Zamek w Mielniku: Różnice pomiędzy wersjami

Zamek w Mielniku
Państwo	Polska
Miejscowość	Mielnik
Typ budynku	zamek
Styl architektoniczny	gotyk, renesans
Rozpoczęcie budowy	XV wiek
Ważniejsze przebudowy	przed 1551 r.
Zniszczono	poł. XVII wieku
	Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:building}

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja nieprzejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 13:54, 21 paź 2010

Zamek w Mielniku - wzmianki o zamku w Mielniku pojawiają się nielicznych źródłach z XIV i XV wieku oraz częściej w XVI wieku. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1379 roku i sporządził ją kronikarz krzyżackiego Wigand z Marburga, który wspomniał o próbie oblężenia litewskiego wtedy grodu w czasie powrotu Krzyżaków z wyprawy na Kamieniec Litewski. Na terenie zamku dolnego nie stwierdzono zbyt intensywnego osadnictwa z wieku XII i XIII. W 1382 roku, a także na mocy decyzji Władysława Jagiełły w 1391 roku, gród przejmuje książę mazowiecki Janusz I Starszy. Przed 1420 rokiem prawdopodobnie książę Witold ufundował w dolnej części zamku katolicki kościół pw Bożego Ciała, Wniebowzięcia NMP, św. Mikołaja i Wszystkich Świętych. Charakter obronny dolnej części zamku nadano prawdopodobnie dopiero w XV wieku, być może w czasów posiadania go w latach 1430-1444 przez księcia mazowieckiego Bolesława IV warszawskiego, od którego zamek kupił król Kazimierz IV Jagiellończyk. Powstał wtedy wał drewniano ziemny o grubości około 3 metrów na kamiennej ławie z wieżą od strony północnej. Na pozostałościach tego wału znajduje się obecnie wschodnia część kościoła św. Trójcy. Zamek górny znajdował się od zachodu w wyższej partii góry i jego głównym budynkiem była kamienica wyposażona w dwie baszty. Oba człony oddzielała wieża, w której znajdowały się wrota. W 1486 roku na zamku przebywał Kazimierz Jagiellończyk, a w 1501 roku na koronę polską oczekiwał tu Aleksander Jagiellończyk. Tego samego roku na zamku podpisano Unię mielnicką między Królestwem Polskim i Wielkim Księstwem Litewskim.

Renesansowa przebudowa

W 1506 roku na zamku na koronę polską oczekiwał Zygmunt Stary. W czasach jego panowania zamek przebudowano na rezydencję w stylu renesansowym, przedkładając cechy reprezentacyjne nad obronne. Pracami kierował być może starosta mielnicki Nikodem Janowicz Świecko herbu Dąbrowa. W części południowo-zachodniej zamku dolnego zbudowano dwukomorowy piec. W tym też okresie nadsypano plateau części wzgórza w kierunku północnym i wschodnim, poszerzając obszar zajmowany przez zamek dolny i niwelując starszy wał. W południowo - wschodniej części poszerzonego wzgórza powstał nowy dom zamkowy. Budynek na zamku górnym ozdobiono renesansowymi dekoracjami, a do 1551 roku rozebrano baszty oraz wieżę drewnianą broniącą przejazdu z zamku niskiego na wysoki, na jej miejscu wzniesiono nowy murowany budynek mieszkalny. W 1545 na zamku więzieni byli kniaziowie moskiewscy: Fiedor Owczyna, Jendriej Palecki, Michałko Oboleński. W latach 60. XVI wieku zamek całkowicie spłonął, jednakże wiadomo, że był jeszcze później użytkowany jako dwór starościński. Najpoważniejsze zniszczenia miały miejsce podczas wojen w połowie XVII wieku, podczas których zniszczono także gotycki kościół na zamku dolnym. Po odbudowie kościoła zmieniono jego wezwanie na św. Trójcy. Kościół w 1851 roku był opuszczony, a po powstaniu styczniowym, od 1871 r. funkcjonował krótko jako cerkiew, lecz po pożarze z 1915 roku i zniszczeniu w 1940 r. zakrystii (funkcjonującej jako kaplica) nie został odbudowany. Na samym szczycie zamku górnego znajdują się fundamenty rosyjskiej kapliczki z 1865 r.

