Ziemia (poemat)
 Dante i Wergili w piekle. Rafael Flores. | |
| Autor |
Cyprian Kamil Norwid |
|---|---|
| Typ utworu |
poemat |
| Data powstania |
1850 |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania |
Warszawa-Kraków |
| Język |
polski |
| Data wydania |
1912 |
| Wydawca |
Zenon Przesmycki |
Ziemia – fragment poematu Cypriana Kamila Norwida z 1850 pomyślany przez autora jako «Komedii» Danta czwarty tom.
O poemacie[edytuj | edytuj kod]
Ziemia jest następstwem silnego przejęcia się Norwida Dantem, którego studiował w oryginale od 1844, a od 1846 tłumaczył. Pod wpływem tej lektury liczne obrazy dantejskie przeniknęły do liryków poety, a on sam zaczął po dantejsku spoglądać na otaczający go świat, zgadzając się z Krasińskim, że w naszych czasach piekieł nie ma za ziemią – pod ziemią – ale one są na ziemi. Za takie Przedpiekle (Limby) uważał sytuacje polityczną swego narodu. w poemacie Trzy pytania (Niewola) w 1849 zapowiadał, że zstąpi w limby wielkie swojego narodu bez Wergilego z pochodnią na drodze.[1]
Motyw wędrówki przez ową czwartą krainę stał się wkrótce tematem osobnego poematu, któremu Norwid nadał podtytuł «Komedii» Danta czwarty tom. Rodzaj prologu do tego poematu poeta przepisał jesienią 1850 w liście do Augusta Cieszkowskiego poprzedzając go długim wyliczeniem swoich życiowych porażek. Porażki te znalazły częściowe odbicie w prologu, sugerującym, że poemat będzie wędrówką przez ziemię boleści jego bohatera[1]. Znacznie później, na przełomie 1859 i 1860 Norwid ofiarował Łucji z Giedrojciów Rautenstrauchowej trzy fragmenty swego poematu, jak się wydaje oryginalne jedyne jego karty. Był to znany już prolog, scena pomiędzy Trzewikiem Gutenberga a Towarzystwem Uczonych i początek pieśni ósmej. Z załączonego do przesyłki listu wynika, że poemat nie był ukończony i że poeta kończyć go nie zamierzał[2].
Fragmenty przekazane Rautenstrauchowej przeszły po jej śmierci w 1887 na własność Ludwika Wiszniewskiego właściciela Soboliszek w guberni suwalskiej, gdzie przepisał go archiwista i miłośnik literatury Wacław Wejtka. Po śmierci Wiszniewskiego autografy Norwida zaginęły. Posiadaną kopię Wejtka okazał w 1899 Wiktorowi Gomulickiemu, a ten w 1904 udostępnił ją Zenonowi Przesmyckiemu[2]. Zachowane fragmenty poematu, w sumie 91 wersów, ukazały się drukiem w tomie A Pism zebranych w 1912[3].
Treść[edytuj | edytuj kod]
Dantego wiedli przez piekło i raj Wergili z Beatryczą, poeta na wędrówkę po ziemi za przewodniczkę postanowił wziąć sobie Prawdę. Taki wędrowiec smutny nie ma jednak przyjaciela ani kochanki[4].
Poeta rozmawia z damą o kokieterii i ślubie, ona woli mówić o gramatyce i Korneliuszu. Kiedy ją ujmuje za przegub dłoni, przerywa mu pająk, którego przewodnictwu się poddaje. Zaintrygowanej damie wyjaśnia, że rozmawia z pająkiem, z którym mieszka w grobowcu. Poczciwiec wylągł się z listów miłosnych, próchniejących w pustelniczej chacie. Wiele wędrował po świecie, pewnego razu spotkał Napoleona. Dama żałuje, że z jej rozmówcy taki oryginał. Poeta tłumaczy się, że przychodzi z ulicy grobów miasta Pompei. Sługa wnosi herbatę. Poeta z bólem wspomina inne herbatki i konwersacje podczas nich toczone. (Tu tekst się urywa)[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Norwid 1971 ↓, s. 719.
- ↑ a b Norwid 1971 ↓, s. 720.
- ↑ Norwid 1971 ↓, s. 721.
- ↑ Norwid 1971 ↓, s. 29-30.
- ↑ Norwid 1971 ↓, s. 31-34.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Cyprian Kamil Norwid: Pisma wszystkie. T. 3. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971.