp [[Georg Gänswein]]]]
[[Plik:Tomba Benedetto XVI 2023.jpg|mały|Grobowiec Benedykt XVI]]
Po pogrzebie trumna z prostych desek z drewna cyprysowego (symbolu nieśmiertelności) złożona została w drugiej, cynkowej, ta szczelnie zalutowana i umieszczona w trzeciej, wykonanej z drewna orzechowego. Do trumny został włożony woreczek z medalami wybitymi w czasie pontyfikatu Benedykta XVI, jego paliusz, który nosił przez swój pontyfikat oraz umieszczony w ołowianym pojemniku akt, który zawiera najważniejsze fakty z okresu jego pontyfikatu<ref name="Pierwsza taka msza w historii Kościoła: Papież pochował papieża">{{Cytuj stronę |url = https://www.rmf24.pl/raporty/raport-benedykt-xvi-nie-zyje/news-pierwsza-taka-msza-w-historii-kosciola-papiez-pochowal-papie,nId,6515985#crp_state=1 |tytuł = Pierwsza taka msza w historii Kościoła: Papież pochował papieża |opublikowany = rmf24.pl |archiwum = https://www.rmf24.pl/raporty/raport-benedykt-xvi-nie-zyje/news-pierwsza-taka-msza-w-historii-kosciola-papiez-pochowal-papie,nId,6515985#crp_state=1 |data dostępu = 2023-01-05}}</ref><ref name="Przebieg pogrzebu Benedykta XVI2">{{Cytuj stronę |url = https://www.niedziela.pl/artykul/87743/Przebieg-pogrzebu-Benedykta-XVI |tytuł = Przebieg pogrzebu Benedykta XVI |opublikowany = niedziela.pl |archiwum = https://www.niedziela.pl/artykul/87743/Przebieg-pogrzebu-Benedykta-XVI |data dostępu = 2023-01-03}}</ref><ref name="Tak wyglądało złożenie w grobie trumny z ciałem Benedykta XVI2">{{Cytuj stronę |url = https://www.rmf24.pl/newsamp-tak-wygladalo-zlozenie-w-grobie-trumny-z-cialem-benedykta-xv,nId,6516504 |tytuł = Tak wyglądało złożenie w grobie trumny z ciałem Benedykta XVI |opublikowany = rmf24.pl |archiwum = https://www.rmf24.pl/newsamp-tak-wygladalo-zlozenie-w-grobie-trumny-z-cialem-benedykta-xv,nId,6516504 |data dostępu = 2023-01-05}}</ref>. Ciało Benedykta zostało pochowane podczas prywatnej ceremonii w [[Groty Watykańskie|Grotach Watykańskich]], w miejscu gdzie wcześniej, do czasu beatyfikacji, pochowani byli najpierw w latach 1963–2000 Jan XXIII a później w latach 2005–2011 Jan Paweł II<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.rmf24.pl/fakty/swiat/news-grob-papieza-seniora-benedykta-xvi-dostepny-dla-wiernych,nId,6521435#crp_state=1 |tytuł = Grób papieża seniora Benedykta XVI dostępny dla wiernych |opublikowany = rmf24.pl |archiwum = https://www.rmf24.pl/fakty/swiat/news-grob-papieza-seniora-benedykta-xvi-dostepny-dla-wiernych,nId,6521435#crp_state=1 |data dostępu = 2023-01-08}}</ref><ref name="Tak wyglądało złożenie w grobie trumny z ciałem Benedykta XVI">{{Cytuj stronę |url = https://www.rmf24.pl/newsamp-tak-wygladalo-zlozenie-w-grobie-trumny-z-cialem-benedykta-xv,nId,6516504 |tytuł = Tak wyglądało złożenie w grobie trumny z ciałem Benedykta XVI |opublikowany = rmf24.pl |archiwum = https://www.rmf24.pl/newsamp-tak-wygladalo-zlozenie-w-grobie-trumny-z-cialem-benedykta-xv,nId,6516504 |data dostępu = 2023-01-05}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://stacja7.pl/zwatykanu/trumna-z-cialem-benedykta-xvi-spoczela-w-grotach-watykanskich/ |tytuł = Trumna z ciałem Benedykta XVI spoczęła w Grotach Watykańskich |opublikowany = stacja7.pl |archiwum = https://stacja7.pl/zwatykanu/trumna-z-cialem-benedykta-xvi-spoczela-w-grotach-watykanskich/ |data dostępu = 2023-01-05}}</ref><ref name="Przebieg pogrzebu Benedykta XVI">{{Cytuj stronę |url = https://www.niedziela.pl/artykul/87743/Przebieg-pogrzebu-Benedykta-XVI |tytuł = Przebieg pogrzebu Benedykta XVI |opublikowany = niedziela.pl |archiwum = https://www.niedziela.pl/artykul/87743/Przebieg-pogrzebu-Benedykta-XVI |data dostępu = 2023-01-03}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.onet.pl/informacje/onetwiadomosci/tam-zostanie-pochowany-benedykt-xvi-jest-komunikat/b6j59sc,79cfc278 |tytuł = Tam zostanie pochowany Benedykt XVI. Jest komunikat |archiwum = https://www.onet.pl/informacje/onetwiadomosci/tam-zostanie-pochowany-papiez-benedykt-xvi-jest-komunikat-watykanu/b6j59sc,79cfc278 |opublikowany = onet.pl |data dostępu = 2022-12-31}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1516757%2Cbenedykt-xvi-bedzie-pochowany-tam-gdzie-byl-grob-jana-pawla-ii.html |tytuł = Benedykt XVI będzie pochowany tam, gdzie był grób Jana Pawła II |opublikowany = pap.pl |archiwum = https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1516757%2Cbenedykt-xvi-bedzie-pochowany-tam-gdzie-byl-grob-jana-pawla-ii.html |data dostępu = 2023-01-02}}</ref>.

