Wenus z Malty
.jpg) Trzy figurki ludzkie z Malty | |
| Rodzaj |
rzeźba |
|---|---|
| Data powstania | |
| Wymiary |
4 do 13 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
Wenus z Malty – zespół 39 ludzkich figurek (całych postaci lub ich części) typu paleolityczna Wenus z epoki górnego paleolitu, wykonanych z ciosu mamuta, znaleziony na stanowisku archeologicznym Malta (w obwodzie irkuckim na Syberii w Rosji)[1][2]. Datowany jest na ok. 23 000 - 18 000 lat temu i reprezentuje kulturę zbliżoną do graweckiej.
Figurki określane jako Wenus znaleziono na stanowisku Malta, które znajduje się na skraju wsi o tej samej nazwie[3]. Wydobył je, wraz z innymi zabytkami kultury maltańsko-bureckiej, zbliżonej do kultury graweckiej, zespół Michaiła Gierasimowa, który pracował tu w okresie od 1928 do 1958[4][5]. Warstwa kulturowa, z której pozyskano artefakty datowana jest na ok. 23 000 - 18 000 lat temu[6]. Grupa figurek ludzkich z Malty obejmuje 39 egzemplarzy, zarówno całych postaci, w tym niewykończonych i uszkodzonych, jak i samych głów[7]. Figurki mają wysokość od 4 do 13 cm[8]. Wykonano je z ciosów mamuta[9]. Przedstawiają w większości postacie kobiece, o bardzo różnych sylwetkach (zarówno mocno otyłe, jak i bardzo szczupłe), ale są też figurki ludzi bez zidentyfikowanej płci, zarówno dorosłych, jak i dzieci oraz nastolatków[10]. Proporcje ciała niektórych z postaci są nieanatomiczne, rysy twarzy oddane w sposób bardzo schematyczny i uproszczony, stopy często nie są wyróżnione. W dolnej części nóg u kilku postaci twórcy wykonali otwór[11][12]. Wiele postaci pokryta jest rzeźbieniami, które wg badaczy przedstawiają lub mogą przedstawiać (nie zawsze interpretacja jest pewna) całe ubrania, pojedyncze elementy odzieży (np. kaptury i inne nakrycia głowy, pasy) lub niewielkie plecaki[13][14]. Na niektórych figurkach Wenus stwierdzono pozostałości pigmentów, co świadczy, że były one pierwotnie barwione kolorami zielonym, niebieskim i czerwonym[15].
Figurki antropomorficzne z Malty przechowywane są w czterech rosyjskich muzeach, w tym w Ermitażu, petersburgskiej Kunstkamerze i Muzeum Historycznym w Moskwie[16][17].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Strona Nowosybirskiego Uniwersytetu Państwowego nt. znalezisk z Malty [1]
- ↑ Strona Nowosybirskiego Uniwersytetu Państwowego nt. rzeźb Wenus z Malty[2]
- ↑ Strona Nowosybirskiego Uniwersytetu Państwowego nt. Malty [3]
- ↑ Strona Nowosybirskiego Uniwersytetu Państwowego nt. Malty [4]
- ↑ Lbova L. 2021: The Siberian Paleolithic site of Mal’ta: a unique source for the study of childhood archaeology. Evolutionary Human Sciences 3, e9, 1–11. https://doi.org/10.1017/ehs.2021.5
- ↑ Strona Nowosybirskiego Uniwersytetu Państwowego nt. Malty [5]
- ↑ Strona Nowosybirskiego Uniwersytetu Państwowego nt. rzeźb Wenus z Malty[6]
- ↑ Cirotteau Th., Kerner J., Pincas E., 2023: Lady Sapiens. Prawdziwa prehistoria kobiet. Wyd. Znak, Kraków, strona 88
- ↑ Strona Nowosybirskiego Uniwersytetu Państwowego nt. znalezisk z Malty [7]
- ↑ Strona Nowosybirskiego Uniwersytetu Państwowego nt. rzeźb Wenus z Malty[8]
- ↑ Strona Nowosybirskiego Uniwersytetu Państwowego nt. rzeźb Wenus z Malty[9]
- ↑ Lbova, L. V., Volkov, P. V., Bocharova, E. N., Kovalev, V. S. & Khaykunova, N. A., 2017: The techniques of modeling and decorating upper paleolithic anthropomorphic figurines from Malta, Eastern Siberia. Archaeology, Ethnology and Anthropology of Eurasia. 45 (3), strona 52
- ↑ Cirotteau i in. 2023, s. 88, 89
- ↑ Strona Nowosybirskiego Uniwersytetu Państwowego nt. rzeźb Wenus z Malty[10]
- ↑ Lbova L., Volkov P., 2017:: Pigment decoration of Palaeolithic anthropomorphous figurines from Siberia. Rock Art Research, 34 (2), s. 169–178. [11]
- ↑ Lbova, L. V., Volkov, P. V., Bocharova, E. N., Kovalev, V. S. & Khaykunova, N. A., 2017: The techniques of modeling and decorating upper paleolithic anthropomorphic figurines from Malta, Eastern Siberia. Archaeology, Ethnology and Anthropology of Eurasia. 45 (3), strona 49
- ↑ Лбова Л. В., 2018: Символический интеракционизм мальтинской антропоморфной палеолитической скульптуры. Искусство Евразии, №2(9), str. 27. DOI: 10.25712/ASTU.2518-7767.2018.02.002. u50070366/1070646/8/