Teatr 77
| ||
| Założyciel(e) | Ryszard Bigosiński Zdzisław Hejduk | |
|---|---|---|
| Data powstania | 1969 | |
| Państwo |  Polska
| |
| Lokalizacja | ul. Piotrkowska 77 Łódź | |
Teatr 77 (także: Siódemki)– teatr studencki założony w 1969 roku w Łodzi przez Ryszarda Bigosińskiego i Zdzisława Hejduka[1]. Grupa ta była prekursorem nowatorskich działań artystycznych i aktywizujących widzów. Uznana została za jedną z najważniejszych w nurcie alternatywnym w Polsce, co owocowało prezentacjami w Europie (m.in. na największym festiwalu teatralnym Fringe w Edynburgu)[2].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Pierwszą siedzibą teatru był klub przy ulicy Piotrkowskiej 77. Później Teatr 77 działał przy ul. Zachodniej 54/56, gdzie dziś mieści się Akademicki Ośrodek Inicjatyw Artystycznych[3].
Pierwszą produkcją był spektakl Rosjo, żono moja oparty na listach i utworach Aleksandra Błoka[4][5].
Spektakle teatralne „siódemek" były głosem młodego pokolenia dotyczącym aktualnych problemów życia społecznego i politycznego (Koło czy tryptyk 1971, Pasja II 1972, Retrospektywa 1973). Najważniejszym kierunkiem działania były przedsięwzięcia teatralne (Wiosna Ludów 1979, Labirynt świata i raj serca 1983, Droga do Delf 1991[6]) organizowane razem z artystami z wielu krajów. Powstawały one w przestrzeniach nieteatralnych (ulice, fabryki, las)[7].
Teatr występował na terenie całej Polski, brał udział w wielu krajowych festiwalach i przeglądach (m.in. Łódzkich Spotkaniach Teatralnych, Festiwalu Małych Form w Szczecinie czy Biennale Sztuki dla Dziecka w Poznaniu) oraz w kilkudziesięciu tournee zagranicznych. Grupa była zapraszana w tym czasie na najważniejsze, europejskie festiwale teatralne (m.in. Nancy 1975, La Biennale di Venezia 1975, Międzynarodowy Festiwal Teatru Otwartego Wrocław 1973, 1978)[3].
W 1977 r. powstało polsko-szwedzkie widowisko pt. Skrzyżowanie - Krosverg - Corssroads (we współpracy ze sztokholmskim Teater 9) i w tym samym roku Teatr 77 wraz z kilkoma innymi zespołami założył w Mediolanie IFIT (pol. Międzynarodowa Federacja Teatrów Niezależnych)[6].
W 1978 we Wrocławiu powstał projekt Hope, a w 1979 wspólne widowisko z brneńskim „Divadlo na provázku” (obecnie Divadlo Husa na provázku) pt. Wiosna Ludów[8].
Rok 1979 to także zorganizowanie pierwszego festiwalu IFIT w Sztokholmie i zmiana statusu zespołu Teatru 77[8].
W roku 1979 Teatr 77 wraz z kilkoma czołowymi grupami wywodzącymi się z ruchu studenckiego został sprofesjonalizowany i od tego momentu rozpoczęła się realizacja szeregu dużych międzynarodowych autorskich projektów inspirowanych przez Zdzisława Hejduka, m.in.: „Together-Labirynt świata i raj serca" (1983 Kopenhaga), „Droga do Delf" (1984 - 1996), „Chochoły" (1992 Edynburg,1996 Weimar, 1997 Łódź), „Wypędzenie Szczurów z miasta (Łódź, Praga 1991), „Don Kichot – wyprawa" (1999 w Gyulai), a także udział w festiwalu w Edynburgu w roku 1992, gdzie za spektakl „Obsługiwałem angielskiego króla" Teatr 77 (wraz z całą polską reprezentacją) otrzymał główną nagrodę tego Festiwalu Fringe First`s[7][1].
W dekadach 80. i 90. teatr prowadzony przez Zdzisława Hejduka rozwijał także klasyczną działalność teatralną. Do najważniejszych spektakli zrealizowanych w tym okresie (nie tylko przez Hejduka) zaliczyć można: Tren weselny 1982, Clowni 1983, Coraz trudniej kochać 1986, Moskwa-Pietuszki 1988, Sybilla 1991, Ja Feuerbach 1991 (grany w różnych międzynarodowych obsadach)[6].
Od roku 1987 roku, tzn. od momentu przygotowania przez Evę Talską bajki Wołam was wszystkie krasnoludki (oryg. Svolávám všechny skřítky! Královna) i przeprowadzenia w 1991 roku dużej akcji m.in. z udziałem młodzieży szkolnej – widowiska pn. Wyprowadzenie szczurów z miasta, pojawił się w działaniach Teatru nowy nurt - adresowany do młodej widowni. Kontynuacją tej linii były m.in. takie projekty jak „Podróż do Zamku na Wysokiej Skale” czy konkurs „My na progu nowego wieku”[7].
W 1991 roku teatr stał się polskim centrum „The European Movement”, organizacji działającej na rzecz zbliżenia europejskiego. Od tego momentu przyjął nazwę Ośrodek Ruchu Europejskiego Teatr 77[1].
W roku 1992 radni miasta Łodzi podjęli decyzję o likwidacji Teatru 77 jako jednostki artystycznej i w 1993 instytucja została wykreślona[6].Teatr powrócił do statusu Stowarzyszenia Teatralnego Teatr 77. Późniejsze prace Zdzisława Hejduka odbywały się jako każdorazowo organizowane specjalne działania artystyczne (jednak zawsze związane nazwą z Teatrem 77)[9].
W 1998 roku teatr został przekształcony w Ośrodek Inicjatyw Artystycznych - Teatr 77 realizujący przedstawienia edukacyjno-artystyczne[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Ośrodek Inicjatyw Artystycznych - Teatr 77, culture.pl
- ↑ Pośmiertne życie legendarnego Teatru 77, dzienniklodzki.pl
- ↑ a b Aldona Jawłowska, Więcej niż teatr, wyd. Wyd. 1, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988, ISBN 83-06-01592-4, OCLC 25455527 [dostęp 2021-05-15].
- ↑ Kathleen M. Cioffi, Alternative theatre in Poland, 1954-1989, New York: Routledge, 2013, s. 128, ISBN 978-1-134-37438-0, OCLC 852759040 [dostęp 2021-05-15].
- ↑ Rosjo, żono moja, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia). [online] [dostęp 2021-05-15].
- ↑ a b c d Andrzej Podgórski. Jerzy Katarasiński, studylibpl.com [dostęp 2021-05-15] (ang.).
- ↑ a b c Zdzisław Hejduk, Moja podróż z Teatrem 77, Łódź: Fundacja ANIMA "Tygiel Kultury", 2007, ISBN 978-83-88552-55-7, OCLC 233503397 [dostęp 2021-05-15].
- ↑ a b Krzysztof Sielicki, Droga przez Europę, „Tygodnik Spotkania” (28), 1991, ISSN 0867-3404.
- ↑ Katarzyna Spolińska, Zamykanie teatru otwartego, Poleski Ośrodek Sztuki, 1994.
- ↑ Teatr 77, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2017-09-19].