Reżim (stosunki międzynarodowe): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 14:22, 25 maj 2009

Reżim - we współczesnej teorii stosunków międzynarodowych oznacza pewien rodzaj instytucji, czyli powiązanych ze sobą norm, procedur i oczekiwań, regulujących całościowo pewien wyróżniony tematycznie obszar stosunków międzynarodowych (np. reżim prawa autorskiego czy międzynarodowego obrotu bananami). Reżimy wyznaczają ramy do działań aktorów i w danym obszarze problemowym tworzą określony porządek międzynarodowy.^[1]

Na reżim składają się m.in. akty prawa międzynarodowego, powszechnie obowiązujące zwyczaje, umowy handlowe czy protokoły gospodarcze. Wyznaczają one układ bodźców i ograniczeń oddziałujących na zachowania aktorów w danym reżimie.

Najbardziej znane ujęcie pojęcia reżimu znaleźć można u Stephena Krasnera, który określa reżimy jako układ wyraźnych lub domniemanych ukrytych zasad (principles), norm (norms), reguł (rules) i procedur decyzyjnych (decision-making procedures), kształtujących i oczekiwania aktorów i ułatwiających osiągnięcie konsensusu.^[2]

Zasady to przekonania aktorów co do faktów i przyczynowości;
Normy to standardy zachowania ujęte w postaci praw i obowiązków;
Reguły to warunki dokonywania skutecznych działań;
Procedury dominujące praktyki realizacji wspólnych postanowień

Pojecie reżimu krytykowane jako niejasne i nieprecyzyjne. Niemniej jednak znalazło szerokie uznanie wśród zwolenników różnych paradygmatów stosunków międzynarodowych (realistów, liberałów czy konstruktywistów).

↑ John Baylis, Steve Smith: The Globalization of World Politics. Oxford: Oxford University Press, 2001, s. 214.
↑ Stephen Krasner: Structural Causes and Regime Consequences: Regimes as Intervening Variables. W: International Regimes. Tegoż (red.). Ithaca: Cornell University Press, 1983, s. 1-21.

[1] John Baylis, Steve Smith: The Globalization of World Politics. Oxford: Oxford University Press, 2001, s. 214.

[2] Stephen Krasner: Structural Causes and Regime Consequences: Regimes as Intervening Variables. W: International Regimes. Tegoż (red.). Ithaca: Cornell University Press, 1983, s. 1-21.

[1]

[2]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 {{DNU|trwa}}
-{{POV}}
+{{DisambigR|pojęcia '''reżimu''' w teorii stosunków międzynarodowych|pojęcie [[reżim]]u państwowego}}
-'''''Teoria reżimów''''' - pojęcie reżimu stosowane w politologii i polityce wewnętrznej ma ugruntowane silne adnotacje w kierunku autorytarnych struktur. Z tego powodu spotyka się opinie że zastosowanie tego terminu w stosunkach międzynarodowych nie było właściwe. Liczne głosy wskazują że z punktu widzenia dotychczasowych studiów nad organizacjami międzynarodowymi koncepcja reżimów była mało precyzyjna. Najbardziej popularna definicja autorstwa Stephena Krasnera określa reżimy jako " domniemane lub wyraźnie określone zasady, normy, reguły i procedury decyzyjne wokół których spełniają się oczekiwania aktorów w danej dziedzinie stosunków międzynarodowych". Reżimy są trwałe podczas gdy porozumienia mogą być zawierane ad hoc, ich celem jest ułatwienie porozumienia zgodnie z zasadą wzajemności.
+'''Reżim''' - we współczesnej teorii stosunków międzynarodowych oznacza pewien rodzaj [[instytucja (socjologia)|instytucji]], czyli powiązanych ze sobą [[norma społeczna|norm]], procedur i oczekiwań, regulujących całościowo pewien wyróżniony tematycznie obszar stosunków międzynarodowych (np. reżim [[prawo autorskie|prawa autorskiego]] czy międzynarodowego obrotu bananami). Reżimy wyznaczają ramy do działań [[uczestnicy stosunków międzynarodowych|aktorów]] i w danym obszarze problemowym tworzą określony porządek międzynarodowy.<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Baylis| imię = John| nazwisko2 = Smith| imię2 = Steve| tytuł = The Globalization of World Politics| wydawca = Oxford University Press| miejsce = Oxford| rok = 2001| strony = 214}}</ref>
-elementy które określają reżimy to:
-# Zasady, czyli przekonania co do faktów i przyczynowości
-# Normy które okteślają w kategoriach praw i obowiązków standardy zachowania
-# Reguły czyli zalecenia dotyczące sposobu wykonywania zadań
-# Procedury dominujące praktyki realizacji wspólnych postanowień
+Na reżim składają się m.in. akty [[prawo międzynarodowe|prawa międzynarodowego]], powszechnie obowiązujące zwyczaje, umowy handlowe czy protokoły gospodarcze. Wyznaczają one układ bodźców i ograniczeń oddziałujących na zachowania aktorów w danym reżimie.
-Przykładem reżimu jest [[Światowa Organizacja Handlu]]. Naczelna zasada dotycząca przekonań co do funkcjonowania świata głosi, że wolny handel przyczynia się do dobrobytu. Normą jest w tym przypadku eliminowanie ceł i taryf które są przeszkodą w rozwoju handlu międzynarodowego. Reguły mają na celu przezwyciężanie konfliktów oraz zlecają określone postępowanie.
+Najbardziej znane ujęcie pojęcia reżimu znaleźć można u [[Stephen Krasner|Stephena Krasnera]], który określa reżimy jako układ wyraźnych lub domniemanych ukrytych zasad (''principles''), norm (''norms''), reguł (''rules'') i procedur decyzyjnych (''decision-making procedures''), kształtujących i oczekiwania aktorów i ułatwiających osiągnięcie konsensusu.<ref>{{cytuj książkę |autor r=[[Stephen Krasner]]|rozdział=Structural Causes and Regime Consequences: Regimes as Intervening Variables|inni=Tegoż (red.)|tytuł=International Regimes|wydawca=Cornell University Press|miejsce= Ithaca|rok= 1983|strony=1-21}}</ref>
+* Zasady to przekonania aktorów co do faktów i przyczynowości;
-{{Jerzy Świeca ''Współczesne Systemy Demokratyczne'' Kielce CAN 2003}}
+* Normy to standardy zachowania ujęte w postaci praw i obowiązków;
+* Reguły to warunki dokonywania skutecznych działań;
+* Procedury dominujące praktyki realizacji wspólnych postanowień
+Pojecie reżimu krytykowane jako niejasne i nieprecyzyjne. Niemniej jednak znalazło szerokie uznanie wśród zwolenników różnych paradygmatów stosunków międzynarodowych ([[realizm|realistów]], [[liberalizm (stosunki międzynarodowe)|liberałów]] czy [[konstruktywizm (stosunki międzynarodowe)|konstruktywistów]]).
+{{przypisy}}
-== Bibliografia ==
-{{Bibliografia start}}
-# [[Jeży Świeca ''Współczesne Systemy Demokratyczne'' Kielce CAN 2003]]
-{{Bibliografia stop}}
-[[de:teoria reżimów]]
 [[Kategoria:Teoria stosunków międzynarodowych]]