Zamek w Gostyninie: Różnice pomiędzy wersjami

Zamek w Gostyninie
	nr rej. 419/62
	; Po lewej budynek z 2009 r., po prawej kościół neogotycki
Państwo	Polska
Miejscowość	Gostynin
Adres	ul. Zamkowa
Typ budynku	hotel
Styl architektoniczny	neogotyk (kościół), pseudogotyk
Ukończenie budowy	2009
Zniszczono	koniec XVIII w.
	Położenie na mapie Gostynina Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie powiatu gostynińskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:building}
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 18:37, 29 sty 2015

Zespół budynków mieszczących hotel i restaurację wzniesionych w miejscu nieistniejące Zamku w Gostyninie, który jest położony na wzgórzu nad Skrwą Lewą, przy ulicy Zamkowej.

Historia zamku

Zamek książęcy Po opuszczeniu grodu położonego na Łysej Górze nad Jeziorem Kocioł, około 2 km od Wzgórza Zamkowego, w drugiej połowie XIV wieku na skraju nadrzecznego stromego cypla, na zachód od dzisiejszego miasta, wzniesiono wieżę obronną. Jej fundatorem był prawdopodobnie książę mazowiecki Siemowit III.

Pierwotnie w miejscu zamku istniała drewniana wieża pełniąca funkcję obronną i mieszkalną. Na przełomie XIV i XV wieku wieżę tę rozebrano i przystąpiono do budowy gotyckiego zamku składającego się z muru zbudowanego na planie prostokąta o wymiarach 37 x 38 m, do którego w narożniku północno-wschodnim przyległa czworokątna wieża o boku 7 metrów. Dziedziniec wypełniała zabudowa drewniana. Od strony północnej zamku znajdowało się otoczone wałem podzamcze (przygródek). W 1300 roku bezskutecznie zamek oblegały oddziały króla czeskiego Wacława II.

Za czasów panowania księcia Siemowita IV w 1. połowie XV wzdłuż całego muru północnego wzniesiono murowany budynek mieszkalny ("Dom Wielki") oraz w kurtynie wschodniej wybito nową bramę z niewysoką wieżą, a także zbudowano przedbramie i most zwodzony. W 1414 roku i w 1419 na zamku książę gościł króla Władysława Jagiełłę. Na zamku tym w styczniu 1426 r. zmarł książę mazowiecki Siemowit IV.

Zamek starościński

W 1462 roku Gostynin został wcielony przez Kazimierza Jagiellończyka do Korony Polskiej, a zamek stał się siedzibą starosty królewskiego. Na początku XVI wieku starosta gostyniński Krzysztof Szydłowiecki polecił zbudować nowy budynek wzdłuż muru południowego muru ("Dom Mniejszy") mieszczący kuchnię i pomieszczenia dla załogi oraz rozbudować budynek bramny.W 1552 roku na zamku przez dłuższy czas przebywał król Zygmunt August. Pod koniec XVI wieku zamek opisywano jako opuszczony, jednak w początkach XVII wieku został odnowiony. Na podzamczu wystawiono murowaną kaplicę ze środków starosty Stanisława Garwaskiego.

W 1611 roku w komnacie nad bramą zamkową osadzono będącego w polskiej niewoli cara rosyjskiego Wasyla IV Szujskiego, który miał też na miejscu swoją rosyjską służbę i rodzinę. Komnata dla cara była wyposażona w cztery okna, piec, kominek i podłogę z cegły. Opiekę nad carem sprawowali starosta gostyniński Jerzy Garwawski i dworzanin królewski Zbigniew Bobrownicki, umożliwiając im swobodne poruszanie się po zamku i najbliższej okolicy, przy okazywaniu należnego szacunku w stosunku do władcy. Cara dozorowało jedynie czterech polskich żołnierzy. Car zmarł w wyniku epidemii w dniu 12 września 1612 roku w swojej komnacie^[1]^[2].

Zamek został podczas Potopu szwedzkiego obsadzony przez żołnierzy szwedzkich, którzy jednak zostali wycięci podczas potyczki z czeladzią obozową Stefana Czarnieckiego w dniach 14-15 lipca 1656 roku. Walki spowodowały jednak częściowe zniszczenie zamku i kaplicy. Kolejne zniszczenia nastąpiły w okresie tzw. wojny północnej na początku XVIII wieku oraz w 1772 roku podczas oblężenia przez wojska rosyjskie konfederatów barskich. Po III Rozbiorze Polski, władze pruskie poleciły rozebrać zamek.

Zbór ewangelicki

W 1824 roku car Aleksander I przekazał ruiny gostynińskiej gminie ewangelickiej grupującej nowoprzybyłych osadników niemieckich z przeznaczeniem na zbór. Projekt architektoniczny opracował prawdopodobnie znany architekt Hilary Szpilowski, a budowla w stylu neogotyckim została wzniesiona pomiędzy latami 1825-1840 przy wykorzystaniu fragmentów dawnego zamku książęcego, który został wtopiony w jej mury. Zbór służył ewangelikom do 1945 roku.

