Szyszka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →top: poprawa nieprawidłowych numerów ISBN |
Poprawiona literówka Znaczniki: usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć) Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
Szyszka to szyszka. |
|||
{{Inne znaczenia|botaniki|[[Szyszka (województwo pomorskie)|miejscowość Szyszka w woj. pomorskim]]}} |
|||
{{wikisłownik|szyszka}} |
|||
{{commons|Category:Conifer cones}} |
|||
'''Szyszka''' – [[kłos zarodnionośny]] u roślin [[iglaste|iglastych]] utworzony z osi i liści zarodnionośnych ([[sporofil]]i). W piśmiennictwie polskojęzycznym narządy te określane są mianem [[kwiat]]ów lub [[kwiatostan]]ów{{r|slownik}}{{r|encyk}}, czasem na wzór terminologii anglosaskiej preferowane jest określenie „strobil”{{r|szweyk}}<ref group=notatka>W terminologii anglosaskiej terminy „kwiat” (''flower'') i „kwiatostan” (''inflorescence'') stosowane są w zasadzie tylko w odniesieniu do [[okrytonasienne|okrytonasiennych]]. Szyszka w szerokim znaczeniu to ''cone'' (''pollen cone'' – strobil męski, ''seed cone'' – strobil żeński) – {{cytuj książkę|autor=Michael G. Simpson|tytuł=Plant Systematics|wydawca=Elsevier|miejsce=Amsterdam, Boston, Heidelberg i in.|data=2010|strony=357|isbn=9780123743800}}, {{cytuj książkę|autor=Michael Allaby|tytuł=Dictionary of Plant Sciences|wydawca=Oxford University Press|miejsce=New York|data=2006|strony=179|isbn=9780198608912}}.</ref>. Szyszka w zależności od ujęcia opisywana jest jako organ skupiający narządy rozrodcze [[nagonasienne|nagonasiennych]]{{r|slownik}} lub w węższym ujęciu tylko iglastych{{r|szweyk}}, ewentualnie nawet tylko [[sosnowate|sosnowatych]]{{r|encyk}}. Szyszkami bywają określane zarówno jako strobile (kwiaty lub kwiatostany) męskie (mikrostrobile) jak i żeńskie (makrostrobile){{r|slownik}}. W niektórych źródłach termin „szyszka” odnoszony jest tylko do drewniejących strobili żeńskich zawierających [[zalążek|zalążki]]{{r|encyk}}{{r|szweyk}}. |
|||
Gdy oś szyszki jest nierozgałęziona – szyszka określana jest mianem prostej, gdy sporofile wyrastają na osi rozgałęzionej – szyszkę nazywa się złożoną{{r|slownik}}. |
|||
Na szyszki męskie składają się osadzone na osi [[mikrosporofil]]e, bez żadnych dodatkowych struktur podporowych, są to zatem szyszki proste. Można szyszkę męską określić mianem kwiatu, jako że mikrosporofile to właściwie [[Pręcik (botanika)|pręcikowie]] ułożone spiralnie wokół osi szyszki. |
|||
Szyszka żeńska to zazwyczaj szyszka złożona: na osi osadzone są łuski nasienne z zalążkami i twarde łuski wspierające. Wyjątkowy kształt i budowę mają [[szyszkojagoda|szyszkojagody]] [[jałowiec|jałowców]] – w szyszkach tego rodzaju łuski są zmięśniałe i zrośnięte. |
|||
Podobne do szyszek kwiatostany występują u niektórych roślin [[okrytonasienne|okrytonasiennych]], np. przypominają szyszki drewniejące [[Kotka (botanika)|kotki]] [[olsza|olch]] i [[brzoza|brzóz]]{{r|slownik}}. |
|||
<gallery> |
|||
Pinus sylvestris open cones.jpg|<center>Dojrzała szyszka żeńska [[sosna zwyczajna|sosny zwyczajnej]] |
|||
Pinus sylvestris flos pollen bialowieza forest beentree.jpg|<center>Pylące szyszki męskie sosny zwyczajnej |
|||
Abies cone & bits.jpg|Rozsypująca się po dojrzeniu szyszka [[Jodła bułgarska|jodły bułgarskiej]] |
|||
2015 Świerk pospolity.jpg|Szyszki [[Świerk pospolity|świerka pospolitego]] |
|||
</gallery> |
|||
<br clear=all> |
|||
{{Przypisy|przypisy= |
|||
* <ref name=encyk>{{cytuj książkę|autor=Roman Andrzejewski i in. |tytuł=Mała encyklopedia leśna|wydawca=Państwowe Wydawnictwo Naukowe|miejsce=Warszawa|data=1991|strony=517|isbn=8301089385}}</ref> |
|||
* <ref name=slownik>{{cytuj książkę|autor=Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.) |tytuł=Słownik botaniczny |edycja=wydanie II, zmienione i uzupełnione |miejsce=Warszawa |rok=2003 |wydawca=Wiedza Powszechna |isbn = 83-214-1305-6}}</ref> |
|||
* <ref name=szweyk>{{cytuj książkę|imię=Alicja |nazwisko=Szweykowska |imię2=Jerzy |nazwisko2=Szweykowski |tytuł=Botanika Systematyka |edycja=t. 2, wydanie 10 |miejsce=Warszawa |rok=2007 |wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN|strony=341 |isbn = 83-01-10951-3}}</ref> |
|||
}} |
|||
== Uwagi == |
== Uwagi == |
||
Wersja z 22:15, 30 wrz 2017
Szyszka to szyszka.