Była to pierwsza w historii uroczystość w Watykanie, podczas której odbył się pogrzeb emerytowanego papieża, a uroczystościom przewodniczył urzędujący biskup Rzymu. Ostatni taki przypadek miał miejsce w 1802 roku, kiedy to ówczesny papież [[Pius VII]] przewodniczył uroczystości pogrzebowej swojego, zmarłego trzy lata wcześniej, poprzednika [[Pius VI|Piusa VI]]<ref name="W 1802 roku papież przewodniczył pogrzebowi swego poprzednika zmarłego trzy lata wcześniej">{{Cytuj stronę |url = https://www.gosc.pl/doc/8018993.W-1802-roku-papiez-przewodniczyl-pogrzebowi-swego-poprzednika |tytuł = W 1802 roku papież przewodniczył pogrzebowi swego poprzednika zmarłego trzy lata wcześniej |opublikowany = gosc.pl |archiwum = https://www.gosc.pl/doc/8018993.W-1802-roku-papiez-przewodniczyl-pogrzebowi-swego-poprzednika |data dostępu = 2023-01-04}}</ref>. Była to też pierwsza taka uroczystość, po której nie zostało zwołane konklawe w celu wyboru nowego papieża<ref>{{Cytuj stronę |url = https://wiadomosci.wp.pl/wierni-beda-mogli-pozegnac-benedykta-xvi-wiemy-gdzie-wystawione-zostanie-cialo-papieza-6850495555345216a |tytuł = Nietypowa sytuacja. Ciało papieża zostanie wystawione |opublikowany = wiadomosci.wp.pl, 31 grudnia 2022 |data dostępu = 2023-01-02}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1516107%2Cpapiez-franciszek-czujemy-wdziecznosc-wobec-boga-ze-podarowal-benedykta |tytuł = Papież Franciszek: czujemy wdzięczność wobec Boga, że podarował Benedykta XVI Kościołowi i światu |opublikowany = pap.pl, 1 stycznia 2023 |archiwum = https://www.pap.pl/aktualnosci/news%2C1516107%2Cpapiez-franciszek-czujemy-wdziecznosc-wobec-boga-ze-podarowal-benedykta |data dostępu = 2023-01-02}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://quifinanza.it/editoriali/video/morto-papa-emerito-benedetto-xvi-joseph-ratzinger/684768/ |tytuł = È morto il Papa emerito Benedetto XVI: la sua vita in numeri |opublikowany = quifinanza.it, 31 grudnia 2022 |archiwum = https://quifinanza.it/editoriali/video/morto-papa-emerito-benedetto-xvi-joseph-ratzinger/684768/ |data dostępu = 2023-01-02}}</ref>.

== Przedstawiciele państw i organizacji ==
[[Plik:Ratzinger funeral (10) (cropped).jpg|mały|Dygnitarze podczas pogrzebu, od lewej do prawej w pierwszym rzędzie: Marcelo Rebelo de Sousa, prezydent Portugalii; Andrzej Duda, prezydent Polski; Gitanas Nausėda, prezydent Litwy; królowa Hiszpanii Sofía; oraz król Filip i królowa Belgii Matylda.]]
Zgodnie z życzeniem zmarłego, tylko rządy Włoch i Niemiec zostały zaproszone do wysłania oficjalnych delegacji<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Pogrzeb Benedykta XVI. Na uroczystościach tylko dwie oficjalne delegacje. Pozostali – prywatnie |data = 2023-01-05 |data dostępu = 2023-07-30 |opublikowany = gazetapl |url = https://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/7,114881,29325837,pogrzeb-benedykta-xvi-na-uroczystosciach-tylko-dwie-oficjalne.html |język = pl}}</ref>. Przedstawiciele władz innych państw mogli przybyć na uroczystość, jednak w charakterze prywatnym<ref name=":1" />. Ostatecznie na pogrzeb przybyli przedstawiciele piętnastu krajów oraz licznie zebrani przedstawiciele różnych wyznań.

