Przejdź do zawartości

Wnętrznica smardzowata

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wnętrznica smardzowata
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

siatkoblaszkowce

Rodzina

siatkoblaszkowate

Rodzaj

wnętrznica

Gatunek

wnętrznica smardzowata

Nazwa systematyczna
Gautieria morchelliformis Vittad.
Monogr. Tuberac. (Milano): 26 (1831)

Wnętrznica smardzowata (Gautieria morchelliformis Vittad.) – gatunek grzybów z rodziny siatkoblaszkowatych (Polyporaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Gautieria, Gomphaceae, Gomphales, Phallomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1831 r. Carlo Vittadini[1]. Synonimy:

  • Gautieria morchelliformis var. globispora Pilát 1958
  • Gautieria morchelliformis var. microspora Wichanský 1962
  • Gautieria morchelliformis var. stenospora Pilát 1958
  • Uslaria morchelliformis (Vittad.) Nieuwl. 1916[2].

Polską nazwę zarekomendował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Owocnik

O średnicy 1–2,5 cm, początkowo kulisty do elipsoidalnego, potem nieregularnie klapowany, w stanie dojrzałym pozbawiony warstwy okołowierzchołkowej. Perydium cienkie, białe, szybko zanikające. Gleba miękka i gąbczasta, mocno pofałdowana, początkowo biała, potem przechodząca w ochrowobrązową, w końcu przebarwiająca się na ciemnobrązową. Dzieli się na różnej wielkości komory o średnicy 1–4 mm, bardzo nieregularne i kanciaste, labiryntowe. W tramie elementy o grubości 75–100 µm, białe do kremowych, cienkie, złożone z wąskich, równoległych strzępek o średnicy 2–3,5 µm. Kolumella biała, ale szybko ulegająca zredukowaniu do niewielkiej pozostałości przy podstawie owocnika. Młode owocniki bez zapachu, starsze o nieprzyjemnym zapachu. Zarodniki w masie brązowe[4].

Cechy mikroskopowe

Bazydiospory 12–18 × 8–12 µm, krótkie, elipsoidalne do cytrynowatych, grubościenne, z 8–10 podłużnymi żebrami, złotobrązowe do ciemnobrązowych. Podstawki 35–45 × 6–9 µm, maczugowate, mające przeważnie dwie, czasem (3–) 4, krótkie sterygmy. Perydium to cienka błonka zbudowana ze znacznie napęczniałych strzępek o średnicy 8–16 µm, z lekko pogrubioną, żółtawobrązową ścianą[4].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Podano występowanie wnętrznicy smardzowatej w Ameryce Północnej, Europie i Azji[5]. W Polsce do 2003 r. znane były tylko dwa stanowiska i to już historyczne, podane przez Josepha Schrötera (Oborniki Śląskie, 1889) i F. Kauffmanna (Elbląg, 1926)[3]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status Ex – gatunek wymarły[6]. Po 2020 r. została jednak w Polsce znaleziona[7]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[8].

Grzyb częściowo naziemny, częściowo podziemny. Występuje w lasach, zwłaszcza iglastych[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-02-16].
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2023-02-16].
  3. a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 262, ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b D.N. Pegler, B. Spooner, T.W.K. Young, British truffles. A revision of British hypogeous fungi [online], Mycobank, 1993, s. 1–216 [dostęp 2023-02-16].
  5. Występowanie na świecie Gautieria morchelliformis (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-02-16].
  6. Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
  7. Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-01-03] (pol.).
  8. Aktualne stanowiska wnętrznicy smardzowatej w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-02-16].