Rangitaiki (rzeka)
 Rangitaiki w dolnym biegu, między Edgecumbe a Thornton | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Lokalizacja | |
| Rzeka 1 rzędu | |
| Długość | 155 km |
| Powierzchnia zlewni |
3005 km² |
| Średni przepływ |
70 m³/s dolny bieg |
| Źródło | |
| Miejsce | północne stoki pasma Ahimanawa |
| Wysokość |
800 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | Zatoka Obfitości (Ocean Spokojny) |
| Miejsce | |
| Wysokość |
0 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie Nowej Zelandii  | |
Rangitaiki – rzeka w Nowej Zelandii, na Wyspie Północnej. Liczy sobie 155 km długości, co czyni ją najdłuższą rzeką uchodzącą do Zatoki Obfitości.
Źródła w górach Raukumara, w pasmie Ahimanawa, ok. 40 km na południowy wschód od brzegu jeziora Taupo i niespełna 10 km na południe od maleńkiej osady Rangitaiki (od której wzięła nazwę), na południe od drogi nr 5, w niezamieszkanym terenie na samej granicy regionów administracyjnych Bay of Plenty i Hawke’s Bay.
Spływa generalnie w kierunku północnym. Początkowo płynie, silnie meandrując, przez wulkaniczny płaskowyż Kāingaroa, przyjmując dopływy, zwłaszcza Wheao i Whirinaki (od wschodu). Przepływa kolejno przez dwa zbiorniki zaporowe: Aniwaniwa i Matahina.
W Matahina rzeka opuszcza płaskowyż i wypływa na Równinę Rangitaiki, która była pierwotnie rozległym mokradłem. Rangitaiki nie wpływała tak jak dziś wprost do Zatoki Obfitości, lecz ok. 2 km wcześniej, przed wałem nadbrzeżnych wydm, skręcała ku zachodowi. Tam łączyła się z Tarawerą i obie uchodziły do Zatoki Obfitości w rejonie dzisiejszej miejscowości Matata.
Próby osuszenia tych terenów podejmowano od lat 90. XIX wieku. Pierwsze prace zmierzające do przekierowania rzeki sztucznym kanałem przez wał wydmowy w Thornton wprost do oceanu podjęto 16 marca 1911 r. Od 19 maja 1914 r. rzeka płynie już do Zatoki Obfitości nowym kanałem. Pozostałości dawnego koryta Rangitaiki widoczne są do dziś w postaci pasa starorzeczy i mokradeł, biegnącego wzdłuż wybrzeża między aktualnymi ujściami Tarawery i Rangitaiki. Mokradła zostały następnie osuszone i zamienione na pola uprawne. Równiny Rangitāiki stały się jednym z najbardziej produktywnych regionów mleczarskich w tej części wyspy.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bay of Plenty places, [w:] Te Ara, The Encyklopedia of New Zealand [1]