Bitwa pod Hodowem: Różnice pomiędzy wersjami

Bitwa pod Hodowem
	Awantury mołdawskie
Czas	{{{czas}}}
Miejsce	Hodów
Terytorium	ziemia lwowska
Wynik	wygrana sił polskich
Strony konfliktu
I Rzeczpospolita	Chanat Krymski
Dowódcy
Konstanty Zahorowski; Mikołaj Tyszkowski; Jan Witosławski
Siły
100 husarzy; 300 pancernych	40 tys.
Straty
nieznane, mniej niż 100, rannych 100	1000-2000
	Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|}

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 14:47, 10 lut 2016

Bitwa pod Hodowem – bitwa pomiędzy wojskami polskimi a tatarskimi pod Hodowem w 1694 roku. Z powodu olbrzymiej dysproporcji sił bitwa ta bywa nazywana polskimi Termopilami, podobnie jak obrona Wizny.^{[potrzebny przypis]}

Okoliczności

W czerwcu 1694 roku nastąpił najazd Tatarów na ziemie polskie przeprowadzona w celu pozyskania jasyru. Do ich odparcia skierowano 2 zgrupowania jazdy – pierwsze z Okopów Świętej Trójcy pod dowództwem Konstantego Zahorowskiego i drugie z Szańca Panny Marii pod dowództwem Mikołaja Tyszkowskiego. Były to 100 husarzy i 300 pancernych.

Bitwa

Do pierwszego starcia doszło na polach pod wsią Hodów, gdzie polska jazda zaatakowała tatarską straż przednią liczącą około 500-600 koni. Polacy pojmali dwóch mirzów. Po tym starciu Polacy zorientowawszy się, że główne siły przeciwnika dopiero nadejdą i nie mają szans w starciu z sytuacji przygniatającej przewagi liczebnej Tatarów, wycofali się do wsi Hodów. Tam pancerni i husaria zeszli z koni i wykorzystała do obrony tabory, kobyliny, płoty, stoły, beczki itp. Ataki, pieszo i z pomocą broni palnej, przez pięć do sześciu godzin odpierało ok. 300 pancernych i 100 husarzy. Kiedy skończyła się amunicja, obrońcy strzelali tatarskimi strzałami wkładanymi do luf zamiast kul^[3]. Tatarów było według różnych szacunków od 25 do 70 tysięcy, jednak król Jan III Sobieski podawał w rozmowie z Mikołajem Złotnickim liczbę 40 000, co dawałoby stosunek sił 100:1^[4].

Nie mogąc pokonać obrońców, Tatarzy wysłali Lipków, czyli polskich Tatarów, z żądaniem kapitulacji. Polacy odmówili, wobec czego ze względu na znaczne straty Tatarzy wycofali się do okupowanego ówcześnie przez nich Kamieńca Podolskiego. Dzięki skutecznej obronie powstrzymany został dalszy najazd tatarski.

W bitwie większość obrońców odniosła rany, a zabitych było kilkudziesięciu, w tym kilkunastu towarzyszy chorągiewnych^[5]. Dowodzący jedną z rot husarskich Konstanty Zahorowski zmarł z powodu odniesionych ran trzy dni po bitwie. Do tatarskiej niewoli dostał się Mikołaj Tyszkowski, który został z niej potem wykupiony.

Skład wojsk Rzeczpospolitej^[6]

królewska rota husarska Jana III Sobieskiego pod cześnikiem koronnym Mikołajem Złotnickim, który był jednak nieobecny w czasie i bitwy i zastępował go poległy w bitwie Gulcher - około 50 ludzi
królewska rota husarska marszałka nadwornego Józefa Lubomirskiego - około 50 ludzi
5 rot pancernych - około 300 ludzi

Upamiętnienie

Już 4 dni po bitwie król Jan III Sobieski przekazał na lekarstwa dla husarzy i pancernych 1000 zł, a hetman Stanisław Jabłonowski przekazał 400 zł na cyrulika Mikołaja na leczenie rannych w szpitalu w Złoczowie. 27 czerwca król przyjął żołnierzy we Lwowie i obdarował ich pieniędzmi i końmi. W 1695 roku król kazał postawić im pomnik, który przetrwał do naszych czasów. Latem 2014 roku przeprowadzono jego renowację, którą wykonał prof. Janusz Smaza z warszawskiej ASP, a następnie 25 października tego samego roku dokonano uroczystego odsłonięcia podczas obchodów 320. rocznicy bitwy przy udziale władz obwodu tarnopolskiego i rejonu zborowskiego^[7].

