Przejdź do zawartości

Pożar w hotelu Polen w Amsterdamie

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pożar w hotelu Polen w Amsterdamie
Ilustracja
Akcja dogaszania ruin hotelu.
Państwo

 Holandia

Miejsce

Amsterdam

Rodzaj zdarzenia

Pożar budynku

Data

9 maja 1977

Godzina

6:20

Ofiary śmiertelne

33 osoby

Ranni

21 osób

Położenie na mapie Holandii
Mapa konturowa Holandii, w centrum znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Położenie na mapie Holandii Północnej
Mapa konturowa Holandii Północnej, na dole znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Położenie na mapie Amsterdamu
Mapa konturowa Amsterdamu, w centrum znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Ziemia52°22′19″N 4°53′33″E/52,371944 4,892500

Pożar w hotelu Polen w Amsterdamie – pożar budynku do którego doszło w dniu 9 maja 1977 roku w Amsterdamie, w Holandii. Pożar zniszczył pięciokondygnacyjny Hotel Polen (Hotel Polska), położony w centrum miasta, który został zbudowany w 1891 roku, a także sklep meblowy na parterze i księgarnię po sąsiedzku. Wielu turystów, którzy przebywali w hotelu (z których większość stanowili Szwedzi) zginęło, skacząc z okien, próbując uciec przed płomieniami. Straż pożarna po przybyciu używała sieci ratowniczej w celu ratowania ludzi, ale nie każdemu można było pomóc. W wypadku zginęły 33 osoby, a 21 odniosło ciężkie obrażenia. Przyczyna pożaru nie jest znana.

Hotel znajdował się pomiędzy ulicami Kalverstraat (nr 15-17) a Rokin (nr 14), w pobliżu dzisiejszego Muzeum Madame Tussaud. W jego miejscu obecnie znajduje się Rokin Plaza, która pierwotnie była biurowcem, zaś dziś w niej mieszczą się liczne sklepy z odzieżą. Urodzona w Polsce artystka Ania Bien stworzyła w 1986 roku instalację fotograficzną inspirowaną pożarem, w której porównała to zdarzenie do Holokaustu.

Tło historyczne

[edytuj | edytuj kod]

Na początku XVI wieku w miejscu, gdzie później został umieszczony Hotel Polen, stał zajazd[1]. Pod koniec XVIII wieku powstała tam „Poolsche Koffiehuis” (Polska Kawiarnia), która w 1857 roku poszerzyła swoją ofertę o zakwaterowanie[2]. Hotel Polska został założony w 1891 roku przez „Maatschappij tot Exploitatie van het Poolsche Koffiehuis” (Towarzystwo Polskiego Domu Kawy)[2]. Przed tym został kupiony sąsiedni plac na Rokin i w tym miejscu wzniesiono budynek, prawdopodobnie zaprojektowany przez architekta Pierre Cuypersa[3], który również stworzył projekt amsterdamskiego dworca centralnego oraz Rijksmuseum[4]. Inne źródło wymienia jako architekta Eduarda Cuypersa[2]. Hotel miał pięć kondygnacji, a na parterze została otwarta kawiarnia-restauracja[1].

Hotel Polen był kiedyś znany jako modne miejsce pobytu[5]. Kawiarnia-restauracja została zamknięta pod koniec 1974 roku, po czym jej miejsce zajął sklep meblowy Inden[1]. Sam hotel nadal działał jako część koncernu Krasnapolsky[6].

Budynek, w tym jego elementy nośne, został wzniesiony z drewna[7]. W hotelu było 10 gaśnic i 11 węży przeciwpożarowych. Tylko kilka dróg ewakuacyjnych miało odpowiednie awaryjne oświetlenie oraz wskazówki do wyjść ewakuacyjnych[8], a sam hotel nie był podłączony do linii alarmowej centrum ratunkowego straży pożarnej[9]. Budynek został sprawdzony przez straż pożarną, najpierw w lutym 1976 roku, a później na początku 1977 roku, po czym zarząd hotelu został poinformowany na piśmie, iż istnieją poważne zaniedbania w bezpieczeństwie przeciwpożarowym. Straż pożarna wysłała listę proponowanych ulepszeń do wprowadzenia przez hotel, takich jak dostosowanie budynku do przepisów budowlanych i przepisów dotyczących obiektów mieszkalnych[10][11].

