Wikipedia:Projekty szkolne i akademickie/Trichoptera/Kod

.

{{Zwierzę infobox
|Podgatunek=
|Uwagi=
|Nazwa zwyczajowa=Allogamus starmachi|Łacińska=Allogamus starmachi
|Typ=[[stawonogi]]
|Podtyp=[[tchawkowce]]
|Gromada=[[owady]]
|Podgromada=
|Szczep=
|Nadrząd=
|Rząd=[[chruściki]]
|Podrząd=
|Rodzina=[[Limnephilidae]]
|Podrodzina=
|Plemię=
|Rodzaj=[[Allogamus]]
|Gatunek=
|Obrazek=}}

'''''Allogamus starmachi''''' – [[owady wodne|owad wodny]] z rzędu [[Chruściki|chruścików]] (Insecta: Trichoptera) z rodziny [[Limnephilidae]], jeden z nielicznych [[Endemit|endemicznych]] gatunków [[Owady|owadów]] Polski. Uznany jest za [[gatunek zagrożony]] (kategoria VU). Występuje w [[Tatry|Tatrach]], larwy żyją w okresowo płynących [[potok]]ach na terenie [[Tatrzański Park Narodowy|Tatrzańskiego Parku Narodowego]].

__TOC__

Gatunek występuje tylko w Tatrach na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Nie stwierdzono występowania w [[Tatry Niżne|Tatrach Niżnych]] ([[Słowacja]]). Gatunek opisany stosunkowo niedawno, bo w drugiej połowie XX wieku <ref>
{{Cytuj pismo
|nazwisko= Szczęsny
|imię= B
|tytuł= Notes sur quelques especes d’Allogamus (Trichoptera), Limnephilidae) dans les Tatra
|czasopismo= Bull. Acad. Pol. Sci, ser. Sci. biol.
|oznaczenie= 1967
|numer= 15
|strony= 479-482 |url= |język= }}</ref>.
, przez polskiego [[trichopterolog]]a [[Bronisław Szczęsny|Bronisława Szczęsnego]], a nazwa gatunkowa upamiętnia polskiego [[hydrobiolog]]a [[Karol Starmach|Karola Starmacha]].

''Allogamus starmachi'' uważany jest za [[Relikt glacjalny|relikt polodowcowy]]. W okresie zlodowacenia [[zasięg (biogeografia)|zasięg]] gatunku prawdopodobnie był szerszy. Występuje w [[Pyszniański Potok|Pyszniańskim Potoku]] (1200 m n.p.m., [[eudominant]]), [[Potok Kościeliski|Potoku Kościeliskim]] (1100 m n.p.m., [[recedent]]), [[Dolina Gąsienicowa|Dolinie Gąsienicowej]] (1680 m n.p.m.) i [[Dolina Pąńszczycy|Dolinie Pańszczycy]] (1600 m n.p.m.)<ref>
{{Cytuj pismo |nazwisko= Szczęsny
|imię= B
|tytuł= Caddisflies (Trichoptera) of running waters in the Polish North Carpathians
|czasopismo= Acta zool. Cracov
|oznaczenie= 1986
|numer= 29
|strony= 501-586
|url= |język= }}</ref>.

[[Larwy]] zasiedlają okresowo płynące potoki wosokogórskie powyżej 1100 m n.p.m. Zdolność do życia w okresowo wysychających i zimą zamarzających ciekach wysokogórskich, o stosunkowo niskiej temperaturze wody, można uznać, że przystosowane do warunków okresu zlodowaceń. Być może zasiedla także najpłytszy litoral niektórych stawów tatrzańskich. Larwy odżywiają się bakteriami i glonami, głównie [[sinica]]mi [[Cyanophyta]]<ref>
{{cytuj książkę
|nazwisko=Szczęsny
|imię=B
|autor link=Bronisław Szczęsny
|inni=Z.Głowaciński(red.)
|tytuł=Polska czerwona księga zwierząt
|url=http://www.iop.krakow.pl/pckz/
|wydanie=
|wydawca=PWRiL
|miejsce= Warszawa
|rok=1992
|strony=283-284
|rozdział=Allogamus starmachi (Szczęsny, 1967)
|adres rozdziału= |nazwisko r= |imię r= |autor r link= |tom=II
|tytuł tomu=Bezkręgowce,
|część= |tytuł części= |seria= |id=
|isbn=83-88934-60-0
|oclc= |doi= |cytat= |język= }} </ref>.