Po zakończeniu II wojny światowej zbór przejęła parafia rzymskokatolicka, która użytkowała go do 1978 roku. Opuszczone wzgórze zamkowe przejęły Zakłady Sprzętu Oświetleniowego “POLAM”, z zamiarem utworzenia zakładowego domu kultury. Plany te nie zostały zrealizowane i w 1995 roku obiekt nieodpłatnie przejęło miasto.

Hotel i restauracja

Z inicjatywy władz Gostynina w 2009 roku na terenie dawnego zamku zbudowano nowy, stylizowany na zamek, obiekt hotelowy, który przylega do neogotyckiego kościoła zawierającego w swoich murach fragmenty średniowiecznego zamku. Obiektem zarządza "Agencja Rozwoju i Promocji Zamek" sp. z o.o. w Gostyninie.

Bibliografia

Polska: mapa zamków - Warszawa Wrocław: Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera, 1995
"Dzieje Gostynina i ziemi gostynińskiej. Praca zbiorowa", Towarzystwo Naukowe Płockie, Wydawnictwo Akcydensowe, 1990
Salm Jan, Kołodziejski Stanisław, Kajzer Leszek "Leksykon zamków w Polsce", wyd. Arkady, Warszawa 2001, ISBN: 83-213-4158-6

Linki zewnętrzne

↑ Zygmunt Librowicz, Car w polskiej niewoli, Petersburg 1904, Warszawa 1994, s.38
↑ http://web.archive.org/web/20080622111519/http://www.polskiejutro.com/art.php?p=11533

[1] Zygmunt Librowicz, Car w polskiej niewoli, Petersburg 1904, Warszawa 1994, s.38

[2] ttp://web.archive.org/web/20080622111519/http://www.polskiejutro.com/art.php?p=11533

[1]

[2]

