Tekst źródłowy strony Robert Klein (żołnierz)

{{Żołnierz infobox
 |imię i nazwisko     = Robert Klein
 |imię i nazwisko org = {{k|ru|Роберт Александрович Клейн}}
 |pseudonim           = 
 |rodzaj wojsk        = lądowe
 |zwycięstwa          = 
 |grafika             = Могила Р.А. Клейна фас.jpg
 |opis grafiki        = Grób Roberta Kleina na orłowskim cmentarzu wojskowym
 |stopień grafika     = 1943inf-p09r.png
 |stopień             = kapitan
 |data urodzenia      = 9 marca 1913
 |miejsce urodzenia   = Kriwcowka
 |data śmierci        = 30 stycznia 1990
 |miejsce śmierci     = Orzeł
 |lata służby         = 1932–1946
 |siły zbrojne        = [[Plik:Red star.svg|20px]] [[Armia Czerwona]]<br/>[[Plik:Red star.svg|20px]] [[partyzantka radziecka]]
 |jednostki           = [[Front Południowo-Zachodni (radziecki)|Front Południowo-Zachodni]]<br/>Oddział partyzancki im. Wasilija Czapajewa<br/>1 Ukraińska Dywizja Partyzancka
 |stanowiska          = Dowódca kompanii pancernej<br/>Szef grupy ruchu oporu<br/>Dowódca partyzanckiej kompanii wywiadowczej<br/>Szef wywiadu dywizji partyzanckiej i zastępca jej szefa sztabu
 |wojny i bitwy       = [[II wojna światowa]]:
* [[Bitwa o Kijów (1941)|bitwa o Kijów]]
* [[bitwa o Dniepr]]
 |późniejsza praca    = Szef wydziału transportu osobowego miasta Orzeł
 |odznaczenia         = {{order|BZR||20}}<br/>{{order|OL (ZSRR)}} {{order|OL (ZSRR)}} {{order|OL (ZSRR)}} {{order|OL (ZSRR)}} {{order|SU-OBC|3}} {{order|SU-OWO|1}} {{order|OCzSzP}} {{order|SU-M100UL}} {{order|SU-MPWO|1}} {{order|SU-MOKi}} {{order|SU-MZNWWO}} {{order|SU-M20ZWWO}} {{order|SU-M30ZWWO}} {{order|SU-M40ZWWO}} {{order|SU-M50SZ}} {{order|SU-M60SZ}} {{order|SU-M70SZ}} [[Plik:SU Medal In Commemoration of the 1500th Anniversary of Kiev ribbon.svg|40px|Medal „W upamiętnieniu 1500-lecia Kijowa”]] {{order|OKG|3}} {{order|VM|KZ}}
 |commons             = Category:Robert Aleksandrovich Klein
}}
'''Robert Aleksandrowicz Klein''' ([[język rosyjski|ros.]] Роберт Александрович Клейн, ur. {{data|1913-03-09}} w Kriwcowce nad [[Wołga|Wołgą]], zm. [[30 stycznia]] [[1990]] w [[Orzeł (miasto)|Orle]]) – [[Niemcy nadwołżańscy|Niemiec nadwołżański]], radziecki oficer wojsk pancernych, partyzant i wywiadowca, [[Bohater Związku Radzieckiego]].

== Życiorys ==
W 1931 ukończył technikum mechaniczne w [[Marks (Rosja)|Marksie]], był [[Komsomoł|Komsomolcem]]. W 1932 wezwany do odbycia służby w [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]]. Odbywał ją na [[Daleki Wschód|Dalekim Wschodzie]] do 1934, kiedy trafił do Szkoły Wojsk Pancernych im. Władimira Lenina w [[Uljanowsk]]u, którą ukończył w 1937. Jesienią 1938 aresztowany przez [[NKWD]] pod zarzutem uczestnictwa w rzekomym antyradzieckim spisku marszałka [[Wasilij Blücher|Wasilija Blüchera]]. Zwolniony po paru miesiącach śledztwa.

