Ząbkowanie (filatelistyka)

Ząbkowanie – cecha brzegów znaczka pocztowego, która jest wynikiem rozerwania perforacji arkusza przy wyrwaniu z niego znaczka.

Ząbkowania

W zależności od sposobu wykonania perforacji rozróżnia się rodzaje ząbkowań: liniowe, grzebieniowe, ramkowe i krzyżowe.

Ząbkowanie liniowe – ZL

Ząbkowanie liniowe powstaje w wyniku oddzielnego ząbkowania każdego rzędu poziomego i pionowego znaczków. Listwa perforująca ma przeważnie tylko jeden rząd igieł. Przy tym ząbkowaniu mogą nawet w tym samym arkuszu powstać znaczki różniące się wymiarami. Zdarzają się także częściowe braki ząbkowań lub ząbkowania wielokrotne. Charakterystyczne dla tego rodzaju ząbkowania są nieregularne naroża znaczków i na ogół przeząbkowanie wszystkich marginesów arkusza. Współcześnie jest to typ rzadko używany.

Ząbkowanie grzebieniowe – ZG

Ząbkowanie grzebieniowe powstaje wskutek równoczesnego ząbkowania z trzech stron znaczków w jednym rzędzie. Listwa perforująca ma kształt grzebienia. Przy tym ząbkowaniu często mogą występować dwa nieregularne naroża powstające w przerwie między uderzeniami grzebienia a arkusz ma tylko jeden margines przeząbkowany.

Ząbkowanie ramkowe – ZR

Ząbkowanie ramkowe powstaje w trakcie równoczesnego przeząbkowania całego arkusza układem krzyżujących się prostopadle listw perforujących. Znaczki charakteryzuje całkowita regularność naroży. Marginesy arkusza nie są przedziurkowane.

Ząbkowanie krzyżowe

Powstaje przy ułożeniu igieł perforacyjnych w kształcie litery H.

Zobacz też

Ząbkomierz

Bibliografia

Tadeusz Hampel (red.): Encyklopedia Filatelistyki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 627-628. ISBN 83-01-11373-1.
Sposoby oddzielania znaczków. W: Adam Kiełbasa-Schoeni, Stanisław Fołta: Podręcznik specjalizowany polskich znaczków pocztowych 1944–1999. Gliwice: U Marka, 2002. ISBN 83-917424-0-7.