Pancerz reaktywny

Pancerz reaktywny (ERA - Explosive Reactive Armour) - pancerz zawierający materiał wybuchowy, aktywnie reagujący na przebijający go pocisk, stosowany na wojskowych pojazdach opancerzonych. Zazwyczaj stanowi opancerzenie dodatkowe, umieszczone w pewnej odległości od pancerza właściwego ekranuje go. Istnieją także pancerze reaktywne będące integralną częścią opancerzenia wozu. Pancerz ERA powstał pierwotnie jako zabezpieczenia pojazdów wojskowych przeciw pociskom kumulacyjnym (HEAT).

Pancerze reaktywne przybierają zazwyczaj postać prostopadłościanów z metalu, wypełnionych materiałem wybuchowym umieszczonym pomiędzy metalowymi płytami tworzącymi reaktywną "kostkę". W przypadku trafienia pocisku dochodzi do eksplozji, która przemieszcza górną płytę prostopadłościanu i produkty spalania na drogę penetrującego pancerz ERA pocisku. Strumień kumulacyjny pocisku HEAT może ulec znacznemu rozproszeniu. Eksplozja komórki pancerza reaktywnego bywa skuteczną osłoną przed zwykłymi pociskami przeciwpancernymi. Pancerze ERA najlepiej sprawują się kiedy uderzenie pocisku w komórkę reaktywną następuje pod kątem ok. 60 stopni.

Wraz z rozwojem broni przeciwpancernej zmieniały się także pancerze ERA. Przeciw tandemowym pociskom kumulacyjnym stosuje się wielowarstwowe pancerze reaktywne. Pancerze reaktywne wczesnych generacji stanowiły niewielką osłonę przeciw pociskom podkalibrowym. W połowie lat 80. w ZSRR powstały pancerze ERA określane jako osłony reaktywne II generacji. W odróżnieniu od wczesnych komórek ERA pancerze te są skuteczne przeciw pociskom podkalibrowym, znacznie redukując ich przebijalność.

Przykładowe typy pancerzy reaktywnych

• Blazer (Izrael, 1979)
• BRENUS (Francja)
• Dyna-72 (Czechosłowacja)
• Dyna-S (Słowacja)
• ERAWA-1 (Polska)
• ERAWA-2 (Polska) - pancerz reaktywny
• Kontakt-1 (K-1, 4S20; ZSRR, 1983) - pancerz I generacji, 50%-80% wzrost skuteczności przeciw pociskom kumulacyjnym; określany czasem jako pancerz EDZ
• Kontakt-1 zmodernizowany (ZSRR) - generacja I+,
• Kontakt-5 (K-5, 4S22; ZSRR 1987) - pancerz reaktywny II generacji, określany czasem jako pancerz KDZ
• Kontakt-5 zmodernizowany - pancerz generacji II+
• KAKTUS (Rosja) - pancerz reaktywny III generacji
• NOŻ (Ukraina) - pancerz reaktywny generacji II+

Bibliografia

• Adam Wiśniewski, Pancerze. Budowa, projektowanie i badanie, Warszawa 2001