Pokój i wojna (obraz Petera Paula Rubensa)

Pokój i wojna

Oorlog en Vrede

Autor	Peter Paul Rubens
Data powstania	ok. 1629–1630
Medium	olej na płótnie
Wymiary	198 × 297 cm
Miejsce przechowywania
Lokalizacja	National Gallery w Londynie

Pokój i wojna, też Minerwa chroniąca Pax przed Marsem (niderl. Minerva beschermt de Vrede tegen Mars (Oorlog en Vrede)) – obraz flamandzkiego malarza Petera Paula Rubensa, namalowany w latach 1629–1630.

Tło historyczne

W późniejszych latach życia Rubens, malując sceny mitologiczne, często wyrażał własne poglądy na temat bieżących wydarzeń. Również obraz Pokój i wojna jest alegorią ówczesnych wydarzeń politycznych. Był to czas wojny trzydziestoletniej, a Rubens – jako ambasador dworu hiszpańskiego – przebywał w Londynie, gdzie negocjował warunki pokoju. Przed wyjazdem ofiarował ten obraz królowi Karolowi I. Płótno było aluzją do jego misji.

Opis obrazu

Centralną postacią jest naga bogini pokoju Pax, która podaje swą pierś dziecku, małemu Plutonowi. Nad nią putto trzyma gałązkę oliwną (symbol pokoju) i kaduceusz w drugiej rączce. Te dwa artefakty świadczą iż na obrazie przedstawiona jest Pax, a nie bogini Wenus i jej syn Kupidyn, tak często przedstawiani w epoce renesansu. Wokół Pax znajdują się różne postacie na co dzień również kojarzone z mitem o Wenus i bogiem Bachusem, tj. satyr, lampart i kobieta z tamburynem.

Za Pax, w zbroi stoi bogini Minerwa, symbolizująca mądrość, która zasłania ją tarczą przed bogiem wojny Marsem. Za nim widoczne są Furie. Pod Pax klęczy bóg dostatku, satyr. W ręku trzyma róg obfitości, który ofiaruje owoce dobrobytu dziewczętom ubranym w szaty współczesne malarzowi, prawdopodobnie mającym symbolizować dwór królewski. Przy jednej z nich znajduje się młody bóg małżeństwa, wznoszący pochodnię i będący zwiastunem przyszłych ślubów. Z owoców bezpośrednio częstuje się aniołek, stojący przy leżącym na grzbiecie i bawiącym się lamparcie.

Za satyrem stoją dwie kobiety trzymające misę pełnych klejnotów i pereł oraz potrząsające tamburynem.

Cała scena poprzez swoją wymowę ma proste polityczne przesłanie: Rozsądek i mądrość zwycięża nad wojną i przemocą (Minerwa i Mars), nastają czasy pokoju (Pax), które przynoszą tylko dostatek i obfitość plonów (róg obfitości) oraz stabilność i harmonię (przyszłe małżeństwo) wraz z ogólnym szczęściem (łagodny lampart i postacie dzieci).

Bibliografia

• Daniela Tarabra Rubens wyd. HPS Warszawa 2006 ISBN 978-83-60529-22-5.
• Patrick de Rynck Jak czytać malarstwo wyd. UNIVERSITAS, Kraków 2006 ISBN 83-242-0565-9.