↑ J.Wimmer, Materiały do zagadnienia organizacji i liczebności armii koronnej w latach 1690-1696 w: "Studia i Materiały do Dziejów Wojskowości" 1963, tom IX/1, s.237-275
↑ https://www.msz.gov.pl/resource/82082405-3b4f-4d07-bd96-d15df050470d:JCR
↑ Sikora R., Niezwykłe bitwy i szarże husarii, Warszawa 2011.
↑ Sarnecki K., Pamiętniki z czasów Jana Sobieskiego, tom 1, opr. J. Woliński, Wrocław 2004.
↑ Mała Encyklopedia Wojskowa, p.r. J. Bordziłowski, tom 1, Warszawa 1967
↑ J.Wimmer, Materiały do zagadnienia organizacji i liczebności armii koronnej w latach 1690-1696 w: "Studia i Materiały do Dziejów Wojskowości" 1963, tom IX/1, s.237-275
↑ Relacja z obchodów 320. rocznicy bitwy pod Hodowem i uroczystości odsłonięcia odnowionego pomnika bitwy, Ambasada RP w Kijowie, 25.10.2014

Bibliografia

J.Wimmer, Materiały do zagadnienia organizacji i liczebności armii koronnej w latach 1690-1696 w: "Studia i Materiały do Dziejów Wojkowości" 1963, tom IX/1, s.237-275
Hodów 1694, Kresy.pl
Polskie Termopile 1694. Bitwa pod Hodowem
M. Nagielski Hodów 1694-2014. Ostatnie zwycięstwo husarii w dawnym stylu (Kwartalnik "Bellona" 1/2015)
Biblioteka Czartoryskich, rękopis nr 184, s.244
Kwartalnik Bellona 1/2015 s.229-233

[1] J.Wimmer, Materiały do zagadnienia organizacji i liczebności armii koronnej w latach 1690-1696 w: "Studia i Materiały do Dziejów Wojskowości" 1963, tom IX/1, s.237-275

[2] ttps://www.msz.gov.pl/resource/82082405-3b4f-4d07-bd96-d15df050470d:JCR

[3] Sikora R., Niezwykłe bitwy i szarże husarii, Warszawa 2011.

[4] Sarnecki K., Pamiętniki z czasów Jana Sobieskiego, tom 1, opr. J. Woliński, Wrocław 2004.

[5] Mała Encyklopedia Wojskowa, p.r. J. Bordziłowski, tom 1, Warszawa 1967

[6] J.Wimmer, Materiały do zagadnienia organizacji i liczebności armii koronnej w latach 1690-1696 w: "Studia i Materiały do Dziejów Wojskowości" 1963, tom IX/1, s.237-275

[7] Relacja z obchodów 320. rocznicy bitwy pod Hodowem i uroczystości odsłonięcia odnowionego pomnika bitwy, Ambasada RP w Kijowie, 25.10.2014

