Suvasvesi
 Zdjęcie satelitarne jeziora | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowości nadbrzeżne | |
| Wysokość lustra |
81,8[1] m n.p.m. |
| Wyspy |
688[2] |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
233,58 km²[1] |
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Długość linii brzegowej |
1097,96 km[1] |
Położenie na mapie Finlandii  | |
 62°42′N 28°10′E/62,700000 28,166667
| |
.png) Kratery Suvasvesi N i Suvasvesi S na mapie jeziora | |
| Ciało niebieskie |
Ziemia |
|---|---|
| Średnica krateru |
4 km / 3,8 km |
| Wiek |
~85 Ma / ≥700 Ma |
Suvasvesi – jezioro we wschodniej Finlandii koło miasta Kuopio, 18. pod względem powierzchni w kraju[3]. Tworzą je dwa zbiorniki, które powstały w obrębie dwóch blisko położonych kraterów uderzeniowych o podobnych rozmiarach. Wbrew pozorom, powstały one w różnych okresach geologicznych i ich powstanie nie było powiązane przyczynowo.
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Suvasvesi składa się z dwóch w przybliżeniu kolistych jezior, Kuukkarinselkä na północy i Haapaselkä na południu. Zbiorniki te są oddzielone przez grupę wysp. Suvasvesi ma w sumie 688 wysp. Całkowity obszar jeziora to 234 km², osiąga ono głębokość 90 m w zbiorniku Kuukkarinselkä[4].
Pochodzenie[edytuj | edytuj kod]
Współcześnie potwierdzono meteorytowe pochodzenie zarówno północnego[5][4], jak i południowego zbiornika[6][7]. Ze względu na wzajemną bliskość i podobne rozmiary, postulowano, że jezioro Suvasvesi jest śladem po upadku na Ziemię niewielkiej podwójnej planetoidy. W centrum północnego krateru znajduje się mała ujemna anomalia magnetyczna, wiercenia ujawniają także osiemdziesięciometrowej grubości warstwę stopionego materiału (w tym suevitu)[4].
Badania paleomagnetyczne sugerowały, że północny krater ma wiek 230–250 milionów lat (trias) albo 770–790 milionów lat (ton)[8]. Badania radioizotopowe skał z południowego krateru (metodą argonowo-argonową) wskazywało silnie na tę drugą datę, jako że krater Suvasvesi S powstał w proterozoiku[8]. Nieoczekiwanie ta sama metoda wykazała, że próbki skał z krateru północnego zostały przetopione około 85 milionów lat temu, są więc znacznie młodsze; kratery te nie powstały zatem wskutek upadku planetoidy podwójnej[9].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Lac à l’Eau Claire – jezioro w Kanadzie, pozostałość po upadku dwóch większych planetoid
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Suvasvesi (04.273.1.001). [w:] Järviwiki [on-line]. Finnish Environment Institute (SYKE). [dostęp 2018-01-24]. (ang.).
- ↑ Suvasvesi - oferuje wędkowanie na jeziorze kraterowym. [w:] FishinginFinland.fi [on-line]. [dostęp 2018-01-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-28)]. (pol.).
- ↑ Finnish lakes larger than 40 square kilometers. Finnish Environment Institute, 2007-05-16. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-30)]. (ang.).
- ↑ a b c S.C. Werner, J. Plado, L.J. Pesonen, M. Kuulusa. The Two Suvasvesi Lakes in Central Finland – A Possible Doublet Impact Structure. „64th Annual Meteoritical Society Meeting”, 2001. (ang.).
- ↑ Suvasvesi N. Earth Impact Database. [dostęp 2015-04-09]. (ang.).
- ↑ Suvasvesi S. Earth Impact Database. [dostęp 2015-04-09]. (ang.).
- ↑ Fabio Donadini i inni, New Evidence for Impact from the Suvasvesi South Structure, Central East Finland, „Biological Processes Associated with Impact Events Impact Studies”, Springer Berlin Heidelberg, 2006, s. 287-307, DOI: 10.1007/3-540-25736-5_13.
- ↑ a b E. Buchner, M. Schmieder i in.. A Proterozoic 40Ar/ 39Ar Age for the Suvasvesi South Structure (Finland). „72nd Annual Meteoritical Society Meeting”, 2009.
- ↑ M. Schmieder, et al.. Double and multiple impact events on Earth–Hypotheses, tests, and problems. „Meteorit. Planet. Sci”. 47, s. A341, 2012.