Wikipedysta:Maksymilian Sielicki/brudnopis5

Psychologia bada umysł i zachowanie, a jej historia jako nauki rozpoczęła się w XIX wieku.

Słowo psychologia było znane w mowie już w połowie XVI wieku, aczkolwiek w piśmie pojawiło się po raz pierwszy w rozprawie niemieckiego filozofia i logika Rudolfa Gocleniusa. Hermann von Ebbinghaus był pierwszym psychologiem, który użył eksperymentu jako metody badawczej badając procesy pamięciowe.

Wilhelm Wundt w 1879 roku założył na Uniwersytecie Lipskim pracownię eksperymentalnych badań psychologicznych, przekształconą trzy lata później w Insytut Psychologii, i tamże powstały pierwsze doktoraty w dziedzinie psychologii. Wundt w odróżnieniu od jemu współczesnych był zdania, że zjawisk psychicznych nie da się zredukować do procesów fizjologicznych i uważał, że należy użyć eksperymentu jako metody badawczej. Wundt rozszerzył również pole badania psychologii empirycznej – lub tego, co dotychczas można było nazwać psychologią – do opisów statystycznych charakterów i popędów ludzkich, obserwacji życia codziennego oraz opisów ras, plemion, religii, obyczajów i języków. W końcowym okresie pracy naukowej Wundt wypracował program dwóch psychologii: eksperymentalnej, indywidualnej, fizjologicznej oraz historyczno-kulturowej, Völkerpsychologie, i przewidywał, że ta druga zepchnie pierwszą na drugi plan.

Szkoła würzburska, tworzona przez psychologów takich jak Oswald Külpe, Narziss Ach oraz Karl Bühler, częściowo przejęła dorobek Wunda, lecz kontestowała metodologię Wundta i rozszerzała zakres badań eksperymentalnych. ??? "nienaoczne składniki myślenia" ??? Psychologowie würzburscy odrzucili psychologię asocjacjonistyczną, wedle której procesy psychiczne przebiegają zgodnie z tzw. prawami kojarzenia ??? tendencja determinująca ??? Pomimo nowatorskiego podejścia, szkoła würzburska nie pozostawiła systematycznego ujęcia swoich wyników.

Przeciwna Wundtowskiej psychologii treści była również austriacka szkoła psychologii aktów, której głównym przedstawicielem był Franz Brentano. Brentano był zdania, że psychologiia nie musi być nierozerwalnie związana z fizjologią, aby stanowić naukę i za główny przedmiot psychologii uważał aktywne i intencjonalne doświadczenie. Pracę teoretyczną stawiał wyżej od eksperymentu. Oddziałał na Husserla i jego fenomenologię, a także na polskiego psychologa Kazimierza Twardowskiego.

Max Wertheimer, Wolfgang Köhler i Kurt Koffka utworzyli Gestaltpsychologie, czyli psychologię postaci, zwaną również gestaltyzmem. Jej początkiem jest rok 1910, kiedy Wetheimer rozpoczął badania nad procesami postrzegania, m.in. nad percepcją ruchu pozornego. Głównym spostrzeżeniem gestaltyzmu jest jest pierwszeństwo całości nad częściami składowymi.

W opozycji do poglądów Wundta w Ameryce powstał funkcjonalizm, głoszący, że umysł ludzki jest narzędziem przystosowania się do zmieniającego się środowiska. Jego najwybitniejszymi przedstawicielami byli Granville S. Hall, William James i Hugo Münsterberg.

Na początku XX wieku amerykański badacz John B. Watson zaczął głosić poglądy, że ponad półwieku badań eksperymentalnych nad świadomością nie przyniosło żadnych znaczących wyników oraz zastosowań i zamiast niej konieczne jest badanie zachowania. Zdaniem Watsona, świadomości nie można zbadać eksperymentalnie, należy również odrzucić introspekcję jako metodę badań. Zamiast posługiwać się pojęciami takimi jak świadomość, stany psychiczne, introspekcja treści świadomości itp., należy używać terminów takich jak bodziec i reakcja, nawyk, odruch warunkowy itd. Behawioryzm wywodzi się z psychologii porównawczej zachowania zwierząt.

Bibliografia

• Ryszard Stachowski: Historia psychologii: Od Wundta do czasów najnowszych. W: Psychologia. Podręcznik akademicki. Jan Strelau (redaktor naukowy). T. 1: Podstawy psychologii. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2006. ISBN 83-87957-04-6.