Zdarzyło się to w Lampadeforii
Autor | |
---|---|
Typ utworu | |
Wydanie oryginalne | |
Miejsce wydania | |
Język | |
Data wydania |
1934 |
Pierwsze wydanie polskie | |
Data wydania polskiego |
1954 |
Przekład |
Zdarzyło się to w Lampadeforii (bułg. Това се случи в Лампадефория) – opowiadanie Swetosława Minkowa, opublikowane w 1934 roku. Opowiadanie jest rodzajem satyrycznego pamfletu, w którym charakterystyczne dla Minkowa połączenie ironii, satyry i groteski[1] służy do mocnego podkreślenia aktualnych problemów społecznych i politycznych.
Treść
[edytuj | edytuj kod]W Lampadeforii, kraju którego nie ma na żadnych mapach, ale który istnieje[2], szaleje kryzys. Likwidowane są zakłady pracy, bezrobocie gwałtownie wzrasta. Po długich debatach w parlamencie opracowany zostaje plan naprawczy. Następnego dnia w całym kraju ogłoszony zostaje manifest, w którym ludność, wobec trudności wewnętrznych kraju, wezwana zostaje do spełnienia wielkiego, patriotycznego czynu[3], czyli do żywienia się trawą. Bezrobotni Lampadeforianie przyjmują manifest z entuzjazmem, wychodzą na łąki i zaczynają jeść nie tylko trawę, ale także osty. Któregoś ranka Lampadeforianie w cudowny sposób zamieniają się w owce i jest to punkt zwrotny całej historii, przyczyniający się do opanowania kryzysu w Lampadeforii. Ministrowie doją teraz owce i strzygą je, z wełny wyrabiają tkaniny, z mleka - ser, a eksport tych dóbr za granicę przyczynia się do dobrobytu w Lampadeforii.
Opowiadanie składa się z dwóch części. W pierwszej narrator opowiada o sytuacji w Lampadeforii, o manifeście wydanym przez parlament i podpisanym przez władcę oraz o przemianie bezrobotnych w owce. Drugą część stanowi rozmowa z diabłem dziadka Sabaotha (Boga), siedzącego w piżamie w swej rezydencji na planetoidzie Cererze[4].
W pierwotnej wersji utworu manifest, wydany przez parlament Lampadeforii podpisany jest przez władcę Bodila III (bułg. bodil – "kolec, oset"). Ze względu na skojarzenia z panującym wówczas w Bułgarii Borysem III imię lampadeforiańskiego władcy zostało przed wydaniem ocenzurowane i zastąpione imieniem Kaktus I[5]. Ta różnica w nazewnictwie widoczna jest w dwu przekładach opowiadania na język polski. W opublikowanym w 1954 r. w zbiorze Antologia noweli bułgarskiej przekładzie opowiadania Zdarzyło się to w Lampadeforii pod manifestem podpisany jest Kaktus I – Król Lampadeforii (s. 477). Natomiast w wyborze opowiadań Swetosława Minkowa Alchemia miłości (Warszawa 1966) pojawia się imię Bodil III (s. 47). Cenzura pozostawiła natomiast bez zmian ironiczną charakterystykę władcy Bodila III, który interesuje się entomologią i więcej uwagi poświęca nowemu okazowi owada z Malajów, niż sytuacji poddanych. Jest to aluzja do przyrodniczych zainteresowań Borysa III[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ H. Czajka: Literatura bułgarska. W: Historia literatur europejskich. T. 3. Warszawa: 1991, s. 93.
- ↑ Swetosław Minkow: Alchemia miłości. s. 45.
- ↑ Swetosław Minkow: Alchemia miłości. s. 46.
- ↑ Swetosław Minkow: Alchemia miłości. s. 52.
- ↑ Това се случи в Лампадефория (tekst utworu). litclub.bg. [dostęp 2011-09-22]. (bułg.).
- ↑ Светослав Минков - писателят с рентгеновите очи (charakterystyka postaci Minkowa). novinar.bg. [dostęp 2011-09-22]. (bułg.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Henryka Czajka: Literatura bułgarska. W: Dzieje literatur europejskich. T. 3. Warszawa: 1991, s. 93.
- Teresa Dąbek-Wirgowa: Historia literatury bułgarskiej. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: 1980, s. 253.
- Swetosław Minkow: Alchemia miłości i inne opowiadania. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1966, s. 45-53.
- Antologia noweli bułgarskiej XIX i XX w.. Warszawa: Czytelnik, 1954, s. 476-482.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Това се случи в Лампадефория (tekst utworu). litclub.bg. [dostęp 2011-09-22]. (bułg.).