Filhellenizm: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m robot dodaje: nl:Filhellenisme |
Luckas-bot (dyskusja | edycje) m robot dodaje: fi:Filhelleenit |
||
Linia 32: | Linia 32: | ||
[[nl:Filhellenisme]] |
[[nl:Filhellenisme]] |
||
[[ru:Филэллины]] |
[[ru:Филэллины]] |
||
[[fi:Filhelleenit]] |
|||
[[sv:Filhellen]] |
[[sv:Filhellen]] |
||
[[uk:Філеллінізм]] |
[[uk:Філеллінізм]] |
Wersja z 13:13, 24 sie 2010
Filhellenizm w najszerszym znaczeniu jest postawą wyrażającą sympatię wobec Grecji i Greków.
Zazwyczaj jednak używa się tego terminu w odniesieniu do ruchu kulturalnego, literackiego i politycznego w XIX wiecznej Europie. Celem filhellenów było wsparcie Greków w ich "wybijaniu się na niepodległość", czyli w wojnie narodowowyzwoleńczej przeciwko Imperium osmańskiemu, którą toczyli w latach 1821-1830.
Zwraca się uwagę, że termin ten funkcjonował już w starożytności. Oznaczał wtedy bądź Greka, który kocha ojczyznę, bądź był tytułem przyznawanym tym, którzy w swoich działaniach sprzyjali Grekom. Miłośników greckiej kultury nazywano filhellenami także w renesansie.
Dziś terminu filhellenizm używa się najczęściej w jego węższym znaczeniu, w przeciwieństwie do terminu "hellenizm", oznaczającego fascynację grecką kulturą w ogóle, głównie antyczną, ale także współczesną.
Filhellenizm jest więc poparciem Greckich dążeń niepodległościowych, często realizowanym w literaturze (utwory filhelleńskie), publicystyce lub w osobistym poświęceniu na rzecz Greków (zbieranie datków, osobisty udział w wojnie).
Za najważniejszego filhellena uważa się Lorda Byrona, który na wieść o wybuchu powstania pojechał do Grecji, by brać udział w walkach. Nie służył mu jednak malaryczny klimat Missolungi, gdzie zaangażował się w pomoc w organizacji walk i zmarł w niecały rok po przybyciu. Wątki filhelleńskie obecne są m.in. w "Wędrówkach Childe Harolda" oraz w powieściach poetyckich Byrona w "Giaurze" oraz w "Korsarzu".
Polski filhellenizm
Ze względu na podobieństwo sytuacji politycznej Polski i Grecji, Polski filhellenizm przybrał szczególną postać. Wątki filhelleńskie obecne są m.in. w utworach wielu polskich romantyków, m.in.
- W poemacie dygresyjnym "Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu" oraz w powieści poetyckiej "Lambro" Juliusza Słowackiego,
- We wczesnych utworach Zygmunta Krasińskiego
- W poemacie "Epimenides" oraz lirykach Cypriana Norwida ("Marmur biały", "Z listu (do Włodzimierza Lubieńskiego)"
bibliografia
M. Kalinowska (red.), Filhellenizm w Polsce - Rekonensans, wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007.