Owocnik

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Ten artykuł dotyczy grzyba. Zobacz też: Owocnik, rodzaj ssaka.
Typy askokarpów: Od lewej: apotecjum, perytecjum, klejstotecjum, gymnotecjum
Typy bazydiokarpów
1 – kapeluszowy blaszkowaty, 2 – kapeluszowy rurkowaty, 3 – polyporoidalny, 4 – kapeluszowy kolczasty, 5 – zamknięty, 6,7 – hubiasty blaszkowy, 8 – hubiasty polyporoidalny, 9 – hubiasty kolczasty, 10 – cyfelloidalny, 11 – klawarioidalny, 12 – kantarelloidalny, 13 – rozpostarty, 14 – rozpostarto-odgięty

Owocnik, karpofor, sporofor, sporokarp[1] – zbita część grzybni, w której na zewnątrz lub wewnątrz powstają zarodniki płciowe (mejospory). Owocniki występują głównie u grzybów wyższych; workowców i podstawczaków. Ich budowa jest charakterystyczna dla różnych grup grzybów. Wyróżnia się w nich dwa rodzaje grzybni: płonną – hamatecjum, stanowiącą rusztowanie – i zarodnionośną – hymenium (obłocznię), w której wytwarzane są zarodniki[2].

Typy owocników

Owocniki grzybów workowych noszą nazwę askokarpu. Wyróżnia się następujące ich typy:

Owocniki grzybów podstawkowych to bazydiokarpy. Istnieje ogromna różnorodność ich kształtów. Ważniejsze typy budowy bazydiokarpów to[3][4]:

  • rozpostarty, zwany też kortycjoidalnym, skorupiastym lub resupinowatym – całą powierzchnią przylegający do podłoża,
  • rozpostarto-odgięty – częściowo przylegający, częściowo odstający od podłoża,
  • klawarioidalny – pałeczkowaty, maczugowaty lub krzaczasto rozgałęziony,
  • cyfelloidalny – tarczkowaty, rurkowaty, kubkowaty lub miseczkowaty,
  • owocnik hubiasty – występuje np. u grzybów nadrzewnych, zwanych popularnie hubami. Są to owocniki półeczkowate, konsolowate i kopytkowate, do podłoża przylegające bokiem,
  • grzyb kapeluszowy – zbudowany z kapelusza lub główki z hymenoforem i trzonu (na ogół bez hymenoforu)[5]. Wyróżnia się wśród nich:
  • owocnik zamknięty (angiokarpiczny) – płodna gleba, w której powstają zarodniki znajduje się wewnątrz zamkniętego owocnika. U niektórych gatunków (np. u kurzawek) gleba i włośnia wypełnia całe wnętrze owocnika, u niektórych (np. u purchawek) oprócz płodnej gleby znajduje się jeszcze w dolnej części owocnika płonne podglebie. Podglebie jest gąbczaste i ma liczne komory powietrzne, u niektórych gatunków od gleby oddzielone jest błoniastą diafragmą. Cały owocnik otoczony jest okrywą – perydium[6].
Czas życia owocników

Niektóre są bardzo krótkotrwałe, ich czas życia nie przekracza jednej doby, niektóre mogą istnieć i wytwarzać zarodniki przez wiele lat. Pod względem trwałości owocniki dzieli się na dwie grupy[3]:

  • owocniki jednoroczne, których czas życia wynosi od kilku tygodni do kilku miesięcy. Przed zimą giną, niektóre jednak mogą przetrwać zimę (gdy jest łagodna) i rosnąć w następnym sezonie wegetacyjnym,
  • owocniki wieloletnie, które na tym samym podłożu rozwijają się przez wiele lat.

Twory grzybniowe, w których powstają zarodniki bezpłciowe (mitospory) to konidiomy[2].

Zobacz hasło owocnik w Wikisłowniku

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Słowniczek mykologiczny [dostęp 2020-12-24] (ang.).
  2. ↑ a b red: Selim Kryczyński, Zbigniew Weber, Fitopatologia. Tom 1. Podstawy fitopatologii, Poznań: PWRiL, 2010, ​ISBN 978-83-09-01-063-0​.
  3. ↑ a b Piotr Łakomy, Hanna Kwaśna, Atlas hub, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2008, ​ISBN 978-83-7073-650-7​.
  4. ↑ Till R.Lohmeyer, Ute Kũnkele, Grzyby. Rozpoznawanie i zbieranie, Warszawa, 2006, ​ISBN 83-85444-65-3​.
  5. ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie: Warszawa, PWRiL, 1985, ​ISBN 83-09-00714-0​.
  6. ↑ Wanda Rudnicka-Jezierska, Grzyby (Mycota). Tom XXIII. Podstawczaki (Basidiomycetes): purchawkowe (Lycoperdales), tęgoskórowe (Sclerodematales), pałeczkowe (Tulostomatales), gniazdnicowe (Nidulariales), sromotnikowe (Phallales), osiakowe (Podaxales), Kraków: Instytut Botaniki PAN,1991, ​ISBN 83-85444-01-7​.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Owocnik&oldid=61783330”