Roztoka potępieńca
| Autor | |
|---|---|
| Typ utworu |
Opowiadanie fantastyczne |
| Data powstania |
1833 |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania | |
| Język | |
| Data wydania | |
Roztoka potępieńca (fr.ː La Combe de l'homme mort) – opowiadanie fantastyczne Charlesa Nodier z 1833 roku.
Okoliczności powstania utworu[edytuj | edytuj kod]
Historia opowiedziana przez Nodiera pochodzi z legend Franche-Comté i jest związana z doliną w Lesie Chailluz, znajdującą się w pobliżu Besançon, zwaną Doliną Eremity lub Doliną Potępieńca. Legenda związana ze znajdującą się w tej dolinie grotą opowiada o eremicie zamordowanym z żądzy zysku przez młodego człowieka o imieniu Colbus, który zaprzedał swą duszę diabłu i żył przez wiele lat w dostatku, do czasu, gdy powróciwszy w dolinę odebrał zapłatę za swą zbrodnię[1].
Utwór ukazał się w zbiorze Le Salmigondis w 1833 roku[2].
Treść[edytuj | edytuj kod]
Jest rok 1651. Przy trakcie z Bergerac do Perigueux w dolinie zwanej Doliną Pustelnika stoi kuźnia Touissanta[a] Oudarda. 1 listopada, w dzień urodzin gospodarza trafiają do jego chaty dwaj goście. Mistrz Pankracy Choquet, duchowny ewangelicki, rektor akademii w Heidelbergu, który straciwszy konia błąkał się po lesie i Colas Papelin, niewysoki, kudłaty człeczyna, który podaje się za parobka pracującego przed laty w tej kuźni, choć gospodyni jest przekonana, że go nigdy dotąd nie widziała. Mistrz Pankracy wyraźnie próbuje ukryć swą tożsamość, jest też wstrząśnięty informacją, że znalazł się w Dolinie Pustelnika. Papelin nie pozwala mu jednak odejść i prosi gospodynię o wyjaśnienie przybyszowi nazwy doliny[3].
Gospodyni wyjaśnia, że przed stu laty przybył do doliny bogobojny człowiek o imieniu Odylon, który założył w niej pustelnię, a swojego majątku użył na zaoranie ugorów, wzniesienie kuźni, przytułku, parafii i klasztoru oraz ogólną poprawę losu mieszkańców. Trzydzieści lat temu zjawił się w dolinie młody pokutnik, który ofiarował się usługiwać pustelnikowi. Którejś nocy jej mąż tknięty złymi przeczuciami udał się do pustelni i zastał pustelnika konającego. Morderca udał się do groty w poszukiwaniu spodziewanych skarbów, a krata strzegąca wejścia zatrzasnęła się za nim. Kiedy jednak ją otwarto nie znaleziono wewnątrz nikogo tylko zwitek pergaminu, który o trzydzieści lat odraczał karę. Mordercy nigdy nie znaleziono, w ręku pustelnika pozostała jedynie garść jego włosów. Rozbawiony Papelin strąca mistrzowi Pankracemu z głowy kapelusz i zebranym ukazuje się gładka pozbawiona włosów blizna na głowie uczonego. Rozeźlony porywa nakrycie głowy i wychodzi z chaty, a Papelin pospiesza za nim. Nazajutrz Touissant Oudard idąc na mszę do klasztoru natyka się na zmasakrowane zwłoki i kapelusz z piórem. Odtąd dolinę zaczęto nazywać Roztoką Potępieńca[4].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Touissant to imię nadawane we Francji ludziom urodzonym 1 listopada, którzy za patronów mają Wszystkich Świętych (La Touissant - Dzień Wszystkich Świętych).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Histoires - Contes et Légendes. 2017-09-06. [dostęp 2018-01-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-22)]. (fr.).}
- ↑ La Combe de l'homme mort. [dostęp 2018-01-02]. (fr.).}
- ↑ Opowiadania 1975 ↓, s. 40-46
- ↑ Opowiadania 1975 ↓, s. 46-53
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Opowiadania pisarzy francuskich dziewiętnastego wieku. Olga Nowakowska (red.). Warszawa: Nasza Księgarnia, 1965.