Złotolitka murarkowa
| Chrysura trimaculata | |||
| (Förster, 1853) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Złotolitka murarkowa | ||
| Synonimy | |||
| |||
Złotolitka murarkowa (Chrysura trimaculata) – gatunek błonkówki z rodziny złotolitkowatych.
Gatunek ten opisany został w 1853 roku przez Arnolda Förstera jako Chrysis trimaculata[1].
Błonkówka o wydłużonym ciele długości od 6 do 11 mm (u pokolenia letniego ciało mniejsze niż u wiosennego). Głowę ma zieloną, o silnie wydłużonych i dłuższych niż szerokość żuwaczek policzkach. Owłosienie ciemienia, wgłębienia czołowego i górnej części czoła jest jednobarwnie czarne lub brunatne. Włoski na górnej części czoła są dłuższe niż drugi człon czułków[2]. Ubarwienie tułowia jest niebieskie z zielonymi lub złocistymi łatami[3]. Tylny fragment zatarczki leży na opadającej ścianie tułowia[2]. Zaplecze nie ma trójkątnej, połyskującej jamki w części przednio-grzbietowej, a jego boczne wyrostki są zębopodobne. Pozatułów ma trójkątne kąty z wcięciami u nasady i nieco wypukłymi krawędziami zewnętrznymi[3]. Złocisty gaster cechuje się trzecim tergitem pozbawionym zębów i falistych wcięć na tylnym brzegu oraz o słabo rozwiniętym poprzecznym rządku punktów, a czwartym tergitem krótko i biało owłosionym[2]. Punktowanie gaster jest jednolite i gęste, a przestrzenie międzypunktowe matowe[3].
Złotolitka ta ma dwa pokolenia rocznie. Larwy są pasożytami gniazdujących w pustych muszlach ślimaków z rodzaju Helix gatunków murarek. W przypadku pokolenia wiosennego są to Osmia bicolor i Osmia aurulenta, a w przypadku letniego Osmia spinulosa[4][2]. Ponadto gatunek ten może pasożytować na smukliku Halictus calceatus[4].
Owad o rozprzestrzenieniu głównie środkowoeuropejskim[4]. Znany z Francji, Belgii, Luksemburga, Niemiec, Szwajcarii, Austrii[1], północno-wschodnich Włoch[4], Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Albanii i Bliskiego Wschodu[1]. W 2002 umieszczony na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce jako gatunek o słabo rozpoznanym statusie[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Chrysura trimaculata. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2018-09-12].
- ↑ a b c d Jan Noskiewicz, Wojciech Puławski: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XXVI Błonkówki — Hymenoptera. Zeszyt 55—56. Złotolitki — Chrysididae, Cleptidae. Polski Związek Entomologiczny, PWN, 1956.
- ↑ a b c Review of the genera and species with keys to Polish species of cuckoo-wasps. W: Bogdan Wiśniowski: Cuckoo-wasps (Hymenoptera: Chrysididae) of Poland. Ojców National Park, 2015, s. 330-346.
- ↑ a b c d G.L. Agnoli, P. Rosa: Chrysura trimaculata (Rossi, 1790). [w:] Chrysis.net Database of the Italian Chrysididae [on-line]. 2018. [dostęp 2018-09-12].
- ↑ Józef Banaszak: Chrysididae. Złotolitki. W: Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Zbigniew Głowaciński, Małgorzata Makomaska-Juchiewicz, Grażyna Połczyńska-Konior (red.). Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk (PAN), 2002, s. 54–56. ISBN 83-901236-8-1.