Kutry patrolowe projektu 90
_(9821806585).jpg) SG-144 (pierwszy od lewej) za czasów służby w MOSG | |
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Użytkownicy | |
| Stocznia | |
| Wejście do służby |
1973 |
| Wycofanie |
2013 |
| Zbudowane okręty |
12 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
41,8 t |
| Długość |
21,22 m |
| Szerokość |
4,46 m |
| Zanurzenie |
1,2 m |
| Napęd |
2 silniki wysokoprężne Wola 28H12A napędzające dwie śruby |
| Prędkość |
19,7 węzła |
| Zasięg |
500 Mm |
| Załoga |
6 osób |
Kutry patrolowe projektu 90 (w kodzie NATO: Wisloka) – seria dwunastu polskich kutrów patrolowych, wprowadzonych do służby w Wojskach Ochrony Pogranicza (WOP) w latach 1973–1977. Po rozwiązaniu WOP w 1991 roku, wszystkie okręty skierowano do nowo powstałego Morskiego Oddziału Straży Granicznej (MOSG). Ostatnie dwie jednostki wycofano z eksploatacji w 2013 roku. Wszystkie kutry powstały w Gdańskiej Stoczni Wisła.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Kutry patrolowe projektu 90 powstały z początkiem pierwszej połowy lat 70. XX wieku, w celu zastąpienia przestarzałych kutrów projektu 361. Podjęto decyzję, by opracować dwa typu jednostek, które różniły się od siebie wielkością oraz możliwościami. W wyniku prowadzonych prac stworzono w Biurze Projektowo-Technologicznym Morskich Stoczni Remontowych PROREM w Gdańsku, lżejszy projektu kutrów, które oznaczono właśnie jako jednostki projektu 90, zaś w CKBO-2 opracowano większe jednostki projektu 918. Budowę kutrów projektu 90 powierzono Stoczni Wisła[1][2].
Pierwszą jednostkę projektu 90 wprowadzono do służby w WOP 20 października 1973 roku, jako KP-141. Ostatnią jednostkę – KP-152 wprowadzono do linii 5 sierpnia 1976 roku. Łącznie wybudowano 12 okrętów o numerach od KP-141 do KP-152, które służyły po 6 w Kaszubskim Dywizjonie Okrętów Pogranicza oraz Pomorskim Dywizjonie Okrętów Pogranicza. W czerwcu 1975 roku trzy okręty projektu 90 uczestniczyły w ćwiczeniach o kryptonimie Posejdon-75[3]. 18 czerwca 1991 roku, po rozwiązaniu Wojsk Ochrony Pogranicza, kutry przekazano do nowo powstałej Straży Granicznej, gdzie zasiliły struktury MOSG[1][2]. Podczas ich eksploatacji w siłach Morskiego Oddziału Straży Granicznej, zmieniono im nazwy z „KP” na „SG”, zachowując ich dotychczasowe numery burtowe[1]. Ostatnie dwie jednostki – SG-144 i SG-150 wycofano z eksploatacji 4 października 2013 roku[2].
Kuter SG-152 został sprzedany w ręce cywilne w 2009 roku po wycofaniu z eksploatacji. Po remoncie jednostka została przebudowana na cywilny statek wycieczkowy, oferujący wyprawy dla płetwonurków[4][5].
Konstrukcja
[edytuj | edytuj kod]Kutry patrolowe projektu 90 były to małe jednostki patrolowe zdolne do prowadzenia działań w rejonach zatok. Były to jednostki o długości wynoszącej 21,22 m, szerokości 4,46 m i zanurzeniu 1,2 m[1]. Wyporność kutrów wynosiła 41,8 t. Jednostki napędzano za pośrednictwem dwóch czterosuwowych, 12-cylindrowych silników wysokoprężnych Wola 28H12A o mocy 503 KM każdy, napędzające za pośrednictwem swoich własnych wałów dwie śruby napędowe. Energię elektryczną na jednostkach zapewniał zespół prądotwórczy X322 MEz-EL generujący moc 25 kVA. Tak skonfigurowana siłownia okrętowa pozwalała osiągnąć kutrom projektu 90 maksymalną prędkość wynosząca 19,7 węzła[1].
Maksymalny zasięg jednostek wynosił 500 Mm, zaś autonomiczność to pięć dób. Zapas paliwa zabieranego przez kutry wynosił 2,42 t, zaś wody słodkiej 1,1 t. Załoga jednostek liczyła 6 osób, jednak miały one przewidziane miejsce dla zaokrętowanych dodatkowo 3 osób[1]. Okręty te wyposażone były w radar nawigacyjny SRN. Na uzbrojenie jednostek składały się dwa stanowiska dwulufowych wielkokalibrowych karabinów maszynowych kalibru 12,7 mm typu 2M-1[1][2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Ciślak 1995 ↓, s. 200.
- ↑ a b c d Kutry patrolowe projektu 90 (kod NATO Wisloka): SG-145 (ex KP-145) [online], www.graptolite.net [dostęp 2021-11-12].
- ↑ Rochowicz 2021 ↓, s. 29.
- ↑ Tomasz Andrukajtis, „Thorr” – nowa jednostka dla nurków w rejonie Morza Bałtyckiego [online], Divers24.pl Największy Polski portal nurkowy., 12 lipca 2017 [dostęp 2021-11-12] (pol.).
- ↑ Sztorm & Thorr Usługi Morskie [online], Facebook.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Jarosław Ciślak: Polska Marynarka Wojenna 1995. Warszawa: Lampart & Bellona, 1995, s. 199–200. ISBN 83-86776-00-5.
- Robert Rochowicz. Ostatnia parada MW PRL. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 5–6 (204), 2021. Magnum-X. ISSN 1426-529X.