'''Koronowane głowy:'''

* {{Państwo|BEL}}: Król Belgii [[Filip I Koburg]], wraz z żoną [[Matylda (królowa Belgów)|Matyldą]]<ref>{{Cytuj |autor = The Brussels Times |tytuł = King Philippe and Queen Mathilde to attend funeral of Pope Benedict XVI |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = www.brusselstimes.com |url = https://www.brusselstimes.com/belgium/346606/king-philippe-and-queen-mathilde-to-attend-funeral-of-pope-benedict-xvi |język = en}}</ref>,
* {{Państwo|Hiszpania}}: Była Królowa Hiszpanii Zofia<ref>{{Cytuj |tytuł = Hiszpania: Królowa Zofia uda się na pogrzeb papieża Benedykta XVI; do Rzymu napływają pielgrzymi z Hiszpanii |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = wnp.pl |url = https://www.wnp.pl/rynki-zagraniczne/hiszpania-krolowa-zofia-uda-sie-na-pogrzeb-papieza-benedykta-xvi-do-rzymu-naplywaja-pielgrzymi-z-hiszpanii,662348.html |język = pl}}</ref>.

'''Oficjalne delegacje:'''

* {{Państwo|ITA}}<ref name=":4">{{Cytuj |autor = religion at/AFP/KAP/Agenturen red |tytuł = Benedikt XVI.: Könige und Staatschefs bei Beisetzung erwartet |data = 2023-01-03 |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = religion.ORF.at |url = https://religion.orf.at/stories/3216908/ |język = de}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Funerali di Benedetto XVI, Meloni vedrà prima i leader sovranisti e poi Scholz |data = 2023-01-05 |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = la Repubblica |url = https://www.repubblica.it/cronaca/2023/01/05/news/benedetto_xvi_funerali_sovranisti_vertice-382145701/ |język = it}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Ratzinger: La Russa influenzato, Gasparri ai funerali |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = Agenzia Nova |url = https://www.agenzianova.com/a/63b680a866aea4.22434087/4200335/2023-01-05/ratzinger-la-russa-influenzato-gasparri-ai-funerali |język = it}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Chiara Severgnini |tytuł = Le foto dei funerali di Ratzinger, in Vaticano |data = 2023-05-01 |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = Corriere della Sera |url = https://www.corriere.it/foto-gallery/cronache/23_gennaio_05/foto-funerali-ratzinger-benedetto-xvi-81706610-8cda-11ed-8af7-148d8b1b948e.shtml |język = it-IT}}</ref>:
** [[Sergio Mattarella]], prezydent
** [[Giorgia Meloni]], premier
** [[Maurizio Gasparri]], wiceprzewodniczący Senatu (w imieniu przewodniczącego izby [[Ignazio La Russa|Ignazia La Russa]], który z powodu choroby nie mógł uczestniczyć w uroczystościach)
** [[Lorenzo Fontana]], przewodniczący [[Izba Deputowanych (Włochy)|Izby Deputowanych]]
** Silvana Sciarra, prezes Sądu Konstytucyjnego
** [[Antonio Tajani]], minister spraw zagranicznych
** [[Giancarlo Giorgetti]], minister gospodarki i finansów
** [[Guido Crosetto]], minister obrony
** [[Carlo Nordio]], minister sprawiedliwości
** [[Francesco Lollobrigida]], minister rolnictwa, suwerenności żywnościowej i lasów
** [[Anna Maria Bernini]], minister nauki
** [[Gennaro Sangiuliano]], minister kultury
** [[Mario Draghi]], były premier Włoch

* {{Państwo|Niemcy}}<ref>{{Cytuj |tytuł = ZEIT ONLINE {{!}} Lesen Sie zeit.de mit Werbung oder im PUR-Abo. Sie haben die Wahl. |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = www.zeit.de |url = https://www.zeit.de/zustimmung?url=https://www.zeit.de/politik/2023-01/olaf-scholz-trauergottesdienst-papst-benedikt}}</ref>:
** [[Frank-Walter Steinmeier]], prezydent
** [[Elke Büdenbender]], pierwsza dama
** [[Olaf Scholz]], kanclerz
** [[Bärbel Bas]], przewodniczący [[Bundestag]]u
** [[Peter Tschentscher]], przewodniczący [[Bundesrat]]u
** [[Stephan Harbarth]], prezes [[Federalny Trybunał Konstytucyjny|Federalnego Trybunału Konstytucyjnego]]
** [[Markus Söder]], premier Bawarii
** [[Günther Beckstein]], były premier Bawarii
** [[Edmund Stoiber]], były premier Bawarii

