Przejdź do zawartości

Synagoga w Orli: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
Nie podano opisu zmian
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
Nie podano opisu zmian
Linia 1: Linia 1:
'''Synagoga w Orli''' - Synagoga w [[Orla (województwo podlaskie)|Orli]] została wybudowana około 1754 roku. W początku wieku XIX budynek przebudowano ujednolicając elewację w stylu klasycystycznym. Dobudowano do niej też babińce. W jej pobliżu znajdowały się dwie drewniane bożnice. W 1938 r. synagoga się spaliła podczas pożaru miasta. W latach 1941-1944 Niemcy zdewastowali synagogę i wykorzystywali ją jako magazyn. Od 1941 roku gdy Niemcy wywieźli Żydów do Treblinki synagoga jest nieużytkowana i niszczeje, pomimo tego że doczekała się remontu dachu, ścian, elewacji. W jej pustym wnętrzu niszczeją malowidła ścienne z przełomu XVIII i XIX w. Na froncie nad wejściem widoczny był dawniej hebrajski napis: "''Jakimże lękiem napawa to miejsce! Nic tu innego tylko Dom Boży''!". Zachowała się wnęka po Arron Ha-kodesz.
[[Image:Orla synagoga.jpg|thumb|250px|right|Synagoga barokowa z XVIII w.]] '''Synagoga''' w [[Orla (województwo podlaskie)|Orli]] została wybudowana około 1754 roku. W początku wieku XIX budynek przebudowano ujednolicając elewację w stylu klasycystycznym. Dobudowano do niej też babińce. W jej pobliżu znajdowały się dwie drewniane bożnice. W 1938 r. synagoga się spaliła podczas pożaru miasta. W latach 1941-1944 Niemcy zdewastowali synagogę i wykorzystywali ją jako magazyn. Od 1941 roku gdy Niemcy wywieźli Żydów do Treblinki synagoga jest nieużytkowana i niszczeje, pomimo tego że doczekała się remontu dachu, ścian, elewacji. W jej pustym wnętrzu niszczeją malowidła ścienne z przełomu XVIII i XIX w. Na froncie nad wejściem widoczny był dawniej hebrajski napis: "''Jakimże lękiem napawa to miejsce! Nic tu innego tylko Dom Boży''!". Zachowała się wnęka po Arron Ha-kodesz.

⚫
'''Legenda:'''
⚫
Legenda mówi, że synagoga była pierwotnie zborem kalwińskim, który Żydzi chcieli kupić od Radziwiłłów. Tak długo ich prosili, że uzyskali zgodę, jednakże pod warunkiem zebrania w ciągu godziny zapłaty 10000 grosików. Warunek został spełniony, a budowla stała się ich własnością.


'''Historia Żydów w mieście:'''
'''Historia Żydów w mieście:'''
Linia 12: Linia 9:
* "stary" cmentarz koło synagogi. Znajdował się na ulicy Poświętnej, od obecnej remizy strażackiej do ulicy Żwirki i Wigury. Nagrobi z tego starego cmentarza Niemcy porozbijali i ułożyli z nich drogę do Wólki do torów kolejowych).
* "stary" cmentarz koło synagogi. Znajdował się na ulicy Poświętnej, od obecnej remizy strażackiej do ulicy Żwirki i Wigury. Nagrobi z tego starego cmentarza Niemcy porozbijali i ułożyli z nich drogę do Wólki do torów kolejowych).
* "nowy" cmentarz z ok. 50 macewami przy drodze do Szczytów.
* "nowy" cmentarz z ok. 50 macewami przy drodze do Szczytów.

⚫
'''Legenda:'''
⚫
Legenda mówi, że synagoga była pierwotnie zborem kalwińskim, który Żydzi chcieli kupić od Radziwiłłów. Tak długo ich prosili, że uzyskali zgodę, jednakże pod warunkiem zebrania w ciągu godziny zapłaty 10000 grosików. Warunek został spełniony, a budowla stała się ich własnością.


[[Kategoria:Synagogi województwa podlaskiego|Orla]]
[[Kategoria:Synagogi województwa podlaskiego|Orla]]

Wersja z 20:46, 15 lut 2007

Plik:Orla synagoga.jpg
Synagoga barokowa z XVIII w.

Synagoga w Orli została wybudowana około 1754 roku. W początku wieku XIX budynek przebudowano ujednolicając elewację w stylu klasycystycznym. Dobudowano do niej też babińce. W jej pobliżu znajdowały się dwie drewniane bożnice. W 1938 r. synagoga się spaliła podczas pożaru miasta. W latach 1941-1944 Niemcy zdewastowali synagogę i wykorzystywali ją jako magazyn. Od 1941 roku gdy Niemcy wywieźli Żydów do Treblinki synagoga jest nieużytkowana i niszczeje, pomimo tego że doczekała się remontu dachu, ścian, elewacji. W jej pustym wnętrzu niszczeją malowidła ścienne z przełomu XVIII i XIX w. Na froncie nad wejściem widoczny był dawniej hebrajski napis: "Jakimże lękiem napawa to miejsce! Nic tu innego tylko Dom Boży!". Zachowała się wnęka po Arron Ha-kodesz.

Historia Żydów w mieście: Pierwsi Żydzi byli wzmiankowani w Orli w 1654 r. Opisywano mieszkających przy ul. Narewskiej cyrulików Jakuba i Symcha i pierwszego introligatora - Efraima. Już w 1655 r. mieszkało w Orli 540 Żydów i na 261 domów, 90 było żydowskich. W 1900 r. w mieście mieszka już 4286 miesz­kań­ców. Ży­dów było 3678, czy­li po­nad 85%. W 1921 r. ludność miasta wy­no­si 1518 osób, z cze­go 1167 sta­no­wi­li Ży­dzi. Społeczność żydowska została wymordowana przez Niemców w roku 1941. Najpierw Żydów zamieszkujacych getto przy ul. Koszelowskiej w Orli wywieziono do getta w Bielsku, a następnie zamordowano w Treblince. W Orli zachował po Żydach także budynek apteki i obecny posterunek policji. Ostatnim rabinem urzędującym w Orli był Eli Halpern.

Cmentarze żydowskie w Orli: W Orli istaniały dwa cmentarze żydowskie:

  • "stary" cmentarz koło synagogi. Znajdował się na ulicy Poświętnej, od obecnej remizy strażackiej do ulicy Żwirki i Wigury. Nagrobi z tego starego cmentarza Niemcy porozbijali i ułożyli z nich drogę do Wólki do torów kolejowych).
  • "nowy" cmentarz z ok. 50 macewami przy drodze do Szczytów.

Legenda: Legenda mówi, że synagoga była pierwotnie zborem kalwińskim, który Żydzi chcieli kupić od Radziwiłłów. Tak długo ich prosili, że uzyskali zgodę, jednakże pod warunkiem zebrania w ciągu godziny zapłaty 10000 grosików. Warunek został spełniony, a budowla stała się ich własnością.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Synagoga_w_Orli&oldid=6594427”