Ramienica cienko kolczasta

Ramienica cienko kolczasta
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Gromada	Charophyta
Klasa	Charophyceae
Rząd	ramienicowce (Charales)
Rodzina	Characeae
Rodzaj	Chara
Sekcja	Grovesia
Gatunek	ramienica cienko kolczasta
	Nazwa systematyczna
	Chara tenuispina A.Braun 1835: 68; Alexander Braun (1835). Übersicht der genauer bekannten Chara-Arten. Flora 18: 49-73
Synonimy
	Chara globularis var. tenuispina;
	Chara globularis var. tenuispina;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ramienica cienko kolczasta (Chara tenuispina) – gatunek ramienicy. Polska nazwa, ramienica cienko kolczasta, używana jest rzadko, np. przez Zbigniewa Podbielkowskiego i Henryka Tomaszewicza^[2]. W dokumentach dotyczących ochrony gatunkowej początkowo używano jedynie nazwy naukowej^[3], a później nazwy z pisownią „cienkokolczasta”^[4].

Morfologia

Pokrój

Średniej wielkości makroglon (do 40 cm długości) o silnie rozgałęzionej plesze. Cienka (0,3-0,6 mm średnicy) nibyłodyga. Międzywęźla krótkie (do 5 cm). Plecha jasnozielona. Zwykle gołym okiem widoczne nibylistki i kolce. Roślina jednopienna^[5].

Okorowanie

Trzyrzędowe. Dość nieregularne. Rzędy główne jedynie rzadko przeważają nad bocznymi^[5].

Nibyliście

Zwykle krótsze od międzywęźli i cieńsze od nibyłodygi (1–2 cm długości, 0,2–0,3 mm średnicy). Wyraźnie zagięte do wewnątrz. 6–11 (zwykle 8–9) w okółku. 5–8 członów, z których ostatnie dwa lub jeden nieokorowane, długie, proste i trochę rozdęte, a końcowy (1–3-komórkowy) ponadto zaostrzony. Często niepełne okorowanie, a w przypadku nibyliści płonnych nawet brak okorowania^[5].

Nibylistki

Zmienne. Zwykle cienkie i długie, widoczne gołym okiem. Zewnętrzne jednak mogą albo dłuższe od lęgni, albo niepozorne, brodawkowate. Wewnętrzne z kolei mogą być kilka razy dłuższe od lęgni, zwłaszcza na nibyliściach płodnych. Natomiast na nibyliściach płonnych poza tym, że zwykle są krótsze niż na płodnych, mogą być mniej zróżnicowane między okółkami^[5].

Kolce

Igiełkowate. Czasem powyginane. Pojedyncze. Zdarzają się dwu- trzykrotnie dłuższe od średnicy międzywęźla, choć niezbyt gęsto rozmieszczone. W dolnych międzywęźlach i na głębszych stanowiskach zwykle rzadsze i krótsze^[5].

Przylistki

Bardzo wyraźne, ale zmienne. W dwurzędowych okółkach. Zwykle w górnym okółku dłuższe (czasem dwu- trzykrotnie niż w dolnym) i igiełkowate, a w dolnym krótsze, też igiełkowate lub wałeczkowate^[5].

Plemnie

Pojedyncze. W 3–4 pierwszych węzłach nibyliści. Żółtopomarańczowe, dwukrotnie mniejsze od lęgni (0,2–0,3 mm średnicy)^[5].

Lęgnie

Pojedyncze, choć na jednym międzywęźlu mogą leżeć dwie lęgnie i jedna plemnia. W 3–4 pierwszych węzłach nibyliści. Żółtozielone. Koronka szeroka u podstawy, krótka, nieco rozchylona^[5].

Zmienność

Gatunek bardzo zmienny. W wodach płytkich, zwykle mniejsze (do 8 cm), o międzywęźlach krótszych od nibyliści, w głębszych wodach formy silnie wydłużone i wiotkie, żywozielone^[5].

Podobne gatunki

Ramienica szorstka, ramienica krucha, ramienica pospolita^[5]

Biologia

Roślina jednoroczna^[5].

Ekologia

Gatunek słodkowodny. Nie występuje w wodach płynących. Występuje głównie w małych zbiornikach mezotroficznych. Zwykle w wodach płytkich litoralu (sięga 3 m głębokości), na podłożu organicznym. Tworzy małe kępy, rzadko buduje zespół roślinny Charetum tenuispinae w postaci łąk ramienicowych porastających płytkie stanowiska^[5]. W pełni wykształcone zbiorowisko na terenie Polski opisano tylko z Ziemi Lubuskiej^[2].

Występowanie

Występuje w Europie, zwłaszcza w południowej części^[1]. W Polsce bardzo rzadka^[5].

Zagrożenia i ochrona

Według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski jest gatunkiem wymierającym. Podlega w Polsce ochronie gatunkowej od 2012 r., jako jeden z niewielu gatunków glonów^[3]. Występowanie jej zbiorowiska jest ponadto podstawą do objęcia zbiornika, w którym występuje, ochroną jako siedlisko przyrodnicze 3140 (twardowodne oligo– i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic Charetea) w systemie Natura 2000^[6].

Przypisy

↑ ^a ^b Anders Langangen: Chara tenuispina A.Braun. AlgaeBase. [dostęp 2014-11-24]. (ang.).
↑ ^a ^b Zbigniew Podbielkowski, Henryk Tomaszewicz: Zarys hydrobotaniki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1979, s. 337. ISBN 83-01-00566-1.
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2012 r. poz. 81)
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409)
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Mariusz Pełechaty, Andrzej Pukacz: Klucz do oznaczania gatunków ramienic (Characeae) w rzekach i jeziorach. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska / Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowski, 2008, s. 53–54, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978-83-7217-200-5.
↑ Ryszard Piotrowicz: 3140 – Twardowodne oligo– i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic Charetea. W: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 2: Wody słodkie i torfowiska. Ministerstwo Środowiska, s. 48–58. ISBN 83-86564-43-1.

[AB-1] Anders Langangen: Chara tenuispina A.Braun. AlgaeBase. [dostęp 2014-11-24]. (ang.).

[zarys-2] Zbigniew Podbielkowski, Henryk Tomaszewicz: Zarys hydrobotaniki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1979, s. 337. ISBN 83-01-00566-1.

[rozp12-3] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2012 r. poz. 81)

[rozp14-4] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409)

[klucz-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m Mariusz Pełechaty, Andrzej Pukacz: Klucz do oznaczania gatunków ramienic (Characeae) w rzekach i jeziorach. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska / Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowski, 2008, s. 53–54, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978-83-7217-200-5.

[por-6] Ryszard Piotrowicz: 3140 – Twardowodne oligo– i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic Charetea. W: Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 2: Wody słodkie i torfowiska. Ministerstwo Środowiska, s. 48–58. ISBN 83-86564-43-1.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]