@@ Linia 33: / Linia 33: @@
 == Historia zamku ==
+[[Plik:Krzysztof Szydlowiecki.PNG|130px|right|thumb|Krzysztof Szydłowiecki na nagrobku]]
+[[Plik:Vasili IV of Russia.PNG|130px|right|thumb|Car Wasyl IV Szujski]]
+[[Plik:PL Gostynin castle.jpg|130px|right|thumb|Neogotycki zbór ewangelicki z XIX w.]]
-'''Zamek średniowieczny'''
+'''Zamek książęcy'''
+Po opuszczeniu grodu położonego na Łysej Górze nad Jeziorem Kocioł, około 2 km od Wzgórza Zamkowego, w drugiej połowie XIV wieku na skraju nadrzecznego stromego cypla, na zachód od dzisiejszego miasta, wzniesiono wieżę obronną. Jej fundatorem był prawdopodobnie książę mazowiecki [[Siemowit III]].
+Pierwotnie w miejscu zamku istniała drewniana wieża pełniąca funkcję obronną i mieszkalną. Na przełomie [[XIV wiek|XIV]] i [[XV wiek|XV]] wieku wieżę tę rozebrano i przystąpiono do budowy gotyckiego zamku składającego się z muru zbudowanego na planie prostokąta o wymiarach 37 x 38 m, do którego w narożniku północno-wschodnim przyległa czworokątna wieża o boku 7 metrów. Dziedziniec wypełniała zabudowa drewniana. Od strony północnej zamku znajdowało się otoczone wałem podzamcze (przygródek). W [[1300]] roku bezskutecznie zamek oblegały oddziały króla czeskiego Wacława II.
-Zamek w Gostyninie powstał w drugiej połowie XIV wieku na skraju nadrzecznego stromego cypla, na zachód od dzisiejszego miasta. Jego fundatorem był prawdopodobnie książę mazowiecki [[Siemowit III]] lub [[Siemowit IV]].
+Za czasów panowania księcia Siemowita IV w 1. połowie [[XV wiek|XV]] wzdłuż całego muru północnego wzniesiono murowany budynek mieszkalny ("Dom Wielki") oraz w kurtynie wschodniej wybito nową bramę z niewysoką wieżą, a także zbudowano przedbramie i most zwodzony. W 1414 roku i w 1419 na zamku książę gościł króla Władysława Jagiełłę. Na zamku tym w styczniu 1426 r. zmarł książę mazowiecki Siemowit IV.
-Pierwotnie w miejscu zamku istniała wieża pełniąca funkcję obronną i mieszkalną. Na przełomie [[XIV wiek|XIV]] i [[XV wiek|XV]] wieku wieżę rozebrano i przystąpiono do budowy zamku składającego się z muru zbudowanego na planie prostokąta o wymiarach 37 x 38 m, do którego w narożniku północno-wschodnim przyległa czworokątna wieża o boku 7 metrów. Dziedziniec wypełniała zabudowa drewniana. Przy zamku znajdowało się otoczone wałem podzamcze (przygródek). W połowie [[XV wiek|XV]] wzdłuż całego muru północnego wzniesiono murowany budynek mieszkalny oraz w kurtynie wschodniej wybito nową bramę z niewysoką wieżą, a także zbudowano przedbramie i most zwodzony.
+'''Zamek starościński'''
-W [[1462]] roku Gostynin został wcielony przez Kazimierza Jagiellończyka do Korony Polskiej, a zamek stał się siedzibą starosty królewskiego. Na początku XVI wieku starosta gostyniński [[Krzysztof Szydłowiecki]] polecił zbudować nowy budynek wzdłuż muru południowego muru oraz rozbudować budynek bramny.
-W 1611 roku na zamku osadzono będącego w polskiej niewoli cara rosyjskiego Wasyla Szujskiego, który zmarł na nim rok później.
+W [[1462]] roku Gostynin został wcielony przez Kazimierza Jagiellończyka do Korony Polskiej, a zamek stał się siedzibą starosty królewskiego. Na początku XVI wieku starosta gostyniński [[Krzysztof Szydłowiecki]] polecił zbudować nowy budynek wzdłuż muru południowego muru ("Dom Mniejszy") mieszczący kuchnię i pomieszczenia dla załogi oraz rozbudować budynek bramny.W 1552 roku na zamku przez dłuższy czas przebywał król [[Zygmunt August]]. Pod koniec XVI wieku zamek opisywano jako opuszczony, jednak w początkach XVII wieku został odnowiony. Na podzamczu wystawiono murowaną kaplicę ze środków starosty Stanisława Garwaskiego.
-Zamek został spalony w latach [[1655]]-[[1660]] podczas Potopu szwedzkiego, a później w okresie tzw. wojny północnej na początku XVIII wieku. Zdewastowany obiekt mimo odbudowy nie odzyskał swojej świetności. Po III Rozbiorze Polski, władze pruskie rozkazały rozebrać zamek.
+W 1611 roku w komnacie nad bramą zamkową osadzono będącego w polskiej niewoli cara rosyjskiego Wasyla IV Szujskiego, który miał też na miejscu swoją rosyjską służbę i rodzinę. Komnata dla cara była wyposażona w cztery okna, piec, kominek i podłogę z cegły. Opiekę nad carem sprawowali starosta gostyniński Jerzy Garwawski i dworzanin królewski Zbigniew Bobrownicki, umożliwiając im swobodne poruszanie się po zamku i najbliższej okolicy, przy okazywaniu należnego szacunku w stosunku do władcy. Cara dozorowało jedynie czterech polskich żołnierzy. Car zmarł w wyniku epidemii w dniu 12 września 1612 roku w swojej komnacie<ref>Zygmunt Librowicz, Car w polskiej niewoli, Petersburg 1904, Warszawa 1994, s.38</ref><ref>http://web.archive.org/web/20080622111519/http://www.polskiejutro.com/art.php?p=11533</ref>.
-'''Zbór ewangelicki'''
+Zamek został podczas Potopu szwedzkiego obsadzony przez żołnierzy szwedzkich, którzy jednak zostali wycięci podczas potyczki z czeladzią obozową Stefana Czarnieckiego w dniach 14-15 lipca 1656 roku. Walki spowodowały jednak częściowe zniszczenie zamku i kaplicy. Kolejne zniszczenia nastąpiły w okresie tzw. wojny północnej na początku XVIII wieku oraz w 1772 roku podczas oblężenia przez wojska rosyjskie konfederatów barskich. Po III Rozbiorze Polski, władze pruskie poleciły rozebrać zamek.
-W 1822 roku car [[Aleksander I]] przekazał ruiny gostynińskiej gminie ewangelickiej z przeznaczeniem na zbór. Projekt architektoniczny opracował znany architekt [[Hilary Szpilowski]], a budowla w stylu neogotyckim została wzniesiona w latach [[1822]]-[[1825]] przy wykorzystaniu wieży dawnego zamku książęcego, która została wtopiona w jego mury. Zbór służył ewangelikom do [[1945]] roku.
+'''Zbór ewangelicki'''
+W 1824 roku car [[Aleksander I]] przekazał ruiny gostynińskiej gminie ewangelickiej grupującej nowoprzybyłych osadników niemieckich z przeznaczeniem na zbór. Projekt architektoniczny opracował prawdopodobnie znany architekt [[Hilary Szpilowski]], a budowla w stylu neogotyckim została wzniesiona pomiędzy latami [[1825]]-[[1840]] przy wykorzystaniu fragmentów dawnego zamku książęcego, który został wtopiony w jej mury. Zbór służył ewangelikom do [[1945]] roku.
-[[Plik:PL Gostynin castle.jpg|mały|lewo|Budowa nowego budynku w miejscu zamku w 2005 roku]]
 Po zakończeniu II wojny światowej zbór przejęła parafia rzymskokatolicka, która użytkowała go do 1978 roku. Opuszczone wzgórze zamkowe przejęły Zakłady Sprzętu Oświetleniowego “POLAM”, z zamiarem utworzenia zakładowego domu kultury. Plany te nie zostały zrealizowane i w 1995 roku obiekt nieodpłatnie przejęło miasto.