Petro Pancz

Petro Pancz, (ukr Петро Панч), właściwie Petro Josyfowycz Panczenko. – ukraiński nowelista, powieściopisarz, autor bajek dla dzieci. Pisał pod pseudonimem Maksym Otawa, P. Pan. Petro Pancz zmarł 1 grudnia 1978 r. w Kijowie.

Urodził się 4 lipca 1891 r. w Wałkach, w Charkowskim powiecie, w rodzinie majstra-kołodzieja. Swoje dzieciństwo opisał w książce На калуновим мості. Mając 15 lat, po ukończeniu dwurocznej szkoły, zaczął pracować – najpierw przepisując dokumenty w miejscowym Domu Ludowym, stając się z czasem pomocnikiem agenta ziemskiego. W wieku 17 lat przeniósł się do Charkowa i rozpoczął pracę w szkole żeńskiej. W Charkowie Pancz spotykał się ze studentami z kręgu Młodzieży Studenckiej. Rozpoczął naukę w Połtawskiej Szkole Geodezyjnej, tuż po zakończeniu nauki został zmobilizowany do armii w 1915 r. W wojsku, w Odeskiej Szkole Artyleryjskiej, zdobył stopień oficera i trafił na front pierwszej wojny światowej. Wiosną 1921 roku Pancz wrócił do Wałek.

W tym okresie pisarz rozpoczyna swą twórczą działalność. W gazetach „Вісті”, „Незаможник”, „Селянська правда” zjawiają się jego pierwsze utwory, opowiadania, felietony, drukowane pod pseudonimem Maksym Otawa. Wysyłając materiał do „Незаможникa”, Panczenko podpisuje się skrótowo P. Pan, ale nadchodzące czasy wojny z panami spowodowały, że wystraszony następstw redaktor gazety zmienił ową skróconą formę na P.Pancz. W 1923 r. Pancz znalazł się z powrotem w Charkowie, ówczesnej stolicy Ukrainy. Pracował w magazynie „Червоний шлях”. Jego książki wychodziły wtedy jedna za drugą: Там, де верби над ставом, Гнізда старі, Поза життям, Солом`яний дим, Мишачі нори. W tym czasie Pancz należał do grup literackich: Плуг, ВАПЛІТЕ, ВУСПП. W 1928 wychodzi zbiór powieści Голубі ешелони. Przez 20 lat, aż do 1947, Pancz doświadcza niemiłych przytyków za treść książki, której następnej redakcje wychodzą już ideologicznie zmienione. Pierwsza powieść Право на смерть była już od początku poddana cenzurze i wyszła później przerobiona pod nazwą Облога ночі. W latach trzydziestych Pancz przerabia tematykę rewolucyjno-historyczną o dzieciach i dla dzieci, w książkach Малий партизан, Будемо літати, Син Таращанського полку. W latach 1939-40 stoi na czele Lwowskiego Stowarzyszenia Pisarzy; potem podczas drugiej wojny światowej był głównym redaktorem działu literatury w radiostacji „Ukraina Radziecka” w Moskwie. Wtedy został członkiem Komitetu Wszechsłowiańskiego, w jakim pracował do zakończenia wojny. W tych latach jego twórczy dorobek to: Рідна земля, Гнів матері, Зозуля, Кортить курці просо. W 1954 r. ukazał się jeden z najlepszych utworów Pancza: powieść Гомоніла Україна. W 1965 Pancz napisał o swojej młodości w powieści На калиновим мості. Utwór ten został odznaczony później Nagrodą im. Tarasa Szewczenki. Twórczość dla dzieci to osobny dział w twórczości Panczenki: jeszcze w 1922 r. napisał krótki utwór Свистин, a potem w 1924 r. Портрет. W latach trzydziestych światło dzienne ujrzały książeczki dla dzieci: Гиля, гуси, Вовчий хвіст, Будемо літати, Гарні хлопці, Для вас і про вас. Ostatnia książka Panczenki, zbiór przemyśleń i krótkich form literackich Відлітають журавлі, wyszła w 1973 r.

Za Національною бібліотекою для дітей.