Słodnik

Słodnik
	Entomyzon cyanotis
	(Latham, 1801)
	; Słodnik zjadający bezkręgowca
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	miodojady
Rodzaj	Entomyzon; Swainson, 1825
Gatunek	słodnik
Synonimy
	Gracula cyanotis Latham, 1801;
	Gracula cyanotis Latham, 1801;
Podgatunki
	E. c. albipennis (Gould, 1841); E. c. griseigularis (Oort, 1909); E. c. cyanotis (Latham, 1801);
	E. c. albipennis (Gould, 1841); E. c. griseigularis (Oort, 1909); E. c. cyanotis (Latham, 1801);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; cyanotis griseigularis strefa przejściowa między cyanotis i griseigularis albipennis
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Słodnik^[5] (Entomyzon cyanotis) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny miodojadów (Meliphagidae). Występuje w południowej części Nowej Gwinei oraz północnej i wschodniej Australii. Nie jest zagrożony.

Systematyka

Takson ten został po raz pierwszy opisany przez Johna Lathama w 1801 roku^[6]^[a]. Autor nadał mu nazwę Gracula cyanotis^[3]^[6]. Obecnie gatunek ten umieszczany jest w rodzaju Entomyzon, którego jest jedynym przedstawicielem^[5]^[7]. Wyróżnia się trzy podgatunki E. cyanotis^[3]^[7]^[8]:

słodnik białoskrzydły^[5] (E. cyanotis albipennis) – północno-zachodnia i północno-środkowa Australia
E. cyanotis griseigularis – południowo-środkowa Nowa Gwinea i półwysep Jork (północno-wschodnia Australia)
słodnik modrolicy^[5] (E. cyanotis cyanotis) – północno-wschodnia, wschodnia i południowo-wschodnia Australia

Podgatunek albipennis jest przez niektórych autorów klasyfikowany jako osobny gatunek^[9]. Proponowany podgatunek apsleyi uznany za synonim albipennis^[3]. Podgatunek griseigularis poprzednio nazywany był harterti, ale holotyp tego ostatniego (pochodzący z Cooktown w stanie Queensland) okazał się formą przejściową między populacją z południa Nowej Gwinei i północnej Australii a podgatunkiem nominatywnym ze wschodniej Australii^[3].

Morfologia

Wygląd: Brak dymorfizmu płciowego. Ma średni, dość cienki, szary dziób z ciemnym zakończeniem. Wierzch głowy, kark, kantarek oraz obszar od gardła do piersi jest czarny (dobrze to widać na zdjęciu nr 4). Od wierzchu głowy kark oddziela biały pasek. Kończy się on na turkusowej plamie łysej skóry wokół oka. U młodych ten obszar jest żółty. Pomiędzy tą plamą a gardłem jest biało, tak jak pod karkiem i na brzuchu. Ogon ma barwę oliwkową, jak i skrzydło z czarnymi lotkami.

Wymiary

długość ciała: 25–30 cm
rozpiętość skrzydeł: 43 cm
masa ciała: 113 g

Ekologia i zachowanie

Biotop: Bagna i namorzyny, obrzeża lasów, luźne zadrzewienia, a także sady, parki i ogrody.

Zachowanie: Mocny lot. Jest towarzyski i żyje w hałaśliwych grupach.

Głos: Świerkoty, miauczenie i głośne ki-ołt. Piosenka to ostre i piskliwe dźwięki.

Pożywienie: Głównie bezkręgowce, owoce oraz nektar. Rzadko małe jaszczurki.

Lęgi: Wyprowadza 1–3 lęgi. Gniazduje w luźnej kolonii. Gniazdo jest miseczką z kory, trawy i korzeni w rozwidleniu gałęzi drzewa. Składa 2 jaja wysiadywane 16–17 dni. W niewoli pisklęta potrafią latać po 23–24 dniach.

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje słodnika za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale nie jest to ptak pospolity. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny^[4].

Od 2016 roku IUCN uznaje słodnika białoskrzydłego za osobny gatunek Entomyzon albipennis, zalicza go do kategorii najmniejszej troski. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako bardzo liczny. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny^[9].

Uwagi

↑ Na tytułowej stronie publikacji Lathama widnieje data 1801 (MDCCCI), niektóre źródła, np. baza ITIS, podają jednak datę 1802.

Przypisy

↑ Entomyzon cyanotis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Entomyzon, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2012-03-04] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Blue-faced Honeyeater (Entomyzon cyanotis). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2012-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-30)]. (ang.).
↑ ^a ^b Entomyzon cyanotis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Meliphagidae Vigors, 1825 - miodojady - Honeyeaters (wersja: 2021-01-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-31].
↑ ^a ^b Latham, J.: Supplementum Indicis Ornithologici, sive Systematis Ornithologiae. Londyn: G. Leigh, J. & S. Sotheby, 1801, s. xxix. (łac.).
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Honeyeaters. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-01-31]. (ang.).
↑ Słodnik (Entomyzon cyanotis) (Latham, 1801). Avibase – Światowa baza danych ptaków. [dostęp 2021-01-31].
↑ ^a ^b BirdLife International, Entomyzon albipennis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2015-04-11] (ang.).

Bibliografia

D. Chandler, D. Couzens, E. Dunn, J. Elphic, R. Hume i inni: Fakty o zwierzętach świata: Ptaki. MULTICO, 2008. ISBN 978-83-7073-583-8.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[uwaga1-7] Na tytułowej stronie publikacji Lathama widnieje data 1801 (MDCCCI), niektóre źródła, np. baza ITIS, podają jednak datę 1802.

[itis-1] Entomyzon cyanotis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[itis2-2] Entomyzon, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2012-03-04] (ang.).

[ibc-3] Blue-faced Honeyeater (Entomyzon cyanotis). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2012-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-30)]. (ang.).

[iucn-4] Entomyzon cyanotis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-5] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Meliphagidae Vigors, 1825 - miodojady - Honeyeaters (wersja: 2021-01-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-01-31].

[oryg-6] Latham, J.: Supplementum Indicis Ornithologici, sive Systematis Ornithologiae. Londyn: G. Leigh, J. & S. Sotheby, 1801, s. xxix. (łac.).

[ioc-8] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Honeyeaters. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-01-31]. (ang.).

[avibase-9] Słodnik (Entomyzon cyanotis) (Latham, 1801). Avibase – Światowa baza danych ptaków. [dostęp 2021-01-31].

[iucn2-10] BirdLife International, Entomyzon albipennis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2015-04-11] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[a]

[7]

[8]

[9]