Viscaria alpina
Systematyka[1][2] | |||||
Domena | |||||
---|---|---|---|---|---|
Królestwo | |||||
Podkrólestwo | |||||
Nadgromada | |||||
Gromada | |||||
Podgromada | |||||
Nadklasa | |||||
Klasa | |||||
Nadrząd | |||||
Rząd | |||||
Rodzina | |||||
Rodzaj | |||||
Gatunek |
Viscaria alpina | ||||
Nazwa systematyczna | |||||
Viscaria alpina (L.) G.Don Gen. Hist. 1: 415 (1831)[3] | |||||
|
Viscaria alpina – gatunek rośliny należący do rodziny goździkowatych, w piśmiennictwie ogrodniczym znany pod nazwą firletka alpejska[4][5]. Występuje dziko w górach Europy oraz w północno-wschodniej części Ameryki Północnej[6]. Roślina uprawiana jest jako ozdobna. W Skandynawii wykorzystywana jest jako indykator złóż miedzi i niklu[7].
Morfologia i biologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Bylina wysokości do 10–15 cm.
- Łodyga
- Prosto wzniesiona, naga, pojedyncza lub słabo rozgałęziona.
- Liście
- Przy ziemi zebrane w rozetę, liczne, wąskolancetowate, nieco skórzaste. Liście łodygowe zrośnięte nasadami, nasady orzęsione.
- Kwiaty
- Zebrane w gęste nibygłówki, płatki powcinane, różowopurpurowe, rzadko białe. Kwitnie na przełomie kwietnia i maja.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Gatunek jest jednym z trzech z rodzaju smółka, który bywał często włączany do rodzaju firletka Lychnis, który od końca XX wieku włączany jest z kolei do rodzaju lepnica Silene[8]. W efekcie popularnym w XX wieku synonimem tego gatunku była nazwa Lychnis alpina i w konsekwencji nazwa zwyczajowa – firletka alpejska. Ze względu na szerokie ujmowanie rodzaju lepnica stosowane były też nazwy zaliczające gatunek do rodzaju lepnica, np. Silene suecica (Lodd. et al.) Greuter & Burdet Willdenowia 12:190. 1982[6]. Analizy filogenetyczne oparte na badaniach molekularnych, ale też morfologicznych, potwierdziły odrębność rodzaju smółka Viscaria i przynależność doń tego gatunku[8].
Uprawa
[edytuj | edytuj kod]Nadaje się na rabaty i do ogródków skalnych. Roślina jest całkowicie odporna na mróz i łatwa w uprawie. Preferuje słoneczne stanowisko, w półcieniu rośnie wyższa i bardziej rzadka. Podłoże powinno być kwaśne, próchniczno-gliniaste i zdrenowane żwirem (nie lubi dużej wilgoci w glebie). Rozmnaża się ją przez wysiew nasion wczesną wiosną. Po przekwitnięciu kwiaty należy usuwać.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-07] (ang.).
- ↑ a b Viscaria alpina (L.) G.Don. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-04-23].
- ↑ Eugeniusz Radziul: Skalniaki. Warszawa: PWRiL, 2007. ISBN 978-83-09-01013-5.
- ↑ Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
- ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
- ↑ David J. Mabberley , Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 856, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ a b Božo Frajman, Mikael Thollesson, Bengt Oxelman. Taxonomic revision of Atocion and Viscaria (Sileneae, Caryophyllaceae). „Botanical Journal of the Linnean Society”. 173, 2, s. 194–210, 2013. DOI: 10.1111/boj.12090.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Eugeniusz Radziul: Skalniaki. Warszawa: PWRiL, 2007. ISBN 978-83-09-01013-5.
- Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
- BioLib: 214627
- EoL: 487007
- Flora of North America: 250060895
- GBIF: 5588268
- IPNI: 911449-1
- ITIS: 823574
- NCBI: 1534650
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2487741
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:911449-1
- Tela Botanica: 64374
- identyfikator Tropicos: 6303630
- USDA PLANTS: SISU6
- CoL: 6Z2FF