'''Szefowie państw i rządów lub ich przedstawiciele'''

* {{Państwo|Austria}}: [[Heinz Fischer]], były prezydent<ref name=":4" />
* {{Państwo|Chiny}}: Chen Chien-jen, były wiceprezydent<ref>{{Cytuj |tytuł = Former Taiwan VP Chen To Attend Pope Benedict’s Funeral |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = www.taiwanplus.com |url = https://www.taiwanplus.com/news/taiwan-news/diplomacy/230102015/former-taiwan-vp-chen-to-attend-pope-benedicts-funeral |język = en}}</ref>
* {{Państwo|Czechy}}: [[Petr Fiala]], premier<ref name=mav>{{Cytuj |autor = ČTK,mav |tytuł = Pohřeb Benedikta XVI.: 100 tisíc věřících ve Vatikánu. Fiala a Klaus v prvních řadách |data = 2023-01-05 |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = Blesk.cz |url = https://www.blesk.cz/clanek/zpravy-svet/732244/pohreb-benedikta-xvi-100-tisic-vericich-ve-vatikanu-fiala-a-klaus-v-prvnich-radach.html |język = cs}}</ref>
* {{Państwo|Francja}}: [[Gérald Darmanin]], minister spraw wewnętrznych<ref>{{Cytuj |tytuł = Conservatives unite to mourn Pope Emeritus Benedict XVI |czasopismo = Le Monde.fr |data = 2023-01-05 |data dostępu = 2023-07-31 |url = https://www.lemonde.fr/en/international/article/2023/01/05/conservative-catholics-unite-to-mourn-pope-emeritus-benedict-xvi_6010391_4.html |język = en}}</ref>
* {{Państwo|Litwa}}: [[Gitanas Nausėda]], prezydent<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Lithuanian president to attend funeral of Pope Benedict XVI |data = 2023-01-02 |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = lrt.lt |url = https://www.lrt.lt/en/news-in-english/19/1857017/lithuanian-president-to-attend-funeral-of-pope-benedict-xvi |język = en}}</ref>
* {{Państwo|Polska}}: prezydent [[Andrzej Duda]] i premier [[Mateusz Morawiecki]]<ref name="TVN24">{{Cytuj |tytuł = Prezydent Duda przybył do Rzymu, by wziąć udział w pogrzebie Benedykta XVI |data = 2023-01-04 |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = TVN24 |url = https://tvn24.pl/swiat/benedykt-xvi-pogrzeb-prezydent-andrzej-duda-w-rzymie-6595769 |język = pl}}</ref>
* {{Państwo|Portugalia}}: [[Marcelo Rebelo de Sousa]], prezydent<ref name=":5">{{Cytuj |tytuł = Benedict XVI’s death and burial: Watching procedures become protocol |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = National Catholic Reporter |url = https://www.ncronline.org/vatican/vatican-news/benedict-xvis-death-and-burial-watching-procedures-become-protocol |język = en}}</ref>
* {{Państwo|San Marino}}: [[Maria Luisa Berti]] i [[Manuel Ciavatta]], kapitanowie regenci San Marino<ref>{{Cytuj |autor = San Marino Rtv |tytuł = Il cordoglio dei Capitani Reggenti espresso a Papa Francesco, che incontreranno il 20 marzo |data = 2023-01-05 |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = San Marino Rtv |url = https://www.sanmarinortv.sm/news/attualita-c4/il-cordoglio-dei-capitani-reggenti-espresso-a-papa-francesco-che-incontreranno-il-20-marzo-a234605 |język = it}}</ref>
* {{Państwo|Słowacja}}: [[Eduard Heger]], premier<ref name=mav />
* {{Państwo|Słowenia}}: [[Nataša Pirc Musar]], prezydent<ref>{{Cytuj |autor = CNA |tytuł = Benedict XVI’s funeral: Tens of thousands attend simple, solemn liturgy for beloved pope emeritus |data dostępu = 2023-07-31 |opublikowany = Catholic News Agency |url = https://www.catholicnewsagency.com/news/253258/funeral-of-pope-benedict-xvi |język = en}}</ref>
* {{Państwo|Węgry}}: [[Katalin Novák]], prezydent<ref name=":5" />
* {{Państwo|Wielka Brytania}}: Gillian Keegan, minister edukacji<ref name=":5" />

== Przypisy ==
{{Commonscat|Funeral of Benedictus XVI|Pogrzeb Benedykta XVI}}
{{Przypisy}}

{{Benedykt XVI}}

[[Kategoria:2023 w Europie]]
[[Kategoria:Benedykt XVI]]
[[Kategoria:Pogrzeby według osób|Benedykt XVI]]
[[Kategoria:Watykan w XXI wieku]]