Po rozpoczęciu [[Atak Niemiec na ZSRR|operacji Barbarossa]], w stopniu starszego lejtnanta, dowodził kompanią czołgów na froncie. 12 września 1941, w rejonie miasta [[Oster (miasto)|Oster]], został ciężko ranny. Nieprzytomnego Kleina, którego pozostawiono na polu bitwy, od śmierci z rąk nazistów uratowała lokalna ludność, u której znalazł schronienie i opiekę.

Po wyzdrowieniu rozpoczął pracę w garażach samochodowych [[Perejasław|perejesławskiego]] Gebietskommissar, w którym utworzył komórkę antyhitlerowskiego ruchu oporu. Grupa Roberta Kleina zdobywała informacje nt. planów wroga, likwidowała okupantów i kolaborantów etc. ponosząc przy tym minimalne straty własne. Od czerwca służył w oddziale partyzanckim im. Wasilija Czapajewa (dowodził nim I. K. Prijmak) walczącym na [[Obwód kijowski|kijowszczyźnie]]<ref>https://www.kaniv.net/war/part2.html</ref>.

W czasie jednej z akcji w zasadzkę oddziału wpadła niemiecka kolumna wojskowa. Wśród jeńców był pułkownik [[Oberkommando der Wehrmacht]] a między zdobyczami materialnymi plany strategiczne III Rzeszy oraz pistolet typu [[Carl Walther|Walther]] z monogramem gen-płk [[Heinz Guderian|Heinza Guderiana]]. Od tego czasu Robert Klein w mundurze pułkownika [[Wehrmacht]]u dokonywał inspekcji garnizonów wojskowych oraz posterunków policji i żandarmerii sprawdzając stan ich uzbrojenia i umundurowania, warunki żywieniowe i kwaterunkowe a także dokonywał aktów sabotażu wysadzając w powietrze niemieckie kina, restauracje, kluby i stołówki<ref>{{Cytuj | url=https://pikabu.ru/story/pereodevshis_v_formu_nemetskogo_polkovnika__razvedchik_sorval_fashistskuyu_perepravu_cherez_dnepr_5627406 | tytuł=Переодевшись в форму немецкого полковника , разведчик сорвал фашистскую переправу через Днепр. &#124; Пикабу<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=pikabu.ru | język=ru | data dostępu=2024-04-25}}</ref>.

We wrześniu 1943 oddział im. Czapajewa otrzymał rozkaz sabotażu przygotowań [[4 Armia Pancerna (III Rzesza)|4 Armii Pancernej]] do obrony na linii [[Dniepr]]u. Klein ponownie przywdział mundur oficera OKW i razem z walczącym w oddziale żołnierzem [[OSNAZ|OMSBON]] [[Aleksandr Tkanko|Aleksandrem Tkanko]], udającym niemieckiego starszego sierżanta i kierowcę [[Opel Admiral|Opla Admirala]] „pułkownika”, udali się do dowództwa armii celem przedstawienia wymyślonego przez Sowietów rozkazu Hitlera o czekaniu armii na posiłki i o zbliżającej się nowej ofensywę Wehrmachtu. Mimo trudności dowództwo jednostki w końcu uwierzyło Kleinowi i wstrzymało dotychczasowe działania zajmując „wyznaczone przez Führera” stanowiska. Kiedy Klein nadzorował ruch wojsk niemieckich, Tkanko zneutralizował hitlerowskie ładunki wybuchowe. Akcja ta umożliwiła radzieckiej 57 Brygadzie Czołgów Gwardii łatwiejszą przeprawę przez rzekę i spowodowała spore straty wśród przeciwników. Robert Klein i Aleksandr Tkanko zostali za nią nagrodzeni tytułem [[Bohater Związku Radzieckiego|Bohatera Związku Radzieckiego]]<ref>{{Cytuj | url=https://www.eg.ru/society/452067/ | tytuł=Фальшивый «ставленник Гитлера», который сорвал наступление немцев &#124; EG.RU<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.eg.ru | język=ru | data dostępu=2018-09-23}}</ref>.

