Maślak daglezjowy
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
maślak daglezjowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Suillus lakei (Murrill) A.H. Sm. & Thiers Monogr. North Amer. Species Suillus: 34 (1964) | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1] | |
 | |
.jpg)
Maślak daglezjowy (Suillus lakei (Murrill) A.H. Sm. & Thiers) – gatunek grzybów z rodziny maślakowatych (Suillaceae)[2].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Suillus, Suillaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[2].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1912 r. William Alphonso Murrill nadając mu nazwę Boletus lakei. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 1964 r. Alexander Hanchett Smith i Harry Delbert Thiers, przenosząc go do rodzaju Suillus[2].
Niektóre synonimy naukowe:
- Boletus lakei Murrill 1912
- Boletinus lakei (Murrill) Singer 1945
- Boletus tridentinus subsp. landkammeri Pilát & Svrče 1949
- Boletinus lakei subsp. landkammeri (Pilát & Svrček) Pilát & Dermek 1974
- Boletinus landkammeri (Pilát & Svrček) Bon 1986
- Suillus lakei var. landkammeri (Pilát & Svrček) H. Engel & Klofac 1996
- Suillus lakei var. pseudopictus A.H. Sm. & Thiers 1964
- Suillus lakei var. calabrus Lavorato 2000
Nazwę polską maślak daglezjowy zarekomendowała Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego[3], przy czym już wcześniej podawały ją niektóre atlasy grzybów[4] . Opisywany bywa także jako maślak czerwony[5].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Do 15 cm średnicy, za młodu wypukły, W miarę wzrostu robi się coraz bardziej płaski z delikatnym centralnym wgłębieniem. Mięsisty, suchy, kolor skórki żółtawy do jasnobrązowego, lecz pokryta jest ona kosmatymi włókienkami w kolorze czerwonawo-brązowym. Deszcz może zmyć włókienka z powierzchni kapelusza, pozostawiając lepką warstwę. Owocniki blakną z wiekiem, a starsze bywają również prawie gładkie. Resztki częściowej osłony przeważnie zwisają z krawędzi kapelusza, którego brzeg jest początkowo podwinięty do wewnątrz, ale rozwija się w miarę wzrostu i może być wywinięty w górę u starych owocników[6][7].
Rurki długości 5–12 mm. Pory kanciaste, 1–3 mm szerokości, czasami promieniowo ułożone, koloru żółtego poprzez brązowo-żółty do ochrowego. Uciśnięcie powoduje powstanie plam brązowych lub czerwono-brązowych. Powierzchnia hymenoforu za młodu pokryta osłoną barwy białawej do matowo czerwonawej, która z wiekiem pęka a jej skrawki zwisają z brzegu kapelusza[6][8].
3–8 cm długości i 1–3 cm grubości, cylindryczny, lub czasem zwężający się ku dołowi. Bez kropek gruczołowych, poniżej pierścienia podskórnie czerwonawy a żółty powyżej. Podstawa trzonu może słabo przebarwiać się na niebiesko-zielonawo po przecięciu, chociaż reakcja ta nie jest zwykle widoczna u starszych owocników. Pierścień jest delikatny i kłaczkowaty (przypominający wełniste kępki) i wkrótce znika lub pozostaje jako cienka biaława obwódka tworząca strefę pierścieniową wokół trzonu[6][8].
Żółtawy, zbity, przeważnie nie zmienia barwy przy uszkodzeniu, choć zdarza się, że przebarwia się na różowo. Smak lekko kwaśno – słodki[5]. Zapach nieznaczny, praktycznie niewyczuwalne[6].
Cynamonowy do brązowego. Zarodniki wrzecionowate do eliptycznych, mają gładką powierzchnię i wymiary 7–11 × 3–4 μm[6].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Pochodzi z Ameryki Północnej. Rozprzestrzenił się wraz z daglezją w Ameryce Południowej, Nowej Zelandii i Europie, gdzie znany jest m.in. z Bośni i Hercegowiny, Bułgarii, Węgier, Niemiec, Danii, Włoch (z Sycylii), Czech, Słowacji i Wielkiej Brytanii[9].
Pierwsze potwierdzone stanowisko maślaka daglezjowego w Polsce, zostało podane w 2012 roku na łamach kwartalnika Przegląd Przyrodniczy[9][10], kolejne w 2013 r. i trzecie w 2016 r. Dwa z tych stanowisk znajdują się w Wielkopolsce, jedno w kujawsko-pomorskim[11].
Rośnie w bezpośrednim sąsiedztwie daglezji, z którą tworzy mikoryzę[6]. Owocniki wyrastają pojedynczo lub w grupach, na ziemi w młodych drzewostanach iglastych lub w trawiastych parkach i ogrodach.
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb jadalny, ale opinie co do jego walorów smakowych i jakościowych są zróżnicowane[5][9].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Bardzo podobny jest częściowo chroniony borowiec dęty (Suillus cavipes) – tzw. maślak dęty – ma on jednak trzon pusty w środku oraz występuje pod modrzewiami, z którymi tworzy mikoryzę.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Suillus lakei, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
- ↑ Rekomendacja nr 1/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 20 lutego 2021.
- ↑ Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c Atlas [online], Na Grzyby – Atlas Grzybów – Grzybobranie 2018 [dostęp 2018-11-13] (pol.).
- ↑ a b c d e f MushroomExpert.Com, Suillus lakei (MushroomExpert.Com) [online], www.mushroomexpert.com [dostęp 2018-11-13].
- ↑ David. Arora, Mushrooms demystified. A comprehensive guide to the fleshy fungi, wyd. 2nd ed, Berkeley: Ten Speed Press, 1986, ISBN 0-89815-170-8, OCLC 13702933 [dostęp 2018-11-13].
- ↑ a b Roody i inni, North American boletes. A color guide to the fleshy pored mushrooms, wyd. 1st ed, [Syracuse, N.Y.]: Syracuse University Press, 2000, ISBN 0-8156-0588-9, OCLC 40964812 [dostęp 2018-11-13].
- ↑ a b c Przegląd Przyrodniczy XXIII/4/2012 [online], www.przyrodnicze.pl [dostęp 2018-11-13].
- ↑ http://www.kp.org.pl/pdf/pp/pdf2/PP_XXIII_4_98-101.pdf
- ↑ Andrzej Szczepkowski, Tomasz Olenderek, Suillus lakei (Murrill) A. H. Sm. & Thiers (Boletales, Basidiomycota) in Poland: new data, „Acta Mycologica”, 52 (2), 2017, DOI: 10.5586/am.1098, ISSN 2353-074X [dostęp 2018-11-13] (ang.).