Sobór Zwiastowania w Solwyczegodsku
 Widok ogólny | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie obwodu archangielskiego  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Rosji  | |||||||||||||||
 61°19′38,4″N 46°55′23,3″E/61,327333 46,923139
| |||||||||||||||
Sobór Zwiastowania w Solwyczegodsku – prawosławny sobór w Solwyczegodsku.
Sobór był jedną z wielu świątyń fundowanych przez rodzinę Stroganowów[1]. Jest to jedna z najstarszych murowanych cerkwi na Rosyjskiej Północy[1]. Decyzja o jego budowie zapadła w latach 50. XVI w., na mocy porozumienia arcybiskupa rostowskiego Nikandra ze Stroganowymi. Arcybiskup przesłał również do miasta ikonę Zwiastowania, co przesądziło o wezwaniu nadanym następnie gotowej świątyni[1]. W 1560 położony został kamień węgielny pod przyszłą cerkiew. Prace budowlane trwały do 1584; obiekt usytuowano na wzgórzu nad rzeką Wyczegdą[1]. W bocznych kaplicach świątyni znalazły się nagrobki członków rodziny, która ufundowała obiekt[1].
W 1613 sobór został rozgrabiony w czasie wielkiej smuty. Po stabilizacji sytuacji politycznej w Rosji Stroganowowie odbudowali cerkiew w pierwotnym kształcie, zastępując utracone cenne elementy wyposażenia nowymi[2].
Monumentalna bryła soboru miała podkreślać potęgę rodu Stroganowych i jego dominację w tym regionie Rosji[3]. Oprócz głównego ołtarza Zwiastowania w cerkwi znajdowały się kaplice św. Mikołaja, Aleksego, metropolity Moskwy, Szymona Słupnika oraz Trzech Świętych Hierarchów[3]. W 1646 dodana została piąta kaplica św. Teodora, Narodzenia Matki Bożej i św. Piotra Apostoła. Pełniła ona funkcję kaplicy dla służby zatrudnionej u Stroganowów[3]. Cerkiew posiada pięć kopuł, przebudowywanych w XVIII stuleciu[3]. Mniej więcej w tym samym okresie najmłodsza z kaplic bocznych została rozebrana. Na jej miejscu wzniesiono dzwonnicę, w której znajdowała się kaplica Soboru Matki Bożej oraz 12 dzwonów, z których największy ważył 170 pudów[2]. Na zewnętrznej ścianie dzwonnicy znajdował się zegar[2]. W latach 1819–1826 również i ten obiekt został rozebrany. Nowa dzwonnica została wybudowana w stylu klasycystycznym, wieńczyła ją iglica[2]. W 1819 sobór silnie ucierpiał w pożarze[2]. W celu uzyskania środków na jego zabezpieczenie i odbudowę sprzedano do Moskwy część najcenniejszych ikon i innych utensyliów, które ocalały ze zniszczeń[2]. 1350 wizerunków świętych zakupili w latach 30. XIX wieku staroobrzędowcy[4].
W 1600 we wnętrzu soboru wykonano dekorację malarską, której autorami byli przybyli z Moskwy Fiodor Sawwin i Stiepan Ariefiew. Freski te były wielokrotnie poddawane konserwacjom i przeróbkom w XVIII i XIX stuleciu[2]. Z kolei ikony dla ikonostasu cerkwi wykonali Nazarij Stomin, Prokopij Czirin oraz Istoma Sawin[2]. Pierwszy, pięciorzędowy ikonostas soboru nie zachował się; w latach 30. XVII w. zastąpiono go nowym, również pięciorzędowym, ogato rzeźbionym i złoconym. Ponad najwyższym rzędem umieszczono 29 postaci cherubinów i serafinów, z których czternaście pokrywała warstwa złota[2].
Od 1919 sobór nie pełni funkcji sakralnych, gdyż razem z innymi zabytkami miasta został zaadaptowany na muzeum[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e A. Nizowski, Samyje znamienityje..., s. 405.
- ↑ a b c d e f g h i A. Nizowski, Samyje znamienityje..., s. 407.
- ↑ a b c d A. Nizowskij, Samyje znamienityje..., s. 406.
- ↑ A. Nizowskij, Samyje znamienityje.., s. 408.
- ↑ СОЛЬВЫЧЕГОДСКИЙ ИСТОРИКО-ХУДОЖЕСТВЕННЫЙ МУЗЕЙ. pomorland.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-21)]..
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- A. Nizowskij, Samyje znamienityje monastyri i chramy Rossii, Wecze, Moskwa 2000, ISBN 5-7838-0578-5.