Przejdź do zawartości

Rdza fasoli

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wczesne objawy
Objawy na liściach fasoli we wrześniu
Silnie zaatakowane liście usychają

Rdza fasoligrzybowa choroba fasoli. Należy do grupy chorób zwanych rdzami. Wywołuje ją Uromyces appendiculatus (synonim: Uromyces phaseoli)[1].

Objawy i szkodliwość

[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze objawy pojawiają się wiosną na górnej stronie liści. Są to żółte plamy z miniaturowymi pyknidiami. Następnie pod tymi plamami na dolnej stronie liści powstają liczne, rdzawe skupiska owocników. Powstają w nich zarodniki letnie: ecjospory i urediniospory, które roznoszone przez wiatr dokonują infekcji wtórnej rozprzestrzeniając chorobę. Jesienią na liściach pojawiają się ciemnobrunatne lub czarne grudki owocników wytwarzających zarodniki zimowe – teliospory. Zimują one na pozostawionych na polu resztkach fasoli. Wiosną po wykiełkowaniu tworzą grzybnię wytwarzającą zarodniki zwane bazydiosporami, które dokonują infekcji pierwotnej na młodych liściach fasoli[2].

Silnie zaatakowane liście zwijają się do góry i usychają. Skutkuje to zmniejszeniem plonu, w skrajnych przypadkach nawet całkowitym brakiem plonu. Nasiona z porażonych przez chorobę strąków nie nadają się do użytku[2].

W Polsce rdza fasoli rzadko osiąga dużą szkodliwość. Największe szkody wyrządza w uprawie fasoli tycznej, szczególnie w rejonach o dużej ilości opadów. W Anglii jednak w 1998 tylko na nielicznych plantacjach nie zanotowano tej choroby, na większości plantacji spowodowała ona duże straty, a na niektórych w ogóle nie zebrano plonu[3]. W USA w ciągu ostatnich 50 lat odnotowano liczne epidemie choroby, a w niektórych regionach spowodowała ona spadek plonów o ponad 50%[2].

Zwalczanie

[edytuj | edytuj kod]

Zapobiega się chorobie przez eliminowanie źródeł infekcji. W tym celu należy po zbiorze fasoli usuwać z pola resztki roślin i wykonać głęboką orkę jesienną. Przykrycie grubą warstwą ziemi niezebranych resztek utrudnia wydostawanie się spod ziemi zarodników. Wiosną po zauważeniu pierwszych objawów choroby należy opryskać plantację odpowiednimi fungicydami, a po 10–14 dniach zabieg powtórzyć[3].

Żaden pojedynczy środek ochrony nie zapobiegnie całkowicie rdzy fasoli. W USA zaleca się zintegrowany system ochrony przed chorobą. Obejmuje on następujące działania[2]:

  • stosowanie płodozmianu (co 2–3 lata)
  • usuwanie resztek fasoli z pól i niszczenie ich
  • deszczowanie powinno być tak zaplanowane, by liście zdążyły obeschnąć przed nocą
  • uprawianie odmian wykazujących większą odporność na tę chorobę, np. 'Pinto', 'Great Northern'
  • stosowanie fungicydów zaraz po zauważeniu pierwszych objawów choroby, nim przybierze ona ciężką postać. W tym celu należy często monitorować plantację w pierwszych fazach rozwoju roślin.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Gerard Meudec, Jean-Yves Prat, Denis Retournard: Choroby i szkodniki warzyw. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Delta W-Z”. ISBN 83-7175-543-0.
  2. a b c d Bugwood wiki. Uromyces appendiculatus. [dostęp 2016-09-14].
  3. a b dr hab. Stanisław Mazur. Choroby zagrażające fasoli. Hasło ogrodnicze, nr 08/1999