Larwy rozwijają się w okresie wiosny<ref> {{Cytuj pismo
|nazwisko=Szczęsny
|imię=B
|autor=
|autor link= Bronisław Szczęsny
|tytuł= Notes sur quelques especes d’Allogamus (Trichoptera), Limnephilidae) dans les Tatra
|czasopismo= Bull. Acad. Pol. Sci, ser. Sci. biol.
|oznaczenie=1967
|numer= 15
|strony=479-482
|url= |język= }}</ref>
[[poczwarka|poczwarki]] pojawiają się w okresie lata, zaś [[Imago|imagines]] jesienią. Larwy budują rurkowate, lekko zagięte, przenośne domki z fragmentów mineralnych zespojonych jedwabną przędzą. Można je zaliczyć do funkcjonalnej grupy troficznej [[Zdrapywacze|zdrapywaczy]]. Oddychają tlenem rozpuszczonym w wodzie. W drugiej połowie września i w październiku samice składają [[jajo (biologia)|jaja]], umieszczając je pod kamieniami na dnie potoku. Jaja przechodzą [[Diapauza|diapauzę]] zimową w temperaturze poniżej zera. Larwy wykluwają się w czasie pierwszych wiosennych roztopów.

Stan populacji w obserwowanych siedliskach prawdopodobnie ulega zmianom, na skutek wzrostu skażenia środowiska oraz zbyt intensywnego ruchu turystycznego. Gatunek jest umieszczony na [[Czerwona lista zwierząt|czerwonej liście zwierząt]] w kategorii gatunków zagrożonych (VU). Cała populacja znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego, co gwarantuje dobrą ochronę tego gatunku <ref>
{{cytuj książkę
|nazwisko=Czachorowski
|imię=S
|autor link=Stanisław Czachorowski
|inni=Z.Głowaciński(red.)
|tytuł=Czerwona Księga Zwierząt
|url=http://www.iop.krakow.pl/pckz/
|wydanie=
|wydawca=
|miejsce=
|rok=2004
|strony=227-228
|rozdział=Allogamus starmachi (Szczęsny, 1967)
|adres rozdziału= |nazwisko r= |imię r= |autor r link= |tom=II
|tytuł tomu=Bezkręgowce,
|część= |tytuł części= |seria= |id=
|isbn=83-88934-60-0
|oclc= |doi= |cytat= |język= }}</ref>

==Bibliografia==
*{{cytuj książkę
|nazwisko=Czachorowski
|imię=S
|autor link=Stanisław Czachorowski
|inni=Z.Głowaciński(red.)
|tytuł=Czerwona Księga Zwierząt
|url=http://www.iop.krakow.pl/pckz/
|wydanie=
|wydawca=
|miejsce=
|rok=2004
|strony=227-228
|rozdział=Allogamus starmachi (Szczęsny, 1967)
|adres rozdziału= |nazwisko r= |imię r= |autor r link= |tom=II
|tytuł tomu=Bezkręgowce,
|część= |tytuł części= |seria= |id=
|isbn=83-88934-60-0
|oclc= |doi= |cytat= |język= }}

==Linki zewnętrzne==

*{{cytuj stronę
| url =http://www.iop.krakow.pl/pckz/opis.asp?id=149&je=pl
| tytuł =Allogamus starmachi Szczęsny, 1967
| data dostępu = 18 czerwca 2008 | autor = | język =pl }}

==Literatura dodatkowa==
*{{cytuj książkę
|nazwisko=Szczęsny
|imię=B
|autor link= Bronisław Szczęsny
|inni=
|tytuł=The Tatra Mountains. 6th Int. Symp. on Trichoptera.
|url= |wydanie=
|wydawca=
|miejsce= Łódź-Zakopane
|rok=1989
|strony= 1-7 pp.
|rozdział=
|adres rozdziału= |nazwisko r= |imię r= |autor r link= |część= |tytuł części= |seria= |id=
|isbn=
|oclc= |doi= |cytat= |język= }}

[[:Kategoria:Limnephilidae]]