Rheasilvia (krater)
 Basen uderzeniowy Rheasilvia (zdjęcie sondy Dawn) | |
| Ciało niebieskie | |
|---|---|
| Średnica krateru |
505 km |
| Głębokość krateru |
13 km |
| Wiek |
~1 Ga |
| Źródło nazwy | |
| 75°S 59°W | |
Rheasilvia – największy krater uderzeniowy na powierzchni planetoidy (4) Westa o średnicy 505 kilometrów, co stanowi 90% średnicy planetoidy[1]. Zajmuje dużą część półkuli południowej Westy, sprawiając, że jej kształt odbiega od pierwotnej elipsoidy hydrostatycznej.
Basen uderzeniowy Rheasilvia został odkryty dzięki obserwacjom Teleskopu Hubble'a w 1997 roku[2], a dokładnie zbadany dzięki obserwacjom sztucznego satelity Westy, sondy Dawn. Krater został nazwany imieniem Rei Sylwii, mitycznej westalki i matki Romulusa i Remusa[3].
Charakterystyka i powstanie[edytuj | edytuj kod]
Krawędź krateru Rheasilvia wznosi się od 4 do 12 km ponad otaczający teren. Jest to krater z wyjątkowo dużym wzniesieniem centralnym, które ma wysokość 22 km ponad dno krateru oraz 200 km średnicy; jest to jedna z największych gór w Układzie Słonecznym. Analizy spektroskopowe ujawniły, że wewnątrz krateru odsłonięte jest kilka kolejnych warstw skorupy Westy, a także prawdopodobnie skały płaszcza, na co wskazuje obecność oliwinu[4].
Rheasilvia oraz częściowo zniszczony starszy basen, Veneneia, są geologicznie dosyć młode, mając odpowiednio ok. 1 i mniej niż 2 miliardy lat. Powstanie tych ogromnych kraterów sprawiło, że Westa zmieniła oś obrotu i Rheasilvia znajduje się obecnie na południowym biegunie planetoidy[2]. Impakt, który utworzył basen Rheasilvia, wyrzucił w przestrzeń kosmiczną ok. 1% objętości Westy. Efektem tej kolizji było powstanie rodziny planetoidy Westa, planetoid typu V oraz mniejszych obiektów, które spadły także na Ziemię jako meteoryty szczególnych typów: howardyty, eukryty i diogenity (tzw. meteoryty HED)[5][6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ 95% średniej średnicy, którą to wartość zaniża właśnie istnienie tego krateru; 89% średniej średnicy równikowej Westy.
- ↑ a b Ben Zellner, Peter Thomas: Hubble Reveals Huge Crater on the Surface of the Asteroid Vesta. HubbleSite News Center, 1997-09-04. [dostęp 2012-05-14]. (ang.).
- ↑ Rheasilvia. Gazetteer of Planetary Nomenclature, 2011-10-03. [dostęp 2012-05-14]. (ang.).
- ↑ Peter C. Thomas i inni, Vesta: Spin Pole, Size, and Shape from HST Images, „Icarus”, 1, 128, Elsevier, 1997, s. 88–94, DOI: 10.1006/icar.1997.5736 (ang.).
- ↑ Paul Schenk, David P. O’Brien, i in.. The Geologically Recent Giant Impact Basins at Vesta’s South Pole. „Science”. 336, s. 694–697, 2012-05-11. DOI: 10.1126/science.1223272. (ang.).
- ↑ Sonda Dawn odkrywa sekrety Westy. Kosmonauta.net, 2012-04-30. [dostęp 2014-07-26]. (pol.).