Sosna Coultera

Sosna Coultera
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	nagonasienne
Klasa	iglaste
Rząd	sosnowce
Rodzina	sosnowate
Rodzaj	sosna
Gatunek	sosna Coultera
	Nazwa systematyczna
	Pinus coulteri D.Don; Trans. Linn. Soc. London, Bot. 17: 440. 1836.
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sosna Coultera (Pinus coulteri D. Don) – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae Lindl.). Sosna Coultera występuje naturalnie na półkuli północnej, w Meksyku (Kalifornia Dolna) i USA (Kalifornia).

Łacińska nazwa gatunku pochodzi od Thomasa Coultera, irlandzkiego botanika i lekarza.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Korona drzewa rozpostarta, nieregularna.
Pień: Osiąga do 24 m wysokości i 1 m średnicy, prosty lub pokrzywiony. Kora szaro-brązowa do prawie czarnej, głęboko spękana.
Liście: Igły zebrane po 3 na krótkopędach, długości 15–30 cm i średnicy 2 mm. Lekko rozpostarte, nie opadające, proste lub delikatnie skrzywione, skręcone.
Szyszki: Szyszki męskie jajowate do cylindrycznych, o długości do 2,5 cm, pomarańczowo-brązowe. Szyszki żeńskie masywne i ciężkie, wąsko jajowate przed otwarciem, jajowato-cylindryczne po otwarciu. Dojrzałe osiągają długość 20–35 cm, są żywiczne, blado żółto-brązowe. Nasiona o długości 15–22 mm, ciemnobrązowe, opatrzone skrzydełkiem długości 25 mm.

Liście
Szyszki męskie
Szyszka nasienna
Nasiona

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Igły opadają po 3–4 latach. Szyszki nasienne dojrzewają w ciągu 2 lat.

Występuje na suchych, skalistych zboczach, płaszczyznach i graniach. Preferuje południowe stoki na wysokości 200–2300 m n.p.m. Najczęściej występuje w lasach mieszanych, współtworzy wiele zespołów roślinności leśnej. Na wyższych położeniach leśnych w górach San Jacinto Mountains tworzy razem z dębem Quercus kelloggii lasy dębowo-sosnowe.

Sosna Coultera jest przystosowana do pożarów lasu i częściowo zależna od ich występowania^[4].

Systematyka i zmienność[edytuj | edytuj kod]

Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus^[5]:

podrodzaj Pinus
- sekcja Trifoliae
  - podsekcja Ponderosae
    - gatunek P. coulteri

Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

Roślina umieszczona w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych, początkowo w grupie gatunków najmniejszej troski z kategorią zagrożenia LC (lest concern). Przy kolejnej ocenie stopnia zagrożenia gatunek został sklasyfikowany do wyższej kategorii NT (near threatened)^[4]. Zasięg sosny Coultera jest niewielki (816 km²) a populacje bardzo rozczłonkowane. W połączeniu z rosnącą dominacją na tym obszarze gatunków drzew mniej odpornych na pożary lasu, może to prowadzić do zmniejszania liczebności populacji i zwiększania stopnia zagrożenia tego gatunku.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
↑ ^a ^b ^c A.A. Farjon A.A., Pinus coulteri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2013-08-10] (ang.).
↑ Christopher J. Earle: Pinus. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2010-03-20]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

R. Kral. Pinus. „Flora of North America North of Mexico”. Vol. 2, 1993. Flora of North America Editorial Committee (red.). Oxford University Press. [dostęp 2010-03-20]. (ang.).
Christopher J. Earle: Pinus coulteri. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2010-03-20]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[christenhusz2011-3] M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).

[iucn-4] A.A. Farjon A.A., Pinus coulteri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2013-08-10] (ang.).

[Gymn-5] Christopher J. Earle: Pinus. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2010-03-20]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]