Przejdź do zawartości

Zapletka maczugowata

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zapletka maczugowata
Ilustracja
Dojrzałe zarodnie
Systematyka[1]
Domena

eukarionty

Królestwo

Protozoa

Typ

śluzowce

Klasa

Myxogastrea

Rząd

Trichiida

Rodzina

Trichiaceae

Rodzaj

zapletka

Gatunek

zapletka maczugowata

Nazwa systematyczna
Hemitrichia clavata (Pers.) Rostaf.
Vers. Syst. Mycetozoen (Strassburg): 14 (1873)
Dojrzewające zarodnie

Zapletka maczugowata (Hemitrichia clavata (Pers.) Rostaf.) – gatunek śluzowców[2].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hemitrichia, Trichiaceae, Trichiida, Incertae sedis, Myxogastrea, Mycetozoa, Amoebozoa, Protozoa[2].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1794 r. Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Trichia clavata. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu Józef Rostafiński w 1873 r.[2]

Synonimy[3]:

  • Arcyria clavata (Pers.) Massee 1892
  • Hemiarcyria clavata (Pers.) Rostaf. 1875
  • Hemiarcyria clavata (Pers.) Rostaf. 1875 var. clavata
  • Hemitrichia clavata (Pers.) Rostaf., 1873 var. clavata
  • Hyporhamma clavatum (Pers.) Lado 2001
  • Trichia clavata Pers. 1794
  • Trichia clavata Pers. 1794 var. clavata

Nazwa polska na podstawie opracowania Świat śluzowców, grzybów i mszaków Wigierskiego Parku Narodowego[4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Hemitrichia clavata tworzy zarodnie na szypułkach, wyrastające pojedynczo lub w gęstych grupach. Mają kształt od kulistego do gruszkowatego, barwę od złocistożółtej do brązowooliwkowej, są jaśniejsze w kierunku wierzchołka. Powierzchnia błyszcząca, wysokość wraz z szypułką od 1 do 3 mm. Główka zarodni o wysokości 0,7–1,5 mm i szerokości 0,5–1,8 mm[5].

Błoniasta powierzchnia lężni o barwie czerwonawo-brązowej, nieregularnie otaczająca podstawę szypułki. Szypułka ciemnobrązowa u podstawy, jaśniejsza w kierunku zarodni i stopniowo w nią przechodząca. W świetle przechodzącym wydaje się brązowa. Ma długość 0,3–1,5 mm, grubość około 0,2 mm. Wewnątrz posiada torbiele o wielkości około 10–20 μm, przypominające zarodniki[5].

Ściana zarodni otwiera się nieregularnie w górnej części, od 1/2 do 2/3 zarodni pozostaje nieotwarte. W świetle przechodzącym perydium wydaje się bladożółte. Ma cienkie i ściśle przylegające brodawki, czasami ornamentację w postaci siatki. Włośnia rozgałęziona. elastyczna, po wyjściu z zarodni luźna, o włóknach o barwie od bladożółtej do miodowożółtej w świetle przechodzącym. Charakterystyczną cechą jest występowanie na włóknach włośni 5-6 dobrze widocznych spiralnych pasm oraz bardzo drobnych kolców, wskutek czego brzeg włośni jest jaśniejszy. Włośnia tworzy gęstą sieć w postaci siatki z kilkoma wolnymi końcami. Grubość włókien 4–7 μm[5].

Zarodniki w masie żółte do miodowożółtych. Mają powierzchnię o ornamentacji w postaci drobnej siatki i posiadają drobną brodawkę. Kształt od kulistego do półelipsoidalnego, średnica 7–10 μm[5].

Plaszmodium białe[5].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Jest to pospolity gatunek śluzowca, szeroko rozprzestrzeniony w całej strefie klimatu umiarkowanego. Podawane przypadki jej występowania w klimacie tropikalnym często wynikają z mylenia jej z zapletką kieliszkowatą. Rozwija się na rozkładającym się drewnie, głównie twardych drzew. Pojawia się nawet po dłuższych okresach suchej pogody[5].

Gatunki podobne

[edytuj | edytuj kod]

Bardzo podobna jest zapletka kieliszkowata (Hemitrichia calyculata). Pewne rozróżnienie tych gatunków możliwe jest tylko przez mikroskop. Zapletka kieliszkowata odróżnia się budową włośni (nierozgałęziona i bez kolców), wielkością i powierzchnią zarodników (kolczasta)[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. CABI databases. [dostęp 2014-09-25]. (ang.).
  2. a b c Index Fungorum. [dostęp 2018-11-19]. (ang.).
  3. Species Fungorum. [dostęp 2018-11-19]. (ang.).
  4. Wierzcholska S., Halama M., Panek E., Plášek V., Krzysztofiak A., Romański M., Fałtynowicz W., Krzysztofiak L. 2010. Świat śluzowców, grzybów i mszaków Wigierskiego Parku Narodowego. – Przyroda Wigierskiego Parku Narodowego, seria popularnonaukowa, Suwałki, s. 1–208.
  5. a b c d e f g Hermann Neubert, Wolfgang Nowotny, Karlheinz Baumann. Die Myxomyceten Deutschlands und des angrenzenden Alpenraumes unter besonderer Berücksichtigung Österreichs. Tom1. Karlheinz Baumann Verlag, Gomaringen 1993, ISBN 3-929822-00-8.