W 1944  Robert Klein został skierowany do 1 Ukraińskiej Dywizji Partyzanckiej im. Sidora Kowpaka walczącej na zachodniej Ukrainie i w Polsce jako szef wywiadu i zastępca szefa sztabu. W rejonie Warszawy został ponownie ciężko raniony. W 1946 w stopniu kapitana zwolniono go z wojska jako inwalidę wojennego. Razem z rodziną zamieszkał w [[Orzeł (miasto)|Orle]], gdzie rozpoczął pracę w transporcie samochodowym. Zmarł tam w 1990 i został pochowany na miejscowym cmentarzu wojskowym<ref>{{Cytuj | url=http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?id=15041 | tytuł=Герой Советского Союза Клейн Роберт Александрович :: Герои страны<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.warheroes.ru | data dostępu=2018-09-23}}</ref>.

== Życie prywatne ==
W 1934 ożenił się z Galiną Siemionowną Boszkurową (1917-1984). Para miała trójkę dzieci: podpułkownika Igora (1936-2006), Elwirę (1941-2014) i Artura (1947-)<ref>{{Cytuj | url=http://www.mukcgbs.ru/home/Details/07f80b1d-9971-4245-b566-a148278269f4 | tytuł=Краеведческие библиографические пособия - &… Мы не ждали посмертной славы…»: к 105-летию со дня рождения Р. А. Клейна : биобиблиографический очерк<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.mukcgbs.ru | data dostępu=2018-09-23}}</ref>.

== Odznaczenia ==
=== Związek Radziecki ===
* [[Złota Gwiazda]] [[Bohater Związku Radzieckiego|Bohatera Związku Radzieckiego]] - 4 stycznia 1944 (numer nadania 2888<ref>{{Cytuj | url=http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=96 | tytuł=Герой Советского Союза Клейн Роберт Александрович :: Герои страны<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=www.warheroes.ru | data dostępu=2018-09-23}}</ref>)
* [[Order Lenina]] - 4 stycznia 1944
* [[Order Bohdana Chmielnickiego (ZSRR)|Order Bohdana Chmielnickiego]] 3 stopnia - 1944
* [[Order Wojny Ojczyźnianej]] 1 stopnia - 11 marca 1985
* [[Order Czerwonego Sztandaru Pracy]] - po wojnie za pracę w orłowskim transporcie
* [[Medal jubileuszowy „W upamiętnieniu 100-lecia urodzin Władimira Iljicza Lenina”|Medal 100-lecia urodzin Lenina]]
* [[Medal „Partyzantowi Wojny Ojczyźnianej”]] I klasy - 1944
* [[Medal „Za obronę Kijowa”]]
* [[Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”]]
* [[Medal jubileuszowy „Dwudziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”]]
* [[Medal jubileuszowy „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”]]
* [[Medal jubileuszowy „Czterdziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”]]
* [[Medal jubileuszowy „50 lat Sił Zbrojnych ZSRR”]]
* [[Medal jubileuszowy „60 lat Sił Zbrojnych ZSRR”]]
* [[Medal jubileuszowy „70 lat Sił Zbrojnych ZSRR”]]
i inne

=== Polska Ludowa ===
* [[Order Krzyża Grunwaldu]] - lata 60
* Krzyż Złoty [[Order Virtuti Militari|Orderu Virtuti Militari]] - lata 60

== Przypisy ==
{{Przypisy}}

== Bibliografia ==
* П. Вершигора, "Рейд на Сан и Вислу"
* К. Кайсенов, "Из когтей смерти"
* Г. Алексеенко, "Шли на битву партизаны"
* В. Лавриненков, "Возвращение в небо"

{{SORTUJ:Klein, Robert}}
[[Kategoria:Kapitanowie Sił Zbrojnych ZSRR]]
[[Kategoria:Radzieccy żołnierze II wojny światowej]]
[[Kategoria:Radzieccy partyzanci]]
[[Kategoria:Niemieccy Bohaterowie Związku Radzieckiego]]
[[Kategoria:Cudzoziemcy odznaczeni Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari (Polska Ludowa)]]
[[Kategoria:Cudzoziemcy odznaczeni Orderem Krzyża Grunwaldu]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem 100-lecia urodzin Lenina]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945”]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Bohdana Chmielnickiego]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Lenina]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Wojny Ojczyźnianej I klasy]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem „Partyzantowi Wojny Ojczyźnianej”]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1913]]
[[Kategoria:Zmarli w 1990]]
[[Kategoria:Radzieccy wojskowi narodowości niemieckiej]]