Badania archeologiczne

1959 - Irena Górska
1988 - Łukasz Rejniewicz
1989 - Urszula Perlikowska-Puszkarska
2007 - Aldona Andrzejewska, Andrzej Andrzejewski
2008 - Aldona Andrzejewska
2010 - Aldona Andrzejewska, Łukasz Reczulski, Artur Ginter

Literatura

Michaluk Dorota "Rozwój układu przestrzennego Mielnika w XIII-XVIII wieku" [w:] "Studia białostockie", t. 4: 1994, Białystok 1994, str. 25-50
Andrzejewska Aldona, Andrzejewski Aleksander "Ogrzewanie hypocaustum na zamku w Mielniku nad Bugiem", [w:] "Heretyczka praeteriti. Additamenta archaeologica et historica dedicata Ioanni Gurba Octogesimo". Praca dedykowana doc. dr Janowi Gurbie w osiemdziesiątą rocznicę urodzin. Zbiór artykułów pod red. Haliny Taras i Anny Zakościelnej; str. 457-463
Andrzejewska Aldona "Wzgórze zamkowe w Mielniku w świetle ostatnich badań terenowych" [w:] "Podlaskie Zeszyty Archeologiczne", z. 4: 2008, Białystok 2008, str. 223-245

Linki zewnętrzne

Mielnik na www.zamki.pl

@@ Linia 33: / Linia 33: @@
  |www                   =
 }}
-[[Plik:Mielnik (woj. podlaskie) Góra Zamkowa.jpg|thumb|300px|Widok na Górę Zamkową]]
+[[Plik:Mielnik (woj. podlaskie) Góra Zamkowa.jpg|thumb|270px|Widok na Górę Zamkową w Mielniku]]
-'''Zamek w Mielniku''' - wzmianki o zamku w [[Mielnik (województwo podlaskie)|Mielniku]] pojawiają się nielicznych źródłach z XIV i XV wieku oraz częściej w XVI wieku. Pierwsza wzmianka pochodzi z [[1379]] roku i sporządził ją kronikarz krzyżackiego Wigand z Marburga, który wspomniał o próbie oblężenia litewskiego wtedy grodu w czasie powrotu Krzyżaków z wyprawy na [[Kamieniec Litewski]]. Na terenie zamku dolnego nie stwierdzono zbyt intensywnego osadnictwa z wieku XII i XIII. W [[1382]] roku, a także na mocy decyzji Władysława Jagiełły w [[1391]] roku, gród przejmuje książę mazowiecki [[Janusz I Starszy]]. Przed 1420 rokiem prawdopodobnie książę Witold ufundował w dolnej części zamku katolicki kościół pw Bożego Ciała, Wniebowzięcia NMP, św. Mikołaja i Wszystkich Świętych. Charakter obronny dolnej części zamku nadano prawdopodobnie dopiero w XV wieku, być może w czasów posiadania go w latach [[1430]]-[[1444]] przez księcia mazowieckiego [[Bolesław IV warszawski|Bolesława IV warszawskiego]], od którego zamek kupił król [[Kazimierz IV Jagiellończyk]]. Powstał wtedy wał drewniano ziemny o grubości około 3 metrów na kamiennej ławie z wieżą od strony północnej. Na pozostałościach tego wału znajduje się obecnie wschodnia część kościoła św. Trójcy. W części południowo-zachodniej zamku dolnego odkryto dwukomorowy piec z 1 poł. XVI wieku. W tym czasie nadsypano ''plateau'' części wzgórza w kierunku północnym i wschodnim poszerzając obszar zajmowany przez zamek dolny. W południowo - wschodniej części poszerzonego wzgórza powstał nowy dom zamkowy. Zamek górny znajdował się od zachodu w wyższej partii góry i jego głównym budynkiem była kamienica wyposażona w dwie baszty. Oba człony oddzielał, w którym znajdowały się wrota. W 1486 roku na zamku przebywał [[Kazimierz Jagiellończyk]], a w 1501 roku na koronę polską oczekiwał tu [[Aleksander Jagiellończyk]]. Tego samego roku na zamku podpisano [[Unia mielnicka|Unię mielnicką]] między Królestwem Polskim i Wielkim Księstwem Litewskim. W 1506 roku na zamku na koronę polską oczekiwał [[Zygmunt Stary]]. W czasach jego panowania zamek przebudowano na rezydencję w stylu renesansowym, przedkładają cechy reprezentacyjne nad obronne. Pracami kierował być może starosta mielnicki Nikodem Janowicz Świecko [[Dąbrowa (herb szlachecki)|herbu Dąbrowa]]. Ozdobiono renesansowymi dekoracjami budynek na zamku górnym rozbierając do 1551 roku, baszty oraz wieżę drewnianą broniącą przejazdu z zamku niskiego na wysoki, na jej miejscu wznosząc nowy murowany budynek mieszkalny. W [[1545]] na zamku więzieni są kniaziowie moskiewscy: Fiedor Owczyna, Jendriej Palecki, Michałko Oboleński. W latach 60. XVI wieku zamek całkowicie spłonął, jednak został odbudowany na dwór starościński. Ponowne zniszczenia miały miejsce podczas wojen w połowie XVII wieku. Zniszczono wtedy także gotycki kościół na zamku dolnym. Po odbudowie zmieniono wezwanie kościoła na św. Trójcy. Kościół w 1851 roku był opuszczony, a po powstaniu styczniowym, od 1871 r. funkcjonował krótko jako cerkiew, lecz po pożarze z 1915 roku i zniszczeniu w 1940 r. zakrystii (funkcjonującej jako kaplica) nie został odbudowany. Na samym szczycie zamku górnego znajdują się fundamenty rosyjskiej kapliczki z 1865 r.
+'''Zamek w Mielniku''' - wzmianki o zamku w [[Mielnik (województwo podlaskie)|Mielniku]] pojawiają się nielicznych źródłach z XIV i XV wieku oraz częściej w XVI wieku. Pierwsza wzmianka pochodzi z [[1379]] roku i sporządził ją kronikarz krzyżackiego Wigand z Marburga, który wspomniał o próbie oblężenia litewskiego wtedy grodu w czasie powrotu Krzyżaków z wyprawy na [[Kamieniec Litewski]]. Na terenie zamku dolnego nie stwierdzono zbyt intensywnego osadnictwa z wieku XII i XIII. W [[1382]] roku, a także na mocy decyzji Władysława Jagiełły w [[1391]] roku, gród przejmuje książę mazowiecki [[Janusz I Starszy]]. Przed 1420 rokiem prawdopodobnie książę Witold ufundował w dolnej części zamku katolicki kościół pw Bożego Ciała, Wniebowzięcia NMP, św. Mikołaja i Wszystkich Świętych. Charakter obronny dolnej części zamku nadano prawdopodobnie dopiero w XV wieku, być może w czasów posiadania go w latach [[1430]]-[[1444]] przez księcia mazowieckiego [[Bolesław IV warszawski|Bolesława IV warszawskiego]], od którego zamek kupił król [[Kazimierz IV Jagiellończyk]]. Powstał wtedy wał drewniano ziemny o grubości około 3 metrów na kamiennej ławie z wieżą od strony północnej. Na pozostałościach tego wału znajduje się obecnie wschodnia część kościoła św. Trójcy. Zamek górny znajdował się od zachodu w wyższej partii góry i jego głównym budynkiem była kamienica wyposażona w dwie baszty. Oba człony oddzielała wieża, w której znajdowały się wrota. W 1486 roku na zamku przebywał [[Kazimierz Jagiellończyk]], a w 1501 roku na koronę polską oczekiwał tu [[Aleksander Jagiellończyk]]. Tego samego roku na zamku podpisano [[Unia mielnicka|Unię mielnicką]] między Królestwem Polskim i Wielkim Księstwem Litewskim.
+'''Renesansowa przebudowa'''
+W 1506 roku na zamku na koronę polską oczekiwał [[Zygmunt Stary]]. W czasach jego panowania zamek przebudowano na rezydencję [[Architektura renesansu w Polsce|w stylu renesansowym]], przedkładając cechy reprezentacyjne nad obronne. Pracami kierował być może starosta mielnicki Nikodem Janowicz Świecko [[Dąbrowa (herb szlachecki)|herbu Dąbrowa]]. W części południowo-zachodniej zamku dolnego zbudowano dwukomorowy piec. W tym też okresie nadsypano ''plateau'' części wzgórza w kierunku północnym i wschodnim, poszerzając obszar zajmowany przez zamek dolny i niwelując starszy wał. W południowo - wschodniej części poszerzonego wzgórza powstał nowy dom zamkowy. Budynek na zamku górnym ozdobiono renesansowymi dekoracjami, a do 1551 roku rozebrano baszty oraz wieżę drewnianą broniącą przejazdu z zamku niskiego na wysoki, na jej miejscu wzniesiono nowy murowany budynek mieszkalny. W [[1545]] na zamku więzieni byli kniaziowie moskiewscy: Fiedor Owczyna, Jendriej Palecki, Michałko Oboleński. W latach 60. XVI wieku zamek całkowicie spłonął, jednakże wiadomo, że był jeszcze później użytkowany jako dwór starościński. Najpoważniejsze zniszczenia miały miejsce podczas wojen w połowie XVII wieku, podczas których zniszczono także gotycki kościół na zamku dolnym. Po odbudowie kościoła zmieniono jego wezwanie na św. Trójcy. Kościół w 1851 roku był opuszczony, a po powstaniu styczniowym, od 1871 r. funkcjonował krótko jako cerkiew, lecz po pożarze z 1915 roku i zniszczeniu w 1940 r. zakrystii (funkcjonującej jako kaplica) nie został odbudowany. Na samym szczycie zamku górnego znajdują się fundamenty rosyjskiej kapliczki z 1865 r.
 == Badania archeologiczne ==