Kinazy janusowe

Kinazy Janusowe (kinazy JAK, ang. Janus kinases, JAK) – rodzina niereceptorowych kinaz tyrozynowych, mających udział w wewnątrzkomórkowej transdukcji sygnału w szlaku JAK-STAT. Początkowo nazwa JAK1 i JAK2 była akronimem od "just another kinase" (ponieważ geny tych białek zostały zidentyfikowane podczas dużego przeglądu biblioteki ludzkiego DNA), ale ostatecznie przyjęło się rozwinięcie skrótu "Janus kinase". Nazwa nawiązuje do Janusa, rzymskiego boga o dwóch twarzach; kinazy JAK za to posiadają dwie domeny białkowe, z których jedna jest domeną kinazową, a druga hamuje aktywność kinazową pierwszej.

Do rodziny kinaz Janusowych należą cztery białka:

• kinaza Janusowa 1 (JAK1)
• kinaza Janusowa 2 (JAK2)
• kinaza Janusowa 3 (JAK3)
• kinaza tyrozynowa 2 (TYK2)

JAKs są białkami wielkości od 120 do 140 kDa, zawierającymi siedem homologicznych domen określanych jako JH1-7 (Janus homology domain). JH1 jest domeną kinazową, kluczową dla aktywności enzymatycznej białek rodziny JAK; zawiera konserwowane reszty tyrozynowe niezbędną do aktywacji (Y1038/Y1039 w JAK1, Y1007/Y1008 w JAK2, Y980/Y981 w JAK3, Y1054/Y1055 w Tyk2). Fosforylacja tych reszt prowadzi do zmiany konformacji białka, umożliwiającej związanie substratu. JH2 jest domeną pseudokinazową; mimo że jest wykazuje aktywności kinazowej, jest niezbędna do katalitycznej aktywności białka, być może przez regulację aktywności domeny JH1.Domeny JH3-JH4 wykazują homologię z domenami SH2 (Src-homology-2). N-koniec białek rodziny JAK, zawierający domeny JH4-JH7, określany jest jako domena FERM (akronim od 4.1 (four)-ezryna-radyksyna-moezyna); domena ta występuje też w białkach rodziny FAK (focal adhesion kinase) i ma udział w interakcjach białko-białko między kinazami Janusowymi a receptorami cytokinowymi i (lub) innymi kinazami.

Bibliografia

• Yamaoka K, Saharinen P, Pesu M, Holt VE, Silvennoinen O, O'Shea JJ. The Janus kinases (Jaks). „Genome Biol”. 5, s. 253, 2004. DOI: 10.1186/gb-2004-5-12-253. PMID: 15575979.