Trzmielojad czubaty
| Pernis ptilorhynchus[1] | |
| (Temminck, 1821) | |
_I_IMG_9740.jpg) Samiec | |
-_Bharatpur_I2_IMG_8242.jpg) Samica | |
| Systematyka | |
| Domena | eukarionty |
|---|---|
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | strunowce |
| Podtyp | kręgowce |
| Gromada | ptaki |
| Podgromada | Neornithes |
| Infragromada | ptaki neognatyczne |
| Rząd | szponiaste |
| Rodzina | jastrzębiowate |
| Podrodzina | orłosępy |
| Plemię | Pernini |
| Rodzaj | Pernis |
| Gatunek | trzmielojad czubaty |
| Synonimy | |
| Podgatunki | |
|
zobacz opis w tekście | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |
 | |
Trzmielojad czubaty[4] (Pernis ptilorhynchus) – gatunek dużego ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Występuje w Azji, w pasie od środkowej Syberii do Japonii oraz w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej. Południowe populacje są osiadłe, podczas gdy północne (podgatunek P. p. orientalis) lato spędzają na północy, a zimują w Azji Południowo-Wschodniej.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 52–68 cm, rozpiętość skrzydeł 115–155 cm; masa ciała: samce 750–1280 g, samice 950–1490 g[2].
Posiada długą szyję, stosunkowo niewielką głowę, długi ogon oraz płaskie skrzydła. W przeciwieństwie do większości innych gatunków drapieżnych ptaków, występują różnice pomiędzy wyglądem samicy i samca. Samiec posiada bowiem szaro-niebieską głowę, podczas gdy głowa samicy ma odcień brązowy. Pozostała część ciała ma barwę brązową u przedstawicieli obu płci[5].
Podgatunki[edytuj | edytuj kod]
Wyróżniono następujące podgatunki P. ptilorhynchus[2][4][6]:
- trzmielojad wielki (P. p. orientalis) Taczanowski, 1891 – południowa Syberia do północno-wschodnich Chin, Japonia. Zimuje w Azji Południowo-Wschodniej na południe po Wielkie i Małe Wyspy Sundajskie, Filipiny i Wyspy Sangihe, w niewielkiej liczbie także dalej na zachód.
- trzmielojad rdzawogrzbiety (P. p. ruficollis) Lesson, 1830 – Indie i Sri Lanka do Mjanmy, Wietnamu i południowo-zachodnich Chin
- trzmielojad obrożny (P. p. torquatus) Lesson, 1830 – Półwysep Malajski, Sumatra, Borneo
- trzmielojad czubaty (P. p. ptilorhynchus) (Temminck, 1821) – Jawa
- trzmielojad brunatny P. p. palawanensis) Stresemann, 1940 – Palawan, Calauit (zachodnie Filipiny)
- trzmielojad wielkodzioby (P. p. philippensis) Mayr, 1939 – północne i wschodnie Filipiny
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Preferuje środowisko leśne. Żywi się głównie owadami, w szczególności larwami[5]. Zjada też miód pszczół i os[7].
Gniazdo z patyków umieszcza na wysokim drzewie. W zniesieniu 1–2 jaja, które są białe z jaskrawym czerwono-brązowym plamkowaniem[7].
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje trzmielojada czubatego za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji uznaje się za stabilny[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Pernis ptilorhynchus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c Orta, J., Marks, J.S. & Kirwan, G.M.: Oriental Honey-buzzard (Pernis ptilorhynchus). W: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-03-19].
- ↑ a b Pernis ptilorhynchus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Pernini Blyth, 1851 (wersja: 2019-03-24). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-03-19].
- ↑ a b James Ferguson-Lees, David A. Christie: Raptors of the world. Houghton Mifflin Harcourt, 2001. ISBN 978-0-618-12762-7.
- ↑ F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors (ang.). IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-03-19].
- ↑ a b Species account: Crested Honey Buzzard Pernis ptilorhyncus (ang.). W: Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-11-16].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne (ang.). W: eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology.