Trudny przypadek
Trudny przypadek (ang. hard case) – w teorii prawa sytuacja, w której organ wydający decyzję w procesie stosowania prawa ma do wyboru kilka możliwych rozwiązań, z których wszystkie można uznać za poprawne[1].
Problem trudnych przypadków dyskutowany był przede wszystkim w krajach anglosaskich, stając się jednym z głównych punktów spornych między różnymi koncepcjami teoretycznymi.
Zagadnienie trudnych przypadków pojawia się u Johna Austina. Austin, sprowadzając prawo do rozkazu suwerena, zauważa problem niejasności i niezupełności prawa. Aby temu zaradzić, suweren deleguje część swojej władzy na sędziów, by ci wyjaśniali i dookreślali niejasności prawne. Sędziowie stają się więc podobni suwerenowi, a ich rozkaz staje się prawem.
Nieostrość języka, czyli otwarty charakter tekstu prawnego, jest także przyczyną powstawania trudnych przypadków dla Herberta L. A. Harta[2]. W trudnych przypadkach sędzia zmuszony jest wyjść poza obowiązujący system prawa i podjąć decyzję opierając się na innych przesłankach.
Koncepcja ta została skrytykowana przez Ronalda Dworkina, przede wszystkim za przypisywanie sędziom roli prawotwórczej[3]. Opierając się na swojej integralnej filozofii prawa, autor ten wskazuje, że system prawny składa się nie tylko z reguł, ale także z zasad i nakazów polityki. Trudny przypadek to sytuacja, w której pojawia się niejasność odnośnie do reguł. Podejmując decyzję, sędzia powinien więc sięgnąć do zasad i nakazów polityki. Pozwalają one rozstrzygnąć trudny przypadek, jednocześnie nie wychodząc poza system prawny.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Sebastian Sykuna: Trudne przypadki. W: Leksykon współczesnej teorii i filozofii prawa. Jerzy Zajadło (red.). Warszawa: C.H. Beck, 2007, s. 339-340. ISBN 978-83-7483-519-0.
- ↑ Herbert L.A. Hart: Pojęcie prawa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 171-186. ISBN 83-01-12643-4.
- ↑ Ronald Dworkin: Biorąc prawa poważnie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 155-242. ISBN 83-01-12726-0.