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

@@ Linia 14: / Linia 14: @@
  |dowódca1   = [[Konstanty Zahorowski]]<br />[[Mikołaj Tyszkowski]]<br />[[Jan Witosławski]]
  |dowódca2   =
+ |siły1      = 100 husarzy<br />300 pancernych<ref>J.Wimmer, Materiały do zagadnienia organizacji i liczebności armii koronnej w latach 1690-1696 w: "Studia i Materiały do Dziejów Wojskowości" 1963, tom IX/1, s.237-275</ref><ref>https://www.msz.gov.pl/resource/82082405-3b4f-4d07-bd96-d15df050470d:JCR</ref>
- |siły1      = 400
- |siły2      = ok. 40 000
+ |siły2      = 40 tys.
- |straty1    = nieznane, mniej niż 100
+ |straty1    = nieznane, mniej niż 100, rannych 100
  |straty2    = 1000-2000
  |commons    =
 }}
+[[Plik:Polish Pancerny from XVII century.PNG|thumb|Uzbrojenie pancernego w XVII wieku]]
 '''Bitwa pod Hodowem''' – [[bitwa]] pomiędzy wojskami [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|polskimi]] a [[Chanat Krymski|tatarskimi]] pod [[Hodów|Hodowem]] w 1694 roku. {{fakt|data=2015-10|Z powodu olbrzymiej dysproporcji sił bitwa ta bywa nazywana [[Polskie Termopile|polskimi Termopilami]], podobnie jak [[obrona Wizny]].}}
+== Okoliczności ==
-W czerwcu 1694 roku nastąpił najazd [[Tatarzy krymscy|Tatarów]] na ziemie polskie przeprowadzona w celu pozyskania [[jasyr]]u. Do ich odparcia skierowano 7 [[Chorągiew (wojsko)|chorągwi]] jazdy – z [[Okopy Świętej Trójcy|Okopów Świętej Trójcy]] pod dowództwem [[Konstanty Zahorowski|Konstantego Zahorowskiego]] i z [[Szaniec Panny Marii|Szańca Panny Marii]] pod dowództwem [[Mikołaj Tyszkowski|Mikołaja Tyszkowskiego]]. Były to 100 husarzy [[Husaria|husarskie]] i 300 [[Pancerni (I Rzeczpospolita)|pancernych]].
+W czerwcu 1694 roku nastąpił najazd [[Tatarzy krymscy|Tatarów]] na ziemie polskie przeprowadzona w celu pozyskania [[jasyr]]u. Do ich odparcia skierowano 2 zgrupowania jazdy – pierwsze z [[Okopy Świętej Trójcy|Okopów Świętej Trójcy]] pod dowództwem [[Konstanty Zahorowski|Konstantego Zahorowskiego]] i drugie z [[Szaniec Panny Marii|Szańca Panny Marii]] pod dowództwem [[Mikołaj Tyszkowski|Mikołaja Tyszkowskiego]]. Były to 100 [[Husaria|husarzy]] i 300 [[Pancerni (I Rzeczpospolita)|pancernych]].
+== Bitwa ==
-Do pierwszego starcia doszło na polach hodowskich. [[Polacy]] pojmali dwóch [[mirza|mirzów]], ale do niewoli dostał się Mikołaj Tyszkowski, który został z niej potem wykupiony. Po tym starciu Polacy, w obliczu przygniatającej przewagi tatarskiego najazdu, wycofali się do Hodowa. Tam husaria i pancerni zeszli z koni i wykorzystała do obrony, będące już na miejscu z powodu wcześniejszych najazdów, [[Kobylina|kobyliny]]. Ataki, pieszo i z pomocą broni palnej, przez pięć do sześciu godzin odpierało ok. 300 pancernych i 100 husarzy. Kiedy skończyła się amunicja, obrońcy strzelali tatarskimi strzałami wkładanymi do luf zamiast kul<ref>Sikora R., ''Niezwykłe bitwy i szarże husarii'', Warszawa 2011.</ref>. Tatarów było według różnych szacunków od 25 do 70 tysięcy, jednak król [[Jan III Sobieski]] podawał w rozmowie z [[Mikołaj Złotnicki|Mikołajem Złotnickim]] liczbę 40 000, co dawałoby stosunek sił 100:1<ref>Sarnecki K., ''Pamiętniki z czasów Jana Sobieskiego'', tom 1, opr. J. Woliński, Wrocław 2004.</ref>.
+Do pierwszego starcia doszło na polach pod wsią Hodów, gdzie polska jazda zaatakowała tatarską straż przednią liczącą około 500-600 koni. [[Polacy]] pojmali dwóch [[mirza|mirzów]]. Po tym starciu Polacy zorientowawszy się, że główne siły przeciwnika dopiero nadejdą i nie mają szans w starciu z sytuacji przygniatającej przewagi liczebnej Tatarów, wycofali się do wsi Hodów. Tam pancerni i husaria zeszli z koni i wykorzystała do obrony tabory, [[Kobylina|kobyliny]], płoty, stoły, beczki itp. Ataki, pieszo i z pomocą broni palnej, przez pięć do sześciu godzin odpierało ok. 300 pancernych i 100 husarzy. Kiedy skończyła się amunicja, obrońcy strzelali tatarskimi strzałami wkładanymi do luf zamiast kul<ref>Sikora R., ''Niezwykłe bitwy i szarże husarii'', Warszawa 2011.</ref>. Tatarów było według różnych szacunków od 25 do 70 tysięcy, jednak król [[Jan III Sobieski]] podawał w rozmowie z [[Mikołaj Złotnicki|Mikołajem Złotnickim]] liczbę 40 000, co dawałoby stosunek sił 100:1<ref>Sarnecki K., ''Pamiętniki z czasów Jana Sobieskiego'', tom 1, opr. J. Woliński, Wrocław 2004.</ref>.