Pożar

[edytuj | edytuj kod]

W nocy z niedzieli 8 maja na poniedziałek 9 maja 1977 roku w Hotelu Polen przebywało około 100 osób[12][13], w tym duża grupa szwedzkich turystów[14]. Około 6:20 personel hotelu przygotowywał się do podania śniadania, gdy jeden z pracowników zauważył dym, który, jak się wydawało, dochodził z windy towarowej. Winda ta nie była używana od czasu zamknięcia kawiarni-restauracji na parterze (czyli od końca 1974 roku). Powiadomiono nocnego portiera. Wbrew instrukcjom nie wezwał natychmiast straży pożarnej, zamiast tego wlał do szybu kilka wiader wody, próbując stłumić ogień. Do czasu, gdy zdecydował się wezwać straż pożarną, hotel już wypełnił się dymem. Nocny portier nie był w stanie użyć telefonu w recepcji, bo ogień już tam dotarł. Potem portier wybiegł na zewnątrz, gdzie zatrzymał kierowcę ciężarówki, należącej do pralni, obsługującej hotel i kazał mu jechać do Hotelu Krasnapolsky, żeby tam wszcząć alarm[15] i wezwać straż pożarną[6].

Około 6:30 ogień bardzo szybko się rozprzestrzeniał po całym budynku[16], chociaż z zewnątrz nic nie było widać. Z powodu drewnianej konstrukcji budynek wkrótce stanął w płomieniach. Goście na najwyższym piętrze nie mogli uciec i stali spanikowani w oknach. Gdy ogień dotarł do pokojów niektórych gości, ci wyskakiwali z okien, aby przed nim uciec. O 6:42 przybył pierwszy duży wóz strażacki. Na ulicy leżało kilka martwych i rannych osób, które wyskoczyły z okien. Sklep meblarski na parterze także płonął. Strażacy próbowali rozciągnąć siatkę ratowniczą na Papenbroekssteeg (ulica ta leży pomiędzy Rokin i Kalverstraat)[17], ale uliczka była zbyt wąska[18].

Od frontu, na Rokin, działania ratownicze straży pożarnej również były utrudnione. Było tam tak wielu stojących na parapetach i krzyczących ludzi, że strażacy nie wiedzieli, kogo ratować w pierwszej kolejności. Tracono czas, ponieważ niektórzy ludzie rzucali swój bagaż na sieć ratowniczą, a potem sami skakali do niej, odnosząc obrażenia[18]. Niektórzy ludzie spadali na brzeg sieci i odnosili poważne obrażenia[19]. Tuż przed 7:00 część hotelu, która wychodziła na Kalverstraat, zawaliła się[20]. Płonące szczątki spadły na wóz strażacki stojący na Kalverstraat, a strażacy ledwo uciekli w bezpieczne miejsce. Pobliska księgarnia też spłonęła[21], a kolejne pożary wybuchły w kilku budynkach po drugiej stronie Kalverstraat, jednak szybko zostały opanowane[20].

Około 8:30 drewniana konstrukcja głównej części budynku również przepaliła się i zawaliła[20]. Pomimo tego, że w budynku wciąż znajdowali się ludzie, a inni, poważnie ranni, leżeli wokół, strażacy zdecydowali się wycofać[18]. Straż pożarna przystąpiła do gaszenia palących się gruzów i o 9:30 poinformowano, że ogień został opanowany[22]. Zawalony budynek pozostawił ziejącą dziurę w zwartej zabudowie; z hotelu, sklepu meblowego i księgarni prawie nic nie zostało[23].

Katastrofa spowodowała śmierć 33 osób[24]: 32 turystów (17 z nich było Szwedami)[25] i lokatora mieszkania nad księgarnią. Osiemnaście zwęglonych ciał odnaleziono wśród gruzów. Trzynaście osób, które wyskoczyły z okien, zmarły lub zostały poważnie ranne. Wśród ofiar był niemiecki muzyk i kompozytor Walter Kraft, wieloletni organista w kościele Mariackim w Lubece[26]. Spośród 57 rannych osób 21 doznało poważnych obrażeń. Dwoje gości ze Stanów Zjednoczonych nie ucierpiało[27].

Możliwa przyczyna

[edytuj | edytuj kod]

Przyczyny pożaru nie udało się ustalić z całą pewnością[12]. Jedna z możliwości jest taka, że ogień tlił się w sklepie meblowym Inden pod hotelem, a otwarcie rano szybu windy spowodowało dopływ tlenu, doprowadzając do rozprzestrzeniania się ognia[28]. Istnieje również hipoteza, iż ogień został podłożony przez włamywaczy, którzy starali się zatrzeć ślady przestępstwa[29], jednakże nie stwierdzono dowodów włamania[28].

Duża liczba ofiar była spowodowana drewnianą konstrukcją budynku[7], słabo oznaczonymi drogami ewakuacyjnymi[8] oraz brakiem sprzętu przeciwpożarowego[11].

Oddziaływanie kulturowe

[edytuj | edytuj kod]

Urodzona w Polsce artystka Ania Bien w 1986 roku przygotowała artystyczną instalację fotograficzną pod nazwą „Hotel Polen”. Wykonała 18 kopii hotelowego menu i użyła ich, aby pokazać zdjęcia nawiązujące do Holokaustu. David Levi-Strauss napisał, że praca Bien to „wieloznaczne dzieło o nieobecności, w którym najważniejszym jest to, co się dzieje między obrazami[30]”. Wystawa odbyła się w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w San Francisco w 1987 roku oraz w Amsterdamskim Muzeum Historycznym w 1988 roku[31].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Rapport Brand Hotel Polen Amsterdam. s. 5 (niderl.).
  2. ↑ a b c Hotel Polen na stronie internetowej Niderlandzkiego Instytutu Architektury(archiwum) (niderl.).
  3. ↑ J. Bosch, Rokin Revisited, Delft University of Technology, 24 czerwca 2010 [dostęp 2011-12-23].
  4. ↑ H. Berens (ed.), P.J.H. Cuypers (1827–1921). Het complete werk, Rotterdam, Nederlands Architectuurinstituut, 2007. (niderl.).
  5. ↑ Fire Races Through Dutch Hotel; 6 Die, 2 in Leaps From Windows, Los Angeles Times, 10 maja 1977 [dostęp 2011-12-10] [zarchiwizowane z adresu 2013-01-31]. (za paywallem).
  6. ↑ a b In Europa+ 1977: Brand in hotel Polen, Geschiedenis 24, VPRO, 11 lutego 2009 [dostęp 2012-01-09] (niderl.).
  7. ↑ a b Rapport Brand Hotel Polen Amsterdam. s. 6 (niderl.).
  8. ↑ a b Rapport Brand Hotel Polen Amsterdam. s. 9 (niderl.).
  9. ↑ Rapport Brand Hotel Polen Amsterdam. s. 10 (niderl.).
  10. ↑ Rapport Brand Hotel Polen Amsterdam. s. 11 (niderl.).
  11. ↑ a b Rapport brandweer: Hotel Polen was onvoldoende beveiligd, De Waarheid, 16 grudnia 1977, s. 3 [dostęp 2011-12-10] [zarchiwizowane z adresu 2012-06-11] (niderl.).
  12. ↑ a b Oorzaak brand bij Polen niet te achterhalen, De Waarheid, 12 grudnia 1977, s. 1 [dostęp 2011-12-10] (niderl.).
  13. ↑ 12 Killed In Hotel Blaze, Nashua Telegraph, 9 maja 1977 [dostęp 2011-12-10].
  14. ↑ 26 now feared dead in Dutch hotel blaze, Windsor Star, 10 maja 1977 [dostęp 2011-12-10].
  15. ↑ Rapport Brand Hotel Polen Amsterdam. s. 13 (niderl.).
  16. ↑ Amsterdam fire kills 12, Telegraph Herald, 9 maja 1977 [dostęp 2011-12-10].
  17. ↑ Rapport Brand Hotel Polen Amsterdam. s. 50 (niderl.).
  18. ↑ a b c Rapport Brand Hotel Polen Amsterdam. s. 21 (niderl.).
  19. ↑ Hotelbrand Amsterdam: al 12 doden, Utrechts Nieuwsblad, 9 maja 1977, s. 1 [dostęp 2011-12-11] [zarchiwizowane z adresu 2012-01-09] (niderl.).
  20. ↑ a b c Rapport Brand Hotel Polen Amsterdam. s. 16 (niderl.).
  21. ↑ 12 killed in hotel fire, The Age, Australia, 10 maja 1977 [dostęp 2011-12-10].
  22. ↑ Rapport Brand Hotel Polen Amsterdam. s. 17 (niderl.).
  23. ↑ Rapport Brand Hotel Polen Amsterdam. s. 1–3 (niderl.).
  24. ↑ Onderzoek brand hotel Polen afgesloten, De Waarheid, 6 września 1977, s. 7 [dostęp 2011-12-10] [zarchiwizowane z adresu 2012-06-11] (niderl.).
  25. ↑ Den värsta brandkatastrofen i Sverige [online], Aftonbladet, 30 października 1998 [dostęp 2012-01-05] (szw.).
  26. ↑ Walter Kraft. st-marien-luebeck.de. [dostęp 2018-01-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-28)]. (niem.).
  27. ↑ Hotel Fire Death Toll Hits 13, Oxnard Press-Courier, 11 maja 1977 [dostęp 2011-12-10].
  28. ↑ a b Rapport Brand Hotel Polen Amsterdam. s. 44 (niderl.).
  29. ↑ Nine known dead in fire, Calgary Herald, 10 maja 1977 [dostęp 2011-12-10].
  30. ↑ Daniel Baird, Between The Eyes: Essays on Photography and Politics, „Brooklyn Rail”, 2003 [dostęp 2011-12-10].
  31. ↑ Hotel Polen // Ania Bien, Smithsonian Institution Research Information System, Smithsonian Institution Libraries [dostęp 2011-12-10].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pożar_w_hotelu_Polen_w_Amsterdamie&oldid=71241593”