Wielka Synagoga Chóralna w Grodnie

Wielka Synagoga Chóralna
Państwo	Białoruś
Miejscowość	Grodno
Budulec	murowana
Data budowy	1905
Data likwidacji	1944
Tradycja	ortodoksyjna
	Położenie na mapie Białorusi Wielka Synagoga Chóralna
	Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego Wielka Synagoga Chóralna
	Położenie na mapie Grodna Wielka Synagoga Chóralna
	53°40′44,79″N 23°49′30,32″E/53,679108 23,825089
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Wielka Synagoga Chóralna^[1] (biał. Вялікая харальная сінагога) – synagoga znajdująca się w Grodnie na Białorusi.

Historia

W 1572 roku w Grodnie pojawił się rabin Morduchaj ben Abraham Jaffe urodzony w Pradze. Z jego inicjatywy, w latach 1575–1578 wzniesiono pierwszą murowaną synagogę. Budynek ten spłonął podczas pożaru w 1617. Wkrótce król Polski Zygmunt III Waza zezwolił Żydom na budowę nowej "na tymże miejscu gdzie stara była". Obecna synagoga powstała, po pożarze starej w 1899, w latach 1902–1905 w stylu eklektycznym i mauretańskim. W 1941 po wkroczeniu wojsk niemieckich wnętrze synagogi zostało zdewastowane. Synagoga znajdowała się wtedy na terenie getta utworzonego przez Niemców.

W 1944 władze sowieckie zamknęły synagogę, a jej wnętrze wykorzystywano jako magazyn. W 1991 została zwrócona gminie żydowskiej w Grodnie, która ją częściowo wyremontowała i z powrotem dostosowała do funkcji kultowych. W 2011 r. rozpoczęto remont elewacji budynku. W 2012 roku w synagodze otwarto prywatne muzeum historii Żydów. W 2014 roku muzeum stało się oddziałem Państwowego Muzeum Historii Religii. W 2019 r. w holu głównym otwarto centrum edukacji o świecie żydowskim.

W 1931 ludność żydowska stanowiła około 42% ludności miasta. W Grodnie znajdowały się też synagogi: drewniana, na Słobodce, „Chajei Adam”.