-Nie mogąc pokonać obrońców, Tatarzy wysłali [[Tatarzy w Polsce|Lipków]], czyli polskich Tatarów, z żądaniem kapitulacji. Polacy odmówili, wobec czego Tatarzy wycofali się do [[Kamieniec Podolski|Kamieńca Podolskiego]] ze względu na znaczne straty. Dzięki skutecznej obronie powstrzymany został dalszy najazd tatarski.
+Nie mogąc pokonać obrońców, Tatarzy wysłali [[Tatarzy w Polsce|Lipków]], czyli polskich Tatarów, z żądaniem kapitulacji. Polacy odmówili, wobec czego ze względu na znaczne straty Tatarzy wycofali się do okupowanego ówcześnie przez nich [[Kamieniec Podolski|Kamieńca Podolskiego]]. Dzięki skutecznej obronie powstrzymany został dalszy najazd tatarski.
-W bitwie większość obrońców odniosła rany, a zabitych było kilkudziesięciu<ref>''Mała Encyklopedia Wojskowa'', p.r. J. Bordziłowski, tom 1, Warszawa 1967</ref>. Konstanty Zahorowski zmarł z powodu odniesionych ran trzy dni po bitwie.
+W bitwie większość obrońców odniosła rany, a zabitych było kilkudziesięciu, w tym kilkunastu towarzyszy chorągiewnych<ref>''Mała Encyklopedia Wojskowa'', p.r. J. Bordziłowski, tom 1, Warszawa 1967</ref>. Dowodzący jedną z rot husarskich Konstanty Zahorowski zmarł z powodu odniesionych ran trzy dni po bitwie. Do tatarskiej niewoli dostał się Mikołaj Tyszkowski, który został z niej potem wykupiony.
+== Skład wojsk Rzeczpospolitej<ref>J.Wimmer, Materiały do zagadnienia organizacji i liczebności armii koronnej w latach 1690-1696 w: "Studia i Materiały do Dziejów Wojskowości" 1963, tom IX/1, s.237-275</ref> ==
-Jan III Sobieski obdarował husarzy i pancernych pieniędzmi i końmi, a w [[1695]] roku kazał postawić im pomnik. Pomnik przetrwał do naszych czasów. Latem 2014 roku przeprowadzono jego renowację, następnie [[25 października]] tego samego roku dokonano uroczystego odsłonięcia podczas obchodów 320. rocznicy bitwy<ref>''[http://kijow.msz.gov.pl/pl/aktualnosci/320_lat_zwyciestwa_pod_hodowem__odsloniecie_odnowionego_pomnika_bitwy Relacja z obchodów 320. rocznicy bitwy pod Hodowem i uroczystości odsłonięcia odnowionego pomnika bitwy'', Ambasada RP w Kijowie, 25.10.2014]</ref>.
+* królewska rota husarska Jana III Sobieskiego pod cześnikiem koronnym Mikołajem Złotnickim, który był jednak nieobecny w czasie i bitwy i zastępował go poległy w bitwie Gulcher - około 50 ludzi
+* królewska rota husarska marszałka nadwornego Józefa Lubomirskiego - około 50 ludzi
+* 5 rot pancernych - około 300 ludzi
+== Upamiętnienie ==
+Już 4 dni po bitwie król Jan III Sobieski przekazał na lekarstwa dla husarzy i pancernych 1000 zł, a hetman [[Stanisław Jabłonowski]] przekazał 400 zł na cyrulika Mikołaja na leczenie rannych w szpitalu w Złoczowie. 27 czerwca król przyjął żołnierzy we Lwowie i obdarował ich pieniędzmi i końmi. W [[1695]] roku król kazał postawić im pomnik, który przetrwał do naszych czasów. Latem 2014 roku przeprowadzono jego renowację, którą wykonał prof. Janusz Smaza z warszawskiej ASP, a następnie [[25 października]] tego samego roku dokonano uroczystego odsłonięcia podczas obchodów 320. rocznicy bitwy przy udziale władz obwodu tarnopolskiego i rejonu zborowskiego<ref>''[http://kijow.msz.gov.pl/pl/aktualnosci/320_lat_zwyciestwa_pod_hodowem__odsloniecie_odnowionego_pomnika_bitwy Relacja z obchodów 320. rocznicy bitwy pod Hodowem i uroczystości odsłonięcia odnowionego pomnika bitwy'', Ambasada RP w Kijowie, 25.10.2014]</ref>.
 {{Przypisy}}
 == Bibliografia ==
+* J.Wimmer, Materiały do zagadnienia organizacji i liczebności armii koronnej w latach 1690-1696 w: "Studia i Materiały do Dziejów Wojkowości" 1963, tom IX/1, s.237-275
 * [http://www.kresy.pl/kresopedia,historia,rzeczpospolita?zobacz/hodow-1694 Hodów 1694], [[Kresy.pl]]
 * [http://www.konflikty.pl/a,4291,Wczesna_nowozytnosc,Polskie_Termopile_1694._Bitwa_pod_Hodowem.html Polskie Termopile 1694. Bitwa pod Hodowem]
 * [https://www.msz.gov.pl/resource/82082405-3b4f-4d07-bd96-d15df050470d:JCR M. Nagielski ''Hodów 1694-2014. Ostatnie zwycięstwo husarii w dawnym stylu'' (Kwartalnik "Bellona" 1/2015)]
+* [[Biblioteka Czartoryskich]], rękopis nr 184, s.244
+* Kwartalnik Bellona 1/2015 s.229-233
 [[Kategoria:Bitwy w historii Polski]]