Falkonet: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez 46.77.77.75) i przywrócono wersję 47670300 autorstwa Paweł Ziemian BOT |
Emptywords (dyskusja | edycje) m drobne redakcyjne |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[ |
[[Plik:Falconet wrought iron 17th century (16424842933).jpg|thumb|250px|Falkonet z XVII w]] |
||
'''Falkonet''' – małe [[działko]], rodzaj [[broń odprzodowa|broni odprzodowej]] z [[XVI wiek|XVI]] i [[XVII wiek|XVII]] wieku, umieszczane na burcie okrętu bądź na [[Kasztel (nadbudówka)|kasztelu]] (zazwyczaj na ruchomej, widlastej podstawie); stosowane głównie w czasie [[abordaż]]u. Na lądzie jako działko polowe piechoty lub w małych zameczkach. Był to rodzaj [[kolubryna|kolubryny]] (tzw. oktawa kolubryna), strzelającej kulami o [[wagomiar]]ze 1-3 funtów ([[Kaliber broni|kaliber]] 55–70 mm). Działko to w [[Polska|Polsce]] często było zwane sokolikiem lub śmigownicą. Ze względu na zastosowanie broń ta w Polsce często mylona jest z [[folgerz]]em, który był mniejszy, ale spełniał identyczne zadania. |
'''Falkonet''' – małe [[działko]], rodzaj [[broń odprzodowa|broni odprzodowej]] z [[XVI wiek|XVI]] i [[XVII wiek|XVII]] wieku, umieszczane na burcie okrętu bądź na [[Kasztel (nadbudówka)|kasztelu]] (zazwyczaj na ruchomej, widlastej podstawie); stosowane głównie w czasie [[abordaż]]u. Na lądzie jako działko polowe piechoty lub w małych zameczkach. Był to rodzaj [[kolubryna|kolubryny]] (tzw. oktawa kolubryna), strzelającej kulami o [[wagomiar]]ze 1-3 funtów ([[Kaliber broni|kaliber]] 55–70 mm). Działko to w [[Polska|Polsce]] często było zwane sokolikiem lub śmigownicą. Ze względu na zastosowanie broń ta w Polsce często mylona jest z [[folgerz]]em, który był mniejszy, ale spełniał identyczne zadania. |
||
== Użycie w powstaniu styczniowym == |
== Użycie w powstaniu styczniowym == |
||
Prawdopodobnie ostatni raz Polacy używali tego typu działa w [[Powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]]. Używano wtedy polskiego określenia śmigownica. Zachowały się wspomnienia Aleksandra Zdanowicza o wykorzystaniu jednej śmigownicy 24 lutego 1863 w [[Bitwa pod Małogoszczem|bitwie pod Małogoszczem]]. Zdanowicz opisuje użycie tego działa w następujący sposób<ref>{{Cytuj|autor=Aleksander Zdanowicz|rozdział=Od Małogoszcza do Goszczy|tytuł=W czterdziestą rocznicę powstania styczniowego 1863-1903|data=1903|miejsce=Lwów|s=539-541|url=http://bc.mbpradom.pl/dlibra/docmetadata?id=16131&from=publication}}</ref> (pisownia oryginalna): |
Prawdopodobnie ostatni raz Polacy używali tego typu działa w [[Powstanie styczniowe|powstaniu styczniowym]]. Używano wtedy polskiego określenia śmigownica. Zachowały się wspomnienia Aleksandra Zdanowicza o wykorzystaniu jednej śmigownicy 24 lutego 1863 w [[Bitwa pod Małogoszczem|bitwie pod Małogoszczem]]. Zdanowicz opisuje użycie tego działa w następujący sposób<ref>{{Cytuj|autor=Aleksander Zdanowicz|rozdział=Od Małogoszcza do Goszczy|tytuł=W czterdziestą rocznicę powstania styczniowego 1863-1903|data=1903|miejsce=Lwów|s=539-541|url=http://bc.mbpradom.pl/dlibra/docmetadata?id=16131&from=publication}}</ref> (pisownia oryginalna): |
||
{{Cytat|wynioślejsze wzgórze pokryte lasem, na skraju którego dwa nasze działa i jedna długa śmigownica starem żelaztwem bezustannie pluły w oczy Moskalom}} |
{{Cytat|wynioślejsze wzgórze pokryte lasem, na skraju którego dwa nasze działa i jedna długa śmigownica starem żelaztwem bezustannie pluły w oczy Moskalom}} |
||
Wersja z 12:50, 22 kwi 2017
.jpg)
Falkonet – małe działko, rodzaj broni odprzodowej z XVI i XVII wieku, umieszczane na burcie okrętu bądź na kasztelu (zazwyczaj na ruchomej, widlastej podstawie); stosowane głównie w czasie abordażu. Na lądzie jako działko polowe piechoty lub w małych zameczkach. Był to rodzaj kolubryny (tzw. oktawa kolubryna), strzelającej kulami o wagomiarze 1-3 funtów (kaliber 55–70 mm). Działko to w Polsce często było zwane sokolikiem lub śmigownicą. Ze względu na zastosowanie broń ta w Polsce często mylona jest z folgerzem, który był mniejszy, ale spełniał identyczne zadania.
Użycie w powstaniu styczniowym
Prawdopodobnie ostatni raz Polacy używali tego typu działa w powstaniu styczniowym. Używano wtedy polskiego określenia śmigownica. Zachowały się wspomnienia Aleksandra Zdanowicza o wykorzystaniu jednej śmigownicy 24 lutego 1863 w bitwie pod Małogoszczem. Zdanowicz opisuje użycie tego działa w następujący sposób[1] (pisownia oryginalna):
wynioślejsze wzgórze pokryte lasem, na skraju którego dwa nasze działa i jedna długa śmigownica starem żelaztwem bezustannie pluły w oczy Moskalom
Działa nasze celowane przez doświadczonych oficerów Dąbrowskiego z artylerii pruskiej i Wiercińskiego z artylerii moskiewskiej, dotkliwe szkody przynosiły Moskalom; za każdym strzałem widać było między nimi wielkie zamieszanie, mimo to pchano ich naprzód. Około godziny 4-tej już zabrakło amunicji, działa ucichły i tylko jeszcze śmigownica dała kilka strzałów.
Wtedy bez komendy kosyniery chwycili za lawety i ściągnęli działa z pozycyi, powlekli do stawu i zatopili, gdyż nie było sposobu wyciągnąć ich na bardzo stromą górę, a innego przejścia nie było. Do śmigownicy zaprzęgli jedynego konia, który uszedł śmierci i dopomagając ciągnąć i popychając z tyłu, ocalili ją.
Obrałem dobry kierunek, gdyż w wąwozie naprzeciwko zastałem Langiewicza i Jeziorańskiego wraz ze sztabem i około 300 ludzi – znalazła się tam i śmigownica, którą z radości uściskałem, jak starą przyjaciółkę.
Zobacz też
- ↑ Od Małogoszcza do Goszczy, [w:] Aleksander Zdanowicz, W czterdziestą rocznicę powstania styczniowego 1863-1903, Lwów 1903, s. 539-541.
Bibliografia
- PWN Leksykon: Wojsko, wojna, broń, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001, ISBN 83-01-13506-9.
Linki zewnętrzne
Strona poświęcona uzbrojeniu ze zdjęciem falkonetu (en) - dostęp: 20 lutego 2011