Źródło (obraz Jeana-Auguste’a-Dominique’a Ingres’a)

Źródło
(nr. inw. RF 219)
La Source
Autor	Jean-Auguste-Dominique Ingres
Data powstania	1820–1856
Medium	olej na płótnie
Wymiary	163 × 80 cm
	Miejsce przechowywania
Miejscowość	Paryż
Lokalizacja	Musée d’Orsay
	Multimedia w Wikimedia Commons

Źródło (fr. La Source) – obraz olejny Jeana-Auguste’a-Dominique’a Ingres’a, obecnie przechowywany w Musée d’Orsay w Paryżu.

Opis

Źródło jest jednym z najdłużej malowanych dzieł Ingres’a. Zostało rozpoczęte w 1820 roku podczas pobytu mistrza we Florencji. Tam przez cztery lata autor studiował malarstwo renesansowe, co widoczne jest na obrazie w giętkich liniach i jasnej karnacji postaci. Ukończenie obrazu nastąpiło w 1856 roku przy asyście jego uczniów Alexandre’a Legoffe'a i Jean-Paul-Etienne'a Balze'a i zostało zaprezentowane w pracowni mistrza niewielkiej grupie przyjaciół. Dopiero później zostało pokazane szerszej publiczności, stając się inspiracją dla pisarzy i poetów.

Obraz uważany jest za przykład klasycyzmu. Ingres przekładał wyższość linii nad kolorem, czym przeciwstawiał się zasadom malarstwa romantycznego, gdzie przedmioty były pozbawione wyraźnych konturów.

Przedstawiona postać, jak i jej klasyczna poza, personifikuje nagą kobietę w postaci Wenus Anadyomene, ukazaną przez Sandra Botticellego na obrazie Narodziny Wenus. Motywy mitologiczne pozwalały na pokazanie przez malarzy aktu kobiecego.

Boginie Wenus i odaliski Ingres malował kilkakrotnie, kładąc nacisk głównie na oryginalne pozy modelek i arabeskowe linie, odchodząc jednocześnie od wiernego przedstawiania anatomii. Przykładem tego może być postać przedstawiona na obrazie Wielka odaliska.

Nawiązania

Gładka karnacja kobiety daje złudzenie posągu. Taki styl malowania znalazł wielu naśladowców, głównie widoczny w dziełach uczniów Ingres’a, gdzie sceny mitologiczne i akty są wyidealizowane, a detale wiernie odtworzone. Przykładem tego mogą być: obraz Williama Adolphe’a Bouguereau pt. Narodziny Wenus z 1879 roku (obecnie w Musée d’Orsay), czy obraz Georges’a Seurata Angelica (według Ingres’a), z 1878 roku (w zbiorach prywatnych).

Irlandzki pisarz George Augustus Moore w swojej książce Confessions of a Young Man posłużył się Źródłem jako punktem wyjścia rozważań o moralności w sztuce, pisząc: „Na ile dbam o to, że ceną zapłaconą za Źródło Ingres’a była cnota pewnej szesnastoletniej panienki? To, że modelka zmarła w przytułku od pijaństwa i chorób, jest niczym w porównaniu z podstawową potrzebą dysponowania Źródłem, prześlicznym snem o niewinności, ażeby myśleć o nim, aż moja dusza rozchoruje się z zachwytu nad świętą wizją malarza. Co więcej, wiedza o tym, że zło zostało uczynione – że (…) dziewczę, albo tysiąc dziewcząt, zmarło w przytułku za tę jedną dziewiczą rzecz – stanowi dodatkową przyjemność, której nie potrafiłbym sobie odmówić”^[a].

Uwagi

↑ What care I that the virtue of some sixteen-year-old maiden was the price paid for Ingres' La Source? That the model died of drink and disease in the hospital, is nothing when compared with the essential that I should have La Source, that exquisite dream of innocence, to think of till my soul is sick with delight of the painter's holy vision. Nay more, the knowledge that a wrong was done—that (…) a girl, or a thousand girls, died in the hospital for that one virginal thing, is an added pleasure which I could not afford to spare.

Bibliografia

Margherita d'Ayala Valva, Wielkie muzea. Musée d’Orsay, Warszawa: HPS, 2007, ISBN 978-83-60688-41-0.

Linki zewnętrzne

Opis obrazu na stronie muzealnej

[1] What care I that the virtue of some sixteen-year-old maiden was the price paid for Ingres' La Source? That the model died of drink and disease in the hospital, is nothing when compared with the essential that I should have La Source, that exquisite dream of innocence, to think of till my soul is sick with delight of the painter's holy vision. Nay more, the knowledge that a wrong was done—that (…) a girl, or a thousand girls, died in the hospital for that one virginal thing, is an added pleasure which I could